Bizde, bütçeler ve kesin hesap kanunları günlük siyasi polemiğin ötesinde kamuoyunun pek ilgisini çekmez. Bu, yıllardır böyle. Liderlerin birbirlerine "laf çakma" kabiliyetinin test edildiği, Meclis TV'deki canlı yayın bir ölçüde izlenir, o kadar.
Muhalefet partileri, alternatif politikalar üretmek ve harcamaları titizlikle sorgulamak yerine, sadece iktidarın yanlış işlere imza attığı tezini ileri sürer, bu yüzden gerçek duruma odaklanmak mümkün olmaz. İktidar kanadı da siyaseten yıpranmamak için muhalefetin iddialarını genellikle geçiştirir.

2015 Yılı Bütçesi'nin TBMM Genel Kurulu'ndaki görüşmeleri dün tamamlandı. Bu kez, önceki yıllardan ayrışan "üslup farkı" da dikkati çekti. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, resmi rakamları tekrarlamak yerine, muhalefet milletvekillerinin eleştirilerini samimi şekilde yanıtladı. Hatta kamu mali yönetiminin "gri alanlarında" birlikte çalışmayı teklif etti.
Kuşkusuz muhalefet, açık arayacak, iktidarın her yaptığını onaylamayacak. Ama öyle işler var ki "yapısal", yani hangi parti iktidar olursa olsun karşılaşacağı temel sorunlar söz konusu. Bu tür sorunların çözümü ise kısır siyaseti aşan, "ortak yaklaşımlar" gerektirmekte...
Örneğin, "kamu ihale mevzuatı!..." Muhalefet dedi ki, "Kamu İhale Kanunu'nda şeffaflığı önleyen yığınla istisna var." Maliye Bakanı, hak verdi ve bir vaatte bulundu:
"Yasada, güvenlik, savunma, istihbarat ve KİT dışında pek istisna yok. İstisna kapsamında 9 milyar 213 milyon liralık 24 ihale söz konusu. İstisnaların yüzde 89.35'i KİT'lerden kaynaklanıyor. KİT'lere ilişkin sektör kanunu çıkarırsak istisna kapsamı daralacak. Bu kanunu yeniden yazacağım, sıfır istisnayla getireceğim. Sektörler kanunu çıkartacağım. Eşik değerlerini de getireceğim!"
Bir diğer husus, vergi hukukuyla ve "mahremiyetle" ilgili. Vergi sistemimizde 50 yıldır devam eden bir uygulama var: "Uzlaşma!"
Vergi müfettişlerinin yazdıkları raporlara göre mükellefler, vergi borcu hesaplanmadan veya borç çıkarıldıktan sonra mahkemeye gitmek yerine mali idare ile uzlaşmaya oturabiliyor. Uzlaşmada, vergi cezası ve gecikme faizinin tamamı hatta vergi aslının bir kısmı silinebiliyor. Kime, hangi gerekçe ile ne işlem yapıldığı hususu ister istemez "muğlak" kalabiliyor. Parti ayrımı olmaksızın iktidarlar, uzlaşma müessesesi yüzünden töhmet altında bırakılabiliyor. Esasen, yargının iş yükünü azaltma adına gerekli olan bu mekanizma ya somut kriterlere bağlanmalı ya da uzlaşma sonuçları belli aralıklarla kamuoyuna açıklanmalı. Bu sayede hem uzlaşma üzerinden üretilen spekülasyonlar giderek azalır ve ilkeler yerleşir hem de iktidarlar örselenmekten kurtulur.

Bütçe ve ekonomideki köklü reformlar noktasında yazacak çok şey var. Lakin sıcak başlıklar, orta-uzun vadeli bakış açısına set çekmemeli. Kısa vadede bakınca, Merkez Bankası'nın yarın mutlaka faizleri indirmesi beklenir. Zira piyasada çarklar çok zor dönüyor. Faiz indirimi için önemli işaretler de veriliyor. Birincisi, güçlü bütçe ve mali disiplin. Kamu maliyesi sağlam olmasa Merkez'in yapacakları zaten çok sınırlı. İkincisi, kapsamlı dönüşüm programlarını destekleyecek, ekonomiye rekabet gücü kazandıracak, lüks tüketimi kısacak, tasarruf eğilimini artıracak yeni ekonomik paketin hazırlığı.
Son olarak kısa bir not daha...
Teşekkürü hak eden Maliye Bakanı Şimşek'in, personeli arasında haksızlığa yol açan bazı idari tasarruflarını gözden geçirmesi de gerekli.