Türkmenistan Devlet Başkanı Saparmurat Türkmenbaşı, ani bir kalp krizi sonucu vefat ettiğinde tarihler 2006'nın son günlerini gösteriyordu. Ülkeyi adeta yeni baştan inşa etmek için büyük projelere start veren ve Aşkabat'ın görüntüsünü baştan sona değiştiren Türkmenbaşı'ndan sonra Türkmenistan'da yeni dönemin nasıl olacağı konusunda o günlerde kimsenin net bir fikri olduğunu sanmıyorum. Ama sonraki gelişmeler tam da Türkmenbaşı'nın olmasını istediği gibi gerçekleşmeye başladı ve kendi döneminde Sağlık Bakanı da olan yardımcısı Gurbanguli Berdimuhammedov ülkenin yeni cumhurbaşkanı seçildi. Türkmenistan'ın Türkiye için kardeş ülke olmasının, din ve dil birliğinin yanı sıra o ülkede onlarca projeyi tamamlamış ve bir o kadarına da başlamış olan Türk işadamları da gelişmeleri yakından takip ediyordu. İşte bu Türk şirketlerinden bir tanesi yaklaşık 15 yıldır ülkede çeşitli inşaat projelerine imza atan Polimeks. Şirketin ortaklarından Erol Tabanca yılın büyük bir bölümünü Türkmenistan'da geçiriyor ve sürekli yenileri eklenen projelerin takibini yürütüyor. Bugüne kadar kukla tiyatrosundan, prestij binaları denilen anıt projelerine, altyapı işlerinden, okul ve hastane projelerine kadar birbirinden farklı tam 65 projeyi yapan Erol Tabanca, bu haftasonu çoğunluğu Türkiye'nin turizm sektörünün önde gelenlerinden oluşan 21 kişiyi Türkmenistan'da ağırlıyor. Sebebi de bakir ve bilinmeyen destinasyon olarak isminden söz edilen Türkmenistan'ın Hazar kıyısındaki Avaza denilen bölgesinde yapılacak olan turizm yatırımlarıyla ilgili proje geliştirmek. Erol Tabanca, Misafir Odası'na Türkmenistan'daki son gelişmeleri ve Hazar kıyısında Türk işadamlarını bekleyen büyük fırsatı anlattı.
* Türkmenbaşı'nın vefatının ardından anladığım kadarıyla belirsiz bir dönem başladı. Peki ülkede Türkmenbaşı'nın ölümünden sonra geçen son bir yılı bölgede iş yapan Türk işadamları açısından nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkmenistan'da Türkmenbaşı'nın vefatının ardından hiç belirsiz bir süre olmadı. Hemen seçim kararı alındı. Adaylar müracaat etti. 2 kadar propaganda çalışması yapıldı ve akabinde de daha önceki dönemde cumhurbaşkanı yardımcısı olan Gurbanguli Berdimuhammedov büyük bir çoğunlukla başkan seçildi. İnsanların dikkatini çekecek bir değişiklik olmadan düzen ve işleyiş de devam etti. Bir kere ülkenin istikrarlılığı devam etti. İşler hiç kesintisiz devam etti. Bunu üstüne basarak söylüyorum. Tabii ki her işadamı, müteahhit firma orada yapmış olduğu hak edişlerin parasını almasıyla işlerini devam ettiriyor. Bunlarda bile hiçbir gecikmeye mahal olmadı. Hatta daha çabuk ödemeler oldu. İşlerin aksamadan yürümesi için.
PARA GAZDAN GELİYOR
* Yaklaşık 6.5 milyonluk bir ülke ve yatırıma ayıracak parada sıkıntıları yok. Ne kadarlık bir yatırım planı var ülkede?
Daha önce Türkmenistan satmak olduğu gazın parasını nakit olarak tahsil ediyordu. Diğer yarısını da mal karşılığı alıyordu. Ama bu ticaretin gereği değerinden çok yükseğe mal aldığı için gazı da değerinden düşüğe satmış oluyordu. Ancak geçen yıl yapılan anlaşmalar sonucunda barter sistemi ortadan kalktı ve gazın fiyatında da artış oldu. Dolayısıyla bu Türkmenistan'ın yıllık bütçesine herhalde 5 ila 8 milyar dolar arasında bir artı getirdi. Ve Türkmenistan'ın yeni cumhurbaşkanı da bütün bu artı gelecek paranın Türkmenistan'ın gelişmesi ve refahı için harcanacağını söyledi.
DEVLET SÜBVANSE ETTİ
* Türkmenistan'da iş yapan Türk şirketlerinin sayısı arttı mı sizce?
İnşaat sektöründe, özellikle başkent Aşkabat'ta konut yapımına çok hız verildi. Türk firmalarının da sayısı arttı. Çünkü Türkmenistan devleti ülkedeki refah seviyesinin yükselmesinin bir uzantısı olarak da eski evlerin yerine yenisini yapıyor ve bunları halkına bankalar aracılığıyla kredilendirerek veriyor. İşte bu konutların bir kısmını Türk firmaları yapıyor. Devletin yaklaşık Türk firmalarına ödediği miktarın dörtte bir oranında halkına bu konutları satıyor. Açıkçası devlet sübvanse ediyor. Zaten biliyorsunuz elektrik, su ve gaz da bedava ülkede.
* Son yıllarda Türkmenistan'da müthiş bir gelişme var. Bu ülkeye yaptığım bir ziyarette geceleri vinçleri dahi ışıklandırdıklarını görmüştüm...
Düşünün bizim gittiğimiz ilk yıllarda, 12 yıl kadar önce, ekmek, peynir bile zor buluyorduk. Eski dönemlerde azla yetinmeye alıştırılmış insanlar. Oysa doğalgaz bu ülkede çıkıyor. Enerji sorunu yok yani. Türkmenbaşı ülkedeki refah seviyesinin yukarı çekmeye çalıştı. Şu anda da aynı şekilde devam ediyor. Şehirde sürekli bir inşaat var. Ülkedeki refah seviyesinin bir göstergesi de ışıklılık. Parlaklık. Onu çok arzu ediyorlar. Bütün binalar gece ışıklandırılıyor. Son zamanlarda Aşkabat'a uçakla indiğinizde çok güzel, ışıklı bir kent görüyorsunuz.
