Apse, irinli bir iltihap birikmesidir. Bu iltihap; akyuvar, ölü doku ve bakterilerden oluşan yoğun, kötü kokulu bir sıvıdır. Apsenin nedeni genellikle bakterilerin neden olduğu enfeksiyondur. Diş apseleri iki farklı türde gerçekleşir. Bunlar: 1- Diş kökünde biriken apse, 2- Diş etinde oluşan apsedir. Diş köklerinde oluşan apseler, ağız bakımının yapılmaması ve oluşan çürüklere müdahale edilmemesinden dolayı oluşur. Diş etlerindeki apseler ise yine günlük olarak ağız bakımının yapılmamasından dolayı diş aralarında kalan yiyecek artıklarının temizlenmeyip burada bakteri ve tartarlarla beraber oluşur.
DİŞ APSESİ NEDEN OLUR?
Çoğu zaman diş apsesi bir diş enfeksiyonu sonucu gelişir. Diş plaklarında bulunan bakteriler enfekte olur ve dişte veya diş etinde ilerler. Diş apsesinin genel nedenlerini sıralayacak olursak:
Diş temizliğine özen göstermemek: Diş ve diş etlerini gerektiği şekilde ve düzenli olarak fırçalamamak; diş çürükleri, diş eti hastalıkları ve apse gibi pek çok diş sorunu için zemin hazırlar.
Şekerli ve karbonhidratlı yiyecekleri, içecekleri sık tüketmek: Bu tür yiyecek ve içecekler, bakterilerin büyümesini hızlandırır ve diş çürüklerine yol açar. Bakteriler dişlerdeki çürük, çatlak veya kırıklar arasından ilerleyerek apse oluşumuna neden olur.
Çürük dişler: Dişinizdeki çürükleri ihmal etmeniz, bakterilerin bu bölgede ilerlemesini ve enfeksiyon oluşması riskini artırır.
Diş minesindeki kırık ve çatlaklar: Tıpkı diş çürüklerinde olduğu gibi diş minesindeki kırık ve çatlak benzeri sorunlar da bakteriler için dişin içerisindeki yumuşak tabakaya doğru bir yol oluşturur. Bu tabakanın bakterilerden etkilenmesiyle enfeksiyon oluşur ve apse meydana gelir.
Dişlerde biriken yiyecek artıkları: Dişler iyi temizlenmediği taktirde, diş ve diş eti aralarında kalan yiyecek artıkları bakteri oluşumuna zemin hazırlar. Bazı diş eti rahatsızlıkları bu süreci hızlandırabilir.
Diş gıcırdatma ya da dişleri sıkma yüzünden dişin hasar görmesi: Bu, yavaş bir süreçtir ancak dişin iç dokusunun hasar görmesine ve apselere neden olabilir.
Zayıf bağışıklık sistemi: Diyabet benzeri altta yatan bir sağlık sorununa bağlı olarak bağışıklık sisteminin güçsüz düşmüş olması apse oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Diş tedavisindeki aksaklıklar: Daha önceki bir diş tedavisi yüzünden diş etinde ya da dişin kendisinde meydana gelen hasar veya problemler, diş apsesine zemin hazırlayabilir.
Zayıflayan dolgular: Eskimiş bir dolgu, bakterilerin kolay geçişine izin verir ve enfeksiyon için risk oluşturur.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Diş hekiminiz röntgen ve birtakım tedavi metodları ile apseli diş bölgesinin teşhisini yapacaktir. Röntgen genellikle apseli diş ve diş etlerinin ne durumda olduğunu çok net bir şekilde götermektedir. Ayrıca dişe buz ve elektrik akımı yollayarak teşhis yapılır.
NASIL TEDAVİ EDİLMELİDİR?
Diş kökünde oluşan apseler için genellikle kanal tedavisi uygulanır. Her diş hekimi, diş kanal tedavisi yapabilmektedir. Fakat bu işin uzmanı olan endodontistler diş kanal tedavisini yapmaktadırlar. Bazı durumlarda yanlızca kanal tedavileri de yeterli olmamaktadır. Çok ilerleyen vakalarda cerrahi bir işlem gerekebilir. Eğer kanal tedavisi ve cerrahi tedavi mümkün değilse son çare olarak diş çekilip yerine implant tedavisi uygulanabilmektedir. Diş etlerinde oluşan apselerde ise öncelikle bölge temizlenir ve iltihabın içi boşaltılır. Daha sonra apse yeniden nüksetmeyecek şekilde diş etleri ve dişin kök yüzeyleri temizlenir. Antibiyotik kullanımıyla apsenin indiği durumlar olsa bile, eğer altta yatan neden bulunmaz ve esas sorun çözülmez, tedavi edilmezse apse tekrarlayacaktır. Apse tedavisi için antibiyotik yeterli değildir. Antibiyotik, belirtileri azaltmak ve tedaviyi kolaylaştırmak için kullanılır. Bu nedenle kendi kendinize ilaç kullanmaktan kaçınmanız ve bir doktorla tedavinizi sürdürmeniz önemlidir. Apse tedavilerinde kanal tedavisi dışında cerrahi tedavi uygulamaları da vardır. Bu cerrahi işlemler periodontoloji uzmanları tarafından gerçekleştirilmektedirler. Yapılan cerrahi işlemlerde diş eti dokuları şekillendirilmekte ve inceltilmektedir. Yapılan işlemle beraber bölgenin temiz tutulması ve enfeksiyonlara karşı korunması kolaylaştırılmış olur.
TEDAVİDEN SONRA NE YAPILMALI?
Diş hekimi bölgenin temizlenmesinden sonra temizlenme süresini takip eden ilk altı ay içerisinde bölgenin röntgenini isteyecek ve kemiğin bölgede iyileşmesini, enfeksiyonların yeniden oluşup oluşmadıklarını kontrol edecektir.
YEMEK ARTIKLARI DİŞTE KALIYORSA...
Eğer diş ve diş etleri arasında boşluklar varsa, yemiş olduğunuz yiyecekler bu boşluklar arasında birikebilir ve apse oluşmasına neden olabilmektedir. Böyle bölgeler diş hekimi tarafından kontrol edilerek dolgu işlemi ile bu bölgeler kapatılmalıdır.
OLUŞMAMASI İÇİN NE YAPILMALI?
Diş apselerinin oluşmaması için günlük diş bakımınızı ve belirli aralıklarla diş hekimi kontrollerinizi ihmal etmeyiniz. Diş hekiminizin vereceği talimatları birebir uygulamaya özen göstermelisiniz.
DİŞTE APSE OLUŞTUĞU DURUMLARDA NELER YA PILMALIDIR?
Dişlerinizin günlük bakımını yapmaya devam edin
Ağzınızı günde üç-dört defa ılık tuzlu suyla gargara yapın
Çiğnerken apseli kısmı kullanmayın
Diş ipi kullanma alışkanlığı edinin
Bol bol sıvı tüketin
Doktorunuzun tavsiye edeceği ilaçların dışına çıkmayın
Diş hekimi kontrollorinizi ihmal etmeyin
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Diş apsesinin ana belirtisi, aniden ve genellikle de şiddetli şekilde başlayan ağrıdır. Ağrının şiddeti birkaç saat içerisinde artabilir. Bazı durumlarda ağrı kulağa, çene kemiğine ve boyuna da vurabilir. Yüzde şişlik oluşabilir. Apseli bölgeye dokunulduğunda ağrı artar. Ağızda kötü bir tat ve ağız kokusu oluşur. Apsenin diğer belirtileri arasında sıcak ve soğuk içeceklere hassasiyet, ateş yükselmesi, genel bir halsizlik, ağzı açmakta zorlanma, yutkunma zorluğu ve uykusuzluk da yer alabilir.