Bu hafta siz değerli okuyucularımdan gelen soruları cevaplandırdım. Keyifle okumanız dileğiyle, mutlu pazarlar...
Köprü nedir?
Köprü, bir ya da daha fazla kaybedilmiş dişin yerini doldurmak için yapılan diş tedavileridir. İki çeşit köprü vardır: İlki sabit köprüler (sabit olarak yapışır), diğeri ise hareketli köprülerdir (takılıp çıkarılır ve yemeklerden sonra temizlenir). Hareketli köprüler çok güvenli değildir ve sabit köprüler daha pahalı olmasına rağmen hareketliden daha çok tercih edilirler. Sabit köprüler doğal dişler ya da implantlar üzerine yerleştirlir ve genellikle birbirlerine bağlanmıştır. Ayrıca 'Maryland köprü' adı verilen, kaplama gerektirmeyen fakat metal ya da rezin kanatlarla diş gibi görünen yandaki dişlerin iç kısmına yapıştırılan restorasyon şeklinde bir yöntem de vardır.
NORMAL KÖPRÜ GİBİ
Sabit köprü nasıl bağlanır?
Diş hekimliğindeki köprüler de normal köprüler gibi boşluğun iki yanında bulunan güçlü ayaklarla iki taraftan destek alınarak yapılırlar. Bu sabit köprüler boşluklu alanın iki yanında bulunan sağlam, sağlıklı dişler (abutment, ayak) üzerine yapılırlar ve ara kukla diş denilen (pontik) dişlerle doldurulurlar. Destek dişler de, hazırlanan köprü için gereken malzemenin üzerine kaplama şeklinde yerleşebilmesi için gereken boşluğu oluşturacak şekilde kesilirler.
Bir kişiye ne için köprü yapılır?
Köprü yaptırma nedenlerinin arasında görünüşünüzü güzelleştirmek, diş sağlığınızı düzeltmek ve uygun fonksiyon özelliğini ağza yeniden kazandırmak vardır. Arka dişlerin eksikliği, yanaklarınızın çökerek daha yaşlı görünmenize neden olur. Ayrıca dişlerinizin arasında boşluk olduğunda dişleriniz bu açıklığı kapatmak için değişikliğe uğrar. Konuşmanız değişebilir, yandaki dişler devrilebilir ve yer değiştirebilir, dişler çürüğebilir, dişlerin arası açılabilir, diş eti cepleri ve kemik kaybı görülür. Kaybedilen dişin karşısındaki dişte uzama ve karşı çeneye ulaşma eğilimi görülür. Ayrıca kaybedlen diş sayısı birden fazlaysa diğer dişlere normalden daha fazla stre gelir ve mine normalden daha fazla aşınır. Ağır diş gıcırdatma problemi olan hastalarda arka tarafta olan diş kayıpları öndeki dişlerde aşınma, kırık ve çatlaklara yol açabilir ve kapanışın çökmesine neden olarak gülüş esnasında dişlerin bozulduğu görülmeye başlar. Kayıp dişler çiğnemeyi de etkileyerek çenelerde ve eklemlerde fazladan gerilmeye yol açar.
DİŞ DUŞU İLE TEMİZLEYİN
Bir köprü nasıl temizlenir? Bir köprünün etrafı uygun şekilde fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır. Sabit köprüleri temizlemek için üretilmiş özel fırçalar ve elektronik fırça başlıkları vardır. Ağız duşları ve ağız suları da ayrıca dişlerin temizlenmesinde faydalı olacaktır. Ayrıca köprünün altında arayüz fırçaları ve dişler arası temizleyici aparatları kullanmaya yardımcı olacak aralıklar bulunur, bu sayede özel dizayn edilmiş aletlerle bu arada birikecek yiyecekler temizlenebilir.
HAREKETLİ PROTEZLER
Hareketli protez ne demektir?
Hareketli protezler; tüm işlerin eksik olduğu tam protez ya da alt ve üst çenede eksik olan bazı dişlerin yerine konulduğu bölümlü protez şeklinde yapılan, takılıp çıkarılabilen protezlerdir. Tam protezler sadece ağzın içindeki yumuşak dokuyla desteklenen ve tutuculuğu ve çiğneme kuvvetini bundan alan protezlerdir. Hareketli bölümlü protezler bazı durumlarda hem dokulardan, hem de dişlerden destek alır veya sadece diş ya da implantlardan alır.
DİŞLERİ KAYBETİYSE ...
Hareketli protezlere neden ihtiyaç duyulur?
Eğer bir hasta tüm dişleri; diş eti hastalığı, diş çürüğü ya da kazaya bağlı olarak kaybettiyse, hareketli protezler konuşma ve çiğneme fonksiyonunun uygun şekilde yerine getirmek için gereken desteği sağlayacaktır.
Hareketli protezlerin farklı tipleri nelerdir?
Tam protezler: Hareketli protezlerin bu tipi hastanın tüm dişleri tamamen çekilip diş eti ve kemikleri tamamen iyileştikten sonra yapılır ve ağza yerleştirilir. Genellikle kişiye özel yapılmış kaşıklarla protezin üzerine yerleşeceği, tüm anatomik yapıların çıkacağı en iyi ölçüler alınabilir. Protezin dişleri mumla yerleştirlir bu sayede ağzın içinde denenerek gereken düzeltmeler yapılabilir. Immediate protezler: Bu protezler diş çekimini takip eden iyileşme süreci içerisinde hasta dişsiz kalmak zorunda kalmasın diye yapılır. Diş hekimi diş çekimi yapılmadan hemen önce hastadan bir ölçü alır ve ekstra bir deneme seansı olmadan protez hazırlanır. Bu tarz protezlerde bazı düzeltmeler ve astarlama işlemlerine ihtiyaç duyulabilir. Ameliyat sonrası kemik ve yumuşak doku yeniden şekilendiğinde, iyileşme tamamen gerçekleşene kadar astar ve düzeltme işlemleri yapılmalıdır (çoğunlukla yaklaşık altı ay). Diş üstü hareketli protezler: Bu tip protezler diş kayıbı sonrası çiğneme hissi olmayan, baz yiyecekleri çiğnemek için yetersiz olan dişsiz protezlere göre çok iyi alternatiflerdir. Kesilmiş dişler ve implantlar bağlayıcı görevi görerek üzerine gelen ve bağlanan diş üstü protezlere konuşma ve yeme esnasında güvenirlilik hissi oluştururlar. Dişleri ağızda tutmak ya da kemik içerisine implant yerleştirerek altındaki kemik seviyesini korumaya yardımcı olacaktır. Bu protez tipi, dişin kaybı sonrası çenede görülen kemik kaybını engelleyecektir. Kanal tedavisi gören dişler, diş eti seviyesinde kesilir ve diş üstü proteze uyacak şekilde dişin üzerine ataçman yerleştirlir. Bu dişler ve implantlar diş üstü protezin içerisinde bulunan dişi parçaya uyan erkek parça görevini görürü. Hareketli bölümlü protezler: Bu hareketli protezler diş eti renginde, temel üzerinde, yandaki komşu dişler üzerine metal tırnaklar ya da esnek metalsiz alternatiler şeklinde yerleştirilen protezlerdir. Bu aparatlar kalıcı implantlar yapılana kadar diş eti ve kemiğin sağlığının idamesi için kullanışlı protezler olacaktır. Hareketli bölümlü protezler dişleri devrilmekten koruyarak yer tutucu görevi görür ve daha iyi konuşmayı, çiğnemeyi sağlayarak estetik kaygıları giderir.