12 Eylül referandumu, darbeleri milletçe, bir ağızdan telin etmemizin fırsatını bize verdi. Yola çıkma sebebi darbeye tavır koymak, 12 Eylülcülerin önündeki yargı engelini aşmak değildi. Ama geçici 15. maddenin pakette olması ve tarihin, 12 Eylül'e denk gelmesi, darbeye karşı topyekûn bir seferberlik başlattı. İyi de oldu. Sadece 12 Eylül değil, 27 Mayıs da kınandı; mağdurlar anıldı.
27 Mayıs darbesinin en acı sonuçlarından biri, 49 sene önce, 17 Eylül'de yaşanmıştı. O tarihte, Menderes idam edildi.
Dün, 17 Eylül'dü. Tayyip Erdoğan, Aydın Menderes ile birlikte Adnan Menderes'in mezarını ziyaret etti. Referandum, AK Parti'nin eski Demokrat Parti'ye yakınlaşmasının da yolunu açtı. Adalet Partisi'nin kapatılması ve Doğru Yol Partisi'nin baraj altına düşüp, iyice marjinalleşmesinden sonra, Demokrat Parti ortada kalmıştı; çizgi kırılmıştı. Aydın Menderes, Demokrat Parti'den bugüne uzanan hattı şu isimlerle yeniden çizdi: "Adnan Menderes, Turgut Özal, Tayyip Erdoğan".
Bundan böyle AK Parti kongrelerinde, Menderes ve Özal posterlerinin de görünmesi, o geleneğin AK Parti'de yaşadığı duygusunu güçlendirecektir.
Burada, üzüntü verici bir noktaya işaret etmek isterim. Günlük siyasi rekabet yüzünden, aynı davaya hizmet etmiş olan Demirel'in dışlanmasını doğru bulmuyorum. 28 Şubat ve sonrasındaki performansı zihinlerde soru işaretleri uyandırsa dahi, Adalet Partisi ve DYP ile onun lideri Süleyman Demirel'i, geleneğin dışına atmak, tarihi gerçeğe de ters düşer. "Yeter Söz Milletindir" sloganıyla, imtiyazlı sınıfa, sivil ve asker bürokrasiye başkaldıran bir siyasi anlayışı, önemli bir zaman diliminde, Adalet Partisi ve Doğru Yol temsil etmişti. Bu iki partinin genlerinde, teşkilât yapısında aynı ruh mevcuttur. Zaten bugün yönetici takım, o görüşe ihanet edip, vesayetçi zihniyetle işbirliği yaptığından dolayı, DP'nin oyları (Bugünkü Demokrat Parti'den söz ediyorum) yerlerde sürünüyor. AK Parti ise, Refah çizgisinden merkeze doğru devşirilirken, tabanını Doğru Yol ve Anavatan'dan aldığı oylarla genişletti.