Kafkas Paktı önerisi başarılı olabilir mi? Bölge konusunda derin bilgiye sahip eski ANAP milletvekili Ahad Andican, pek ümitli görünmüyor. Doğrusu anlattıklarını dinleyince, ben de onun gibi düşünmeye başladım.
Andican, ihtilâfların çok sıcak ve canlı olduğu bir coğrafyada, ülkeler arasında barışçı ilişkiler kurmanın zorluğuna temas ediyor. Türkiye, Sovyetler Birliği parçalandıktan sonra, Balkan Paktı da önermişti ama, burada da ihtilâflar, çoğu kere kanlı bir biçimde çözüldü. Barış şemsiyesini Balkan Paktı değil, Avrupa Birliği sağladı.
Andican, "Reel politika açısından baktığımızda, Rusya, arka bahçesi gibi gördüğü bir bölgede, etkisini niçin Türkiye ile veya başka bir ülkeyle paylaşsın?" diye soruyor. "Gücünü ve varlığını ispat etmeli ki, kendi topraklarında bulunan Türk, Müslüman ve Rus olmayan Hıristiyan milletler, bağımsızlık peşinde koşmasınlar.
Rusya Federasyonu içinde, yalnız Kafkasya bölgesinde, Adigeler, Karaçaylar, Balkarlar, İnguşlar, Dağıstanlılar, Çeçenler, Osetler gibi farklı etnik gruplar yaşıyor. Bunların arasında Çeçenler ciddi bir bağımsızlık mücadelesi yürütüyor; diğerleri beklemede. Ama Rusya'nın otoritesi zaafa uğradığı takdirde, mikro milliyetçiliklerin önüne geçmek kolay olmayacak. Ruslar, aynı zamanda Ermenistan'ın da hamisi. Ermenistan'ın bir yandan Karabağ dolayısıyla Azerbaycan'la, maziden gelen sorunlar sebebiyle de Türkiye ile ilişkileri iyi değil. Gürcistan'da ise, sadece Güney Osetya ve Abhazya bağımsızlık peşinde koşmuyor. Acara Özerk Cumhuriyeti'ndeki Müslüman Gürcüler de ayrılmak istiyor. Ayrıca, Gürcistan'ın Javakheti (Ahıska) bölgesinde nüfusun çoğunluğu Ermenilerde. Şimdilik Ermenistan, yarayı pek fazla kaşımıyor fakat, fırsatını bulduğunda, o istikamette de bir gelişme ortaya çıkabilir. 1944'te, Stalin, Ahıska Türklerini sürüp yerine Ermenileri yerleştirmişti. Böylece Gürcistan'ın içine ayrılıkçı tohumları atılmış oldu.

***

Ahad Andican'ın anlattıklarını dinleyip bu tabloya da bakınca, Kafkasya Paktı'nın hayal olduğu anlaşılıyor. NATO kadar sağlam bir yapı dahi, içinde sürtüşmeler ve gerginlikler barındıran Gürcistan'ı üye olarak almazken, her an patlamaya hazır bir yanardağ üzerine barış şemsiyesi açmak uzak bir ihtimal gibi görünüyor.