Ülkemizin gözbebeği ve en büyük global markamız Türk Havayolları (THY) 20 Mayıs'ta 90. kuruluş yıldönümünü kutlamaya hazırlanıyor. Bu vesileyle yayınlanan ve THY'nin 100'üncü yaşı için 2033 stratejisinin de anlatıldığı kitabın başlığı ilgimi çekti; Butikten Zirveye 20 Yıl, Gelecek 10 yıl.
Neden butik?
Meğer THY, 2000'lerin başına kadar özellikle Avrupa havayolları tarafından butik bir havayolu olarak nitelendiriliyormuş. En iyisi mevzuyu THY Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ahmet Bolat'ın anlattığı gibi aktarayım.
17 yıldır birçok farklı pozisyonda aldığı görevlerle THY'nin büyümesinde önemli katkıları bulunan Bolat, 1980'li yıllarda okuduğu Stanford Üniversitesi'ne yani Türkiye'den direkt uçuş olmayan ABD'ye gitmek için önce bir Avrupa kentine, oradan da ABD'ye uçuyormuş. Örneğin THY ile Frankfurt'a uçup oradan başka bir havayolu ile ABD'ye gidiyor ve dönüşte de Belçika ya da daha yakın olsun derse Yunanistan'a bilet alıp sonra THY ile Türkiye'ye geliyormuş. Bu arada THY'nin ilk ABD uçuşlarının 1988 yılında Belçika aktarmalı olarak başladığını not edelim.
Uzatmayayım, o dönem ABD veya Uzakdoğu'ya uçan herkesin benzer hikayeleri vardır. Bolat'ın aktardıklarından aklımda kalan ve sizin de dikkatinizi çekmek istediğim bir ifade var sadece: "O zamanlar Avrupalı havayolları THY'den bahsederken, butik ifadesini kullanıyorlardı. Basın açıklamalarında THY'nin adını geçirirken, daha çok butik ya da feeder (besleyici) havayolu diyorlardı. Yani Avrupa kendi merkezlerine yolcu taşıyan besleyici bir havayolu olarak görüyordu THY'yi. Örneğin Lufthansa basın toplantılarında THY'den bahsederken butik diyordu."
Elbette ülkemizin bayrak taşıyıcısı THY, doğru yönetimle kendisine dayatılan 'butik' rolünün sınırları içinde kalmadı. Dayatılan ifadesini özellikle kullandım zira havacılık sektöründe uçak siparişlerinden hat açılmasına, havalimanlarında verilen park yerlerine kadar rekabetin nasıl çetin olduğunu ya da zorluk çıkarmanın bir rekabet yöntemi olarak nasıl kullanıldığını az çok biliyorum. Ama her şeye rağmen son 20 yılda yapılanlarla artık ne THY'nin ne de Türkiye'nin 'butik' rolüne sığması mümkün değil.
Bırakın butikliği, Türkiye bugün bölgesinin lider ülkelerinden biri olarak küresel bir güç haline geldi. Şu tek örnek bile yeterli; eğer şu anda dünyada bir tahıl krizi yaşanmıyorsa bunda en büyük payı olan ülke Türkiye'dir.
Bolat ve yönetim kurulu başkanı olduğu Hizmet İhracatçıları Birliği'nin (HİB) yönetim kurulu üyeleriyle, Türkiye'nin bünyesinde 10 sektörü barındıran hizmet ihracatçılarının 2023 hedeflerini konuşmak üzere buluşmuştuk. Lakin bugün Avrupalı rakiplerini geride bırakan THY'ye ve dolayısıyla Türkiye'ye giydirilmeye çalışılan butik gömlek hikayesi ağır bastı. Önce onu yazmak istedim, dünyaya anne kelimesini Türkçe söylemeyi öğreten Türk dizilerinin ihracat rekorunu ya da Türkiye'nin giderek güçlenen eğitim, sağlık ve eğlence merkezi konumunu anlatmak da başka bir yazıya kaldı. Yarın hem anneler gününü kutluyoruz, hem de sandık başına gidiyoruz. Seçim, demokrasinin şölen günüdür. Yarının; 14 Mayıs'ın, demokrasimiz için yeni bir şölen günü olarak tarihe geçmesini umuyorum.
Millet olarak yarın vereceğimiz karar ülkemizin geleceğini belirleyecek. Türkiye'nin butik bir ülke mi yoksa küresel bir güç mü olacağının kararını vereceğiz. O yüzden hepimizin doğru sorulara, doğru cevapları vererek sandık başına gitmesini diliyor, başta kendi annem olmak üzere tüm annelerin ve annelik edenlerin gününü kutluyorum.