Ünlü İngiliz siyasetçi Winston Churchill'in iş çevrelerinde sık kullanılan bir söz vardır, 'Never waste a good crisis-asla iyi (büyük) bir krizi ziyan etme' diye.
Deprem felaketlerinin ardından daha güvenli yapılaşma ve kentsel dönüşüm etrafında yoğunlaşan gündem bana Churchill'in bu sözünü hatırlattı.
Deprem ve sonrasındaki yeniden inşa süreci daha çok uzun zaman gündemimizin en üst sırasında olacak. Bu zorlu dönemi aşmak ve yarınlarımızda daha güçlü olabilmek için düne göre daha çok çalışmamız gerekiyor. Bundan sonra hepimiz ne iş yapıyorsak o işi artık daha iyi yapmanın yollarını aramak zorundayız. Hepimizin hedefi, yeniden inşa sürecini bir daha bu büyüklükte depremler yaşasak bile (-ki yaşayacağız) böyle bir yıkım olmayacak şekilde planlamak olmalı.
Deprem öncesinde İtalya'da jeotermal enerji konusunda inceleme fırsatı bulduğum Toskana Modeli tam da söz ettiğim bu iyi planlamaya bir örnek. İtalya, jeotermal enerji kaynaklarının yoğun olduğu Toskana bölgesinde, jeotermal enerjiye daha iyi kullanmak için bir kümelenme modeli geliştirmiş. Yaklaşık 30 yıl önce kurduğu Jeotermal Alanların Geliştirilmesi Konsorsiyumu'nda (Co. Svi.G) özel sektör temsilcileri ve yerel yönetimler bir arada yer alıyor. Bir kamu şirketi olan Co.Svi.G bünyesinde 16 belediye, yerel yönetim birimleri ve jeotermal enerji alanında faaliyet gösteren şirketler var. Bu model ile bölgenin elektrik üretiminin yüzde 33'ü jeotermal enerjiden sağlanırken zaman içinde konsorsiyumun öncülüğünde jeotermal enerjinin farklı alanlarda kullanımı için bölgede bir teknoloji gelişimi de söz konusu. Tarımdan turizme çok çeşitli alanlarda maliyet avantajı sağlayan bu model bölgenin ekonomik kalkınmasına ve istihdamını artırmasına katkı sağladı.
Yenilenebilir Enerji Araştırmaları Derneği (YENADER) Başkanı Prof. Dr. Kerem Alkin ile birlikte bölgeyi ziyaretimizde bu kümelenme modeliyle kurulan sistemin detaylarını ve bölge ekonomisine sağladığı fayları Co.Svi.G Jeotermal Enerji Geliştirilmesi Bölümü Başkanı Loredana Torsello'dan dinledik.
Söze Co.Svi.G'in yapısının jeotermal enerjinin gelişimi için dünyada örnek gösterilen modellerin başında olduğunu belirterek başlayan Torsello, Avrupa'daki en yüksek jeotermal kurulu gücüne sahip Türkiye'nin de bu modeli uygulayabileceğini ve İtalya-Türkiye ortaklığıyla gerçekleştirilebilecek işbirliklerine açık olduklarını vurguladı. Türkiye'nin jeotermal enerji kaynaklarının yoğunlaştığı Ege Bölgesi'nin bu tür bir kümelenmeyi rahatlıkla hayata geçirebileceğine işaret etti. Hatta aralarında Enel Enerji'nin yetkililerinin de bulunduğu Co.Svi.G yöneticilerinin yakın bir zamanda Türkiye'de olası işbirlikleri için Ege bölgesine bir inceleme ziyareti yapmayı planladıklarını söyledi.
YENADER Başkanı Alkin de olası iş birliklerinin Türkiye'de jeotermal kaynakların değerlendirilmesinde hızlandırıcı bir etki yapacağını kaydetti. İtalya'nın jeotermal enerji kurulu gücünün 2022 sonu itibariyle 916 megavat iken Türkiye'nin jeotermal kurulu gücünün 1986 megavatın üzerinde olduğunu hatırlatan Alkin, Türkiye'nin kurulu gücüyle jeotermal enerjide Avrupa'da birinci ve dünyada da dördüncü sırada olduğunun altını çizdi, bu noktada bizleri bekleyen fırsatlara işaret etti. İyi bir kümelenme modeli ve yatırım planlaması ile yerli enerji kaynaklarının artırılması konusunda çok büyük mesafe alınabileceğine vurgu yaptı.
Kentsel dönüşümü her boyutuyla ele alacağımız ve hayata geçireceğimiz uzun bir dönem var önümüzde. Neden bu dönüşüm, aynı zamanda yeşil dönüşüm olmasın!