Nöroplastisite (Beynin yaştan bağımsız öğrenme, gelişme ve kendini yenileme kapasitesi) ya da beyin plastisitesi (Beynin yapısal veya fizyolojik değişimlere uğrama yeteneği), beynin bağlantılarını düzenleme ya da yeni bağlantılar kurma yetisi. Beynin öğrenme, algılama ve düzenleme becerilerinde her yaşta gelişebileceğinin de göstergesi aynı zamanda. Beynimizin bu gizli bağlantılarını, Kidzbrain Oyun ve Gelişim Merkezi Kurucusu Beyin Antrenörü Pınar Yeşiltay Sevim'e sordum. Beynin yeni bağlantılar kurma yeteneğine dair anlattıklarını sizlerle paylaşıyorum.
Yaşam boyu birçok şey öğreniyoruz ama bir kısmı kalıcı olurken bir kısmı silinip gidiyor. "Ne oluyor da bazı bilgiler kalıcı oluyor?" sorusunun yanıtının da bizi son zamanların moda kavramı plastisiteye yönlendirdiğini görüyoruz. Bazı bilgiler kalıcı oluyor; çünkü beyin eğer yeni bilgileri tekrar ederse o yönde esneklik kazanıyor ve değişiyor. Bu değişiklik sadece sinir bağlantılarında olan bir değişiklik değil aynı zamanda fiziksel olarak incelenen beyinlerin görüntülerinde de değişik iniş çıkışlı yapılar olduğu görülüyor.
Beynin yeni deneyimler, tekrarlar ve öğrenme yolu ile değişimi mümkün olurken diğer yandan da kullanılmayan bağlantılar budanıyor ve siliniyor. Bu da eski verilerin beyindeki kayıtlarının yok olması anlamına gelir. Öyle ise, yeni şeyler deneyimleme, yeni bilgiler öğrenme, öğrenilen bilgilerin tekrarı, plastisite ve beyin sağlığı açısından oldukça önemli.

BU ÖNERİLERİ DİKKATE ALIN
"Plastisiteyi artırmak ve beyni verimli korumak için neler yapılmalı?" sorusuna Pınar Hanım'ın yanıtı şöyle oldu:
Uyku saatlerine dikkat edilmeli.
Sağlıklı ve temiz gıdalar tüketilirken, alkol ve türevlerinden uzak kalınmalı.
Beş duyu organına yönelik yeni deneyimler kazanılmalı.
Rutinin dışında tutum ve davranışlar sergilenmeli. (Örneğin; eve gittiğiniz yolu değiştirmek bile beyin için yeni bir bağlantı anlamına gelmektedir.)
Doğadan yararlanıp oksijence zengin alanlar tercih edilmeli.
Sosyal ilişkiler güçlendirilmeli, yeni insanlarla farklı ortamlarda bir araya gelinmeli.
Beynin sağ ve sol kısmını entegre edici etkinlikler ve braingym'den yararlanılmalı.
Mutlaka ama mutlaka düzenli beyin egzersizleri ile esneklik artırılmalı. (Sudoku gibi kâğıt kalem oyunları tercih edilebilir.)
Gerek eğitim çağındaki çocuk ve gençler, gerekse Alzheimer riski ile karşı karşıya olan yetişkinler için beynin plastisitesinin artırılması yolu ile hayatın daha verimli ve beynin daha sağlıklı olması mümkün. Bu nedenle beyninize iyi bakmayı ve plastisiteyi güçlendirmeyi unutmayın.