Tartışmasız birçok insan müzelere gerçek sanat eserlerini görmeye gidiyor ama gelin görün ki eserlerin birçoğu replika. Üstelik bunu yapan dünyaca ünlü müzeler! Gittiğimiz birçok ülkede ilk yaptığımız aktivitelerden biri olma sebebi gerçek bir eserle karşı karşı kalma arzusunun verdiği heyecan. Şimdi bu heyecanınızı öldürecek bir şey söyleyeceğim. Bir süredir Amerika'da müzelerdeki koleksiyonları inceliyorum...
Örneğin MoMA, New York'un en iyi müzelerinden biri; koleksiyonundaki eserlerin büyük bir bölümünü ısı derecesi kontrol altında tutulan karanlık depolarda bulunduruyor. MoMA'nın kalıcı koleksiyonundaki 1221 Picasso eserinden sadece 24'ü müzede sergileniyor. Joan Miro'nun ise 156 yapıtından sadece 9'u sanatseverlerle buluşuyor. Peki soruyorum, siz bir müzeye gittiğinizde gerçek bir sanat eseri mi görmek istersiniz yoksa replika mı? Tabii ki gerçek dediğinizi duyar gibiyim ancak acaba dünyaca ünlü müzeler sesimizi duyuyor mu? Bunu bir düşünmek gerek.
REPLİKA 'ÇİNGENE KIZI'
Meşhur 'Çingene Kızı'mızın replikaları da Amerika'da sergileniyor, neden derseniz hikayeyi hatırlayalım. 'Çingene Kızı', Ohio'daki Bowling Green State Üniversitesi tarafından satın alınmıştı ve Fırat Nehri kıyısında 1960'lı yıllarda bulunan Zeugma Antik Kenti'nde kaçak kazılarla ortaya çıkarıldıktan sonra yurt dışına kaçırılan 12 parça mozaik, Bowling Green Devlet Üniversitesi'nde cam panel içinde zemine döşenerek sergilenmeye başlanmıştı. 2012'de Türkiye, beş yıllık görüşmelerden sonra nihayet kararlaştırılan geri dönüşlerini istedi. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi'nin girişimleriyle mozaikler 2018 yılının kasım ayında Gaziantep'e getirildi. Eser Gaziantep Zeugma Mozaik Müzesi'nde sergilenmeye başladı. Bowling Green Eyalet Üniversitesi meşhur 'Çingene Kızı'mızı çok sevmiş olacak ki eser Türkiye'ye iade edildikten sonra replikalarını yaptırıp sergileme kararı aldı. 'Çingene Kızı' mozaiğinin 12 parça replikası, ABD'nin Ohio eyaletindeki Bowling Green Eyalet Üniversitesi'ne gönderildi ve şu an yolu buralara düşen herkesin ziyaretine açık durumda sergilenmeye başlandı.
TERİM BELGESELİ NEDEN BAŞARISIZ OLDU?
40 yıllık kariyerinde 100'e yakın yapımda rol alan Tom Hanks, filmlerinden yalnızca dördünün "oldukça iyi" olduğunu söyledi. En dikkat çeken açıklaması da kariyerindeki en iyi tercihlerden birinin devam filmini içeren bir anlaşmaya asla imza atmamak olduğuydu. "Yapmak için bir neden varsa yapalım ama beni zorlayamazsınız" diyen Hanks, nicedir bizim oyuncularımızda görmediğimiz samimi açıklama yapma gerçeğiyle yüzleşmemi sağladı. Bizde 100 filmi olan kimse çıkıp da filmlerin sadece 4'ü iyiydi demez, diyemez. Keşke deseler, her yapımın harika olmadığını, her yapımı eğlenerek çektik klişesinden öte ne kadar zorla çektiklerini dürüstçe anlatsalar.
Fatih Terim belgeselinin başarısızlığı da bu yüzden güzellemeden öteye gidemeyen bir iş. Halbuki Last Dance'den biraz ilham alsalar orada Jordan'ın başarısızlıkları, hayatta aldığı yanlış kararlar vs. yapımı izlenir hale getiriyor bunu en iyi şekilde görürlerdi. İzleyiciye bunları göstermemenin sonucu başarısızlık. Özetle Terim belgeseli yaratmak istediği etkiyi aktarmada yetersiz kalan bir film olarak hafızalara kazınırken ne yazık ki büyük bir hayal kırklığı olmaktan öteye gidemedi.