Gazetecilik soru sormayı gerektiren, bazen de sınırlı açıklamaların daha iyi anlaşılmasını kışkırtmaya yönelik bir meslek. İzmir Alsancak'taki (yapıldığı yıl 1881) tarihi Sigara Fabrikası'nın ve bulunduğu alanın dönüştürülmesi amaçlı Reji projesini değerlendiren dünkü yazımızda, 2006 yılı sonrasındaki süreci ele almıştık. 2007 yılında sevindirici açıklamalar, temsili resimlerle sunulan içeriğiyle, kente katkı getirecek güzel proje, Arkas'ın çekilmesiyle yeniden gündeme geldi. Dünkü yazımızda, neden bu noktaya gelindiğini 'İzmir klasiği' başlığıyla irdelemeye çalıştık. Son açıklama tablosu ise temelde bir 'otopark' sorunu nedeniyle projenin Koruma Kurulu kaynaklı sıkıntı yaşadığını yansıtıyor, Büyükşehir'in de çözüm üretemediğini vurguluyordu. Ayrıca bu tabloda, tahsisi yapan Kültür Bakanlığı da, hassas noktadaydı. Yazımızın amacı, tüm bu kurumları eleştirmekten çok, konunun beş senede neden bu noktaya geldiğini sorgulayabilmekti. Çünkü bu tür örnekler, kentlilerin heyecanını da çok olumsuz etkiliyordu.
***
Dün, projenin başından şu ana kadar, etkin rol oynayan proje ortaklarından İzmir Ticaret Odası'nın Başkanı Ekrem Demirtaş ile bu konu üzerine konuştuk. Demirtaş, öncelikle altını çizerek, bu süreçte
"Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın, Koruma Kurulu'nun, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin" sürekli projeye destek veren çizgide durduklarını, gelinen noktayla ilgili bu kurumların, hiçbir sorumluluk taşımadığını belirtti. Biz de Demirtaş'ın bu sahici, dürüst yaklaşımını, saygıyla karşıladık. Sürecin özeti şu:
Tekel İzmir Sigara Fabrikası'nın bulunduğu 22 dönüme yakın alanda, kentsel dönüşüm simgesi olabilecek bir
'kültür kompleksi' yaratmayı hedefleyen proje; ortaklar tarafından doğal olarak
'Alsancak Gar, Liman ve çevresiyle' birlikte ele alınmış. Proje bu nedenle sürekli değişimler yaşamış. Amaçları, projeyi iyi bir cazibe merkezi yapabilmek için, ortaya bütünlüklü yaklaşım koymak olmuş. Koruma Kurulu da onlara destek vermiş. Projede,
'Şair Eşref, Talat Paşa ve Alsancak Gar' önünde trafiğin yer altına alınarak, meydanların ortaya çıkacağı yeni cazibe merkezi yaratılması fikri gelişip; bunun bir de planları çizilince, süreç uzamış. İzmir Büyükşehir bu öneriyi ve planları incelemiş, cazip bulmalarına rağmen,
'maliyetler ve yerel yönetim öncelikleri' açısından, bu işin hemen yapılamayacağı kanısı oluşmuş. Yine çok sayıda işlevi birlikte planlayan kültür alanı için, otopark sorunu bir türlü çözülememiş. Yeşil alan altına önerilen otopark haklı nedenlerle Koruma Kurulu tarafından kabul görmemiş. Aynı alanda sit olmayan binanın altına otopark projelendirilmiş. Ama
'çok detay' ve
'sürekli karşılıklı onay' gerektiren süreç de hızla ilerlemiş.
***
Gelelim sonuca: Bakanlık ile proje ortakları arasında, tahsisle ilgili son imza süresi, 2010 Mayıs ayı. Yukarıdaki sorunların çözümünün tıkanması; bu imza sürecinin de geçirilmesine neden olmuş. Kültür Bakanlığı ile de bu sürenin geçmesi nedeniyle, çözümü daha sonra bulunmak üzere; karşılıklı, zorunlu, bildik hukuki süreç başlamış.
İşte bu hukuk süreci sonuçlanmadan, Arkas projeden çekildiğini açıkladı. Demirtaş, bu tercihi saygıyla karşılıyor. Arkas, İzmir'de artı değer üreten, kentle bütünleşmiş çok değerli bir kurum; elbette sürenin uzaması nedeniyle, tercihi saygıyla karşılamak gerekli. Demirtaş ise bu kültürel dönüşüm yatırımından, kesinlikle vazgeçmediklerini belirtiyor.
Ekrem Demirtaş'ın anlatımına göre,
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay da, konuyu yeniden inceleme ve değerlendirme aşamasında. İTO Başkanı Ekrem Demirtaş, bu projenin
EXPO kazanıldığında, 2020 yılına yetiştirilirse; kentin dünyaya sunulmasında önemli bir işlev üstleneceği fikrinde. Projenin özellikle Alsancak Garı'nın arkasında bulunan özel alanla birleştirilmesi halinde, ortaya çıkacak görüntü; renkli, kültür ve tarih kimliğiyle, çok özel olacak. Bizim de dileğimiz aynı.
Koruma Kurulu, arada sırada sitem etmemizden alınmasın. Çünkü amaç, İzmir'in kentsel dönüşüm projeleriyle güzelleşmesi, hak ettiği değeri kazanması. Biz bunu gerçekleştirecekleri yürekten alkışlamak istiyoruz. Yoksa Koruma Kurulu'nun da değerini biliyoruz.
