Kanunun belirlediği resmi tatiller her çalışan için aslında dinlenme günü olarak belirleniyor. Fakat birçok sektörde işlerin devam etmesi de gerekiyor. Bu yüzden de resmi tatillerde çalışmalar yapılıyor. İşçinin kabul etmesiyle birlikte (zorla çalıştırılamaz) yapılan bu çalışmalarda fazla mesai ödeniyor. Kanunlarımıza göre yılda 14.5 gün resmi tatilimiz mevcut. Bunlardan 4.5 günü şu sıralarda idrak ettiğimiz Kurban Bayramı'ndan oluşuyor. Daha önce yazdık bir kez daha hatırlatıp asıl konumuza geçelim. Resmi tatillerde çalışan işçiye 2 katı para ödeniyor. Günlüğü 50 lira olan bir işçi, bayramda çalıştığı her gün için ekstradan bir 50 lira daha alıyor. Resmi tatillerdeki çalışmaların parasının ödenmemesi işçiye çeşitli haklar verirken işverenler açısından da cezai işlemi gerektiriyor.
İDARİ PARA CEZASI 270 LİRA
Öncelikle işçinin rızası olmadan yaptırılan çalışmalarda her personel için bu yıl geçerli idari para cezası 270 lira. Bayramlarda çalıştırmasına rağmen işçisine mesai parasını ödemezse farklı cezalar da gündeme geliyor. Önce vermediği ücretin vergiyle ilgili cezalarını ödüyor. Eksik bildirimde bulunduğu için iki asgari ücret tutarında ceza kesiliyor. Ödenmeyen ücret üzerinden hesaplanacak sigorta primleri cezasıyla tahsil ediliyor. İşçi de isterse haklı fesih hakkını kullanarak tazminatını talep edebiliyor. Çalışanlar da bu konuda mağdur edilmişlerse ALO 170 veya Çalışma İl Müdürlükleri kanalıyla şikâyette de bulunabiliyorlar.
İDARİ İZİN BAĞLAMIYOR
Hükümetin aldığı idari izin kararı kamu çalışanlarına 2.5 günlük bir ek izin süresi getirdi. Fakat özel sektör bundan faydalanamadı. Eğer idari izin sayılan pazartesi, salı ve çarşamba öğleden önce çalışmışsanız maalesef bu günlerde bayram mesaisi alamıyorsunuz. Özel sektör çalışanları için bayram mesaisi hesabı, çarşamba günü öğleden sonra başlıyor.
MÜHENDİSLERİ HATIRLAYIN
Birçok üniversite mezununun işsizlik sorununu gıda ve ziraat mühendisleri de yaşıyor. Buna veterinerleri ve su ürünleri mezunlarını da eklemeliyiz. Eğer güvenli gıda tüketmek istiyorsak etkin denetim şart. Bunun yolu yeterli sayıda gıda mühendisinin sahada olmasından geçiyor. Tarımda verimliliği artırmak, hayvancılığı geliştirmek için ziraat mühendisleri ile veterinerlerin sahada olması şart.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
10.07.1976 doğumluyum. 01.01.1999 işe giriş tarihliyim. Ne zaman emekli olurum? Yaşar AL
25 yıl 58 yaş ve 5875 prim günü şartlarına tabisiniz. Yılınız 2024'te yaşınız ise 2034'te dolacak. 1.5 aylık askerlik borçlanırsanız 10.07.2033'te emekli olursunuz.
03.07.1970 doğumluyum. İlk işe girişim 01.05.1993. 3 bin günüm var. Ne zaman emekli olurum? İbrahim DURAN
25 yıl 54 yaş ve 5675 prim günü gerekiyor. Yılınız 2018'de dolacak. Yaşınız 2024'te tamamlanıyor. 6 ay askerlik borçlanmasıyla 03.07.2023'de emeklisiniz.
Babam 01.01.1962 doğumlu. Sigorta girişi 01.06.1985 ve 1870 günü var. Ne zaman emekli olur? Ercan GÜMBÜR
25 yıl 49 yaş ve 5300 prim günü şartları var. Yılını ve yaşını doldurmuş. Primini tamamlaması gerekiyor. Çalışarak ya da isteğe bağlı ile prim ödemesi gerekiyor. 3600 günden ise 60 yaşını beklemesi lazım.
26.12.1975 doğumluyum. 10.09.1997'de ilk sigorta girişim oldu. 5330 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? İbrahim ŞENGELEN
25 yıl 57 yaş ve 5900 prim günü şartınız var. Yılınız 2022'de, yaşınız ise 2032'de tamamlanır. 4 aylık askerlik borçlanarak 26.12.2031'de emekli olursunuz.
GSS ZORUNLU
28 yaşında bayanım. Nisandan beri çalışmıyorum. Şimdiye kadar GSS borcum çıkmadı. Gelir testi yaptırmasam olur mu? (İsmi saklı)
Maalesef 'Genel Sağlık Sigortası yaptırmıyorum' deme şansınız yok. Eğer çalışmıyorsanız gelir testine gitmeniz lazım. Yoksa en üst miktardan borç çıkacaktır.
YAPILANDIRMA İMKÂNI
2012-2013 arasında sigortalı çalışıyordum, işten ayrıldım. 2015'te tekrar sigortalı oldum. O arada borcum çıkmış. Borcu sildirebilir miyim? Murat KOCA
Çalışmadığınız dönem için çıkarılan GSS prim borcunu yapılandırabilirsiniz. Gelirinize göre çok yüksek miktarda hesaplanmışsa bunu güncelleme, düşürme veya sildirme imkânınız da var.
İKAMET ÖNEMLİ
15 yıldır yurtdışında yaşıyoruz. Genel Sağlık Sigortası primi ödememiz gerekiyor mu? Oğuz KALAFAT
GSS prim borcu Türkiye'de ikamet eden vatandaşlar için çıkıyor. İkametiniz Türkiye'de görünüyorsa borç çıkabilir. Yurtdışında ikamet ettiğinize dair belgeyi burada Nüfus Müdürlüğü'ne göndermeniz yeterli olacak.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.