Bu aralar kimi görsem yana yakıla çocuğuna, kendisine ya da kardeşine çıkarılan borçtan bahsediyor. Türkiye'de 2012'den bu yana yeni bir sistem devrede. Genel Sağlık Sigortası (GSS) adı verilen sistem toplumun önemli bir bölümüne borç çıkardı. GSS açısından çalışanlar, emekliler ve bunların eşleri ile 18 yaşından küçük bakmakla yükümlü oldukları çocuklar için bir sorun yok. Ama çalışmayan ve 18 yaşını doldurmasına rağmen eğitim hayatı devam etmeyen gençler, sistemle ilgili işlem yaptırmayanlar en yüksekten borç ile karşı karşıya. Borç yükü artınca hükümet bu borçları sildirme ve azaltma yönünde adım attı.
GELİR TESTİ BÜYÜK ÖNEM TAŞIYOR
Gelir testine hiç gitmeyenlere borçlar yazıldı. Oysa testten belki de daha az prim çıkacak ya da hiç çıkmayacaktı. O yüzden gelir testine gitmek önemli. Testte aile içinde kişi başına düşen gelir asgari ücretin 3'te 1'inden az ise primleri devlet ödüyor ve tüm sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyor. Çıkan borçlar da siliniyor. Aksi halde tavandan borç çıkmaya devam ediyor. Bugüne kadar GSS ile ilgili hiç işlem yaptırmamış olanlar için son tarih 30 Eylül 2015. Bu tarihe kadar kaymakamlıklara giderek gelir testi yaptırmak gerekiyor. İkinci tarih 30 Kasım 2015. Bu tarih ise borcu olanlar için faizlerden kurtulup kalan miktarı taksitlendirmek isteyenleri ilgilendiriyor. Başvurular SGK müdürlüklerine yapılıyor.
NE KADAR ÖDENİYOR?
Evde ki kişi başı gelir asgari ücretin üçte birinden az olanlar GSS primi ödemeyecek sağlıktan ücretsiz yararlanacak (1273.5/3 = 424.50 TL)
Aylık kişi başı geliri asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında olanlar (424.5 TL-1273.5 TL) için hesap 424.5 X %12 = 50.94 TL (Aylık GSS primi)
Aylık kişi başı geliri asgari ücret ile asgari ücretin iki katı arasında olanlar ( 1273.5 TL-2547 TL) için hesap 1273.5 X %12 = 152.82 TL (Aylık ödenecek GSS primi)
Gelir testi yaptırmayanlar ya da aylık kişi başı geliri asgari ücretin iki katı olanlar (2547 TL) için hesap 1273.5 X 2 = 2547 TL, 2547 x % 12 = 305.64 TL (Aylık ödenecek GSS primi)
KİMLER GİDECEK?
Herhangi bir sosyal güvencesi olmayanlar ve çalışmayanlar
Lise ya da üniversite eğitimini tamamlamış, ebeveyni üzerinden sağlık yardımı almayan gençler
KİMLER MUAF?
Sigortalı olanların tamamı
İsteğe bağlı sigorta primi ödeyenler
Emekli ve dul-yetim aylığı alanlar
İşsizlik maaşı alanlar
65 yaş aylığı ve engelli maaşı alanlar
Yukarıda sayılan kişilerin eşleri, yaş şartını aşmamış ve bekar çocukları ile geçimleri sigortalı tarafından sağlanan anne ve babaları
20 yaşını doldurana kadar lise 25 yaşını doldurana kadar üniversite öğrencisi olanlar
1 Ekim 2008'den önce bakmakla yükümlü olan kız çocukları evlenene kadar
KARARI BEKLEYİN
Bir belediyede taşeron büro elemanıyım. Memurların işini yapıyorum. Ben asıl işimi yapıyorum. Kadro gelir mi? Ahmet P.
Bakanlar Kurulu yaptığınız işin hizmet alımı yoluyla yapılmayacağını açıklarsa o görevde taşeron çalıştırılmayacak. Bu yüzden Bakanlar Kurulu kararını bekleyelim.
EMEKLİ ETMEZ
Gelir testi yaptırdım. Her ay GSS Genel Sağlık Sigortası primi ödüyorum. Bu günleri emekliliğe saydırabilir miyim? Hayal CAN
Zorunlu GSS primi ödeyenler sağlık yardımı alabilirler ancak ödenen bu primler emeklilikte geçerli değildir. O yüzden bu günleri saydıramazsınız.
BELGEYİ GÖTÜRÜN
Üniversite öğrencisiyim. Fakat üzerimde GSS borcu görünüyor. Bu parayı ödemeli miyim? Hakan SUCU
Öğrenci olduğunuzu gösterir bir belge ile SGK müdürlüğüne giderek ibraz edin. Gerekli güncelleme yapılacak ve öğrencilik döneminizdeki GSS borcunuz ortadan kalkacaktır.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
26.12.1975 doğumluyum. 10.09.1997'de sigortalı oldum. 5330 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim? İbrahim ŞENGELEN
25 yıl 57 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Eğer askerliği sigortadan önce yaptıysanız 4 ay borçlanarak 56 yaşında 5825 günle emekli olursunuz.
20.06.1964 doğumluyum. Sigortaya giriş tarihim 01.04.1992. Sigortadan önce askerlik yaptım. Ne zaman emekli olurum. Gufran ZABUN 25 yıl 53 yaş ve 5600 gün şartlarınız var. 11 aylık askerlik borçlanması yaparsanız 52 yaşında 20.06.2016'da emekli olursunuz.
Babam 01.03.1967 doğumlu. Sigorta girişi 2001. 1314 günü var. Ne zaman emekli olur? Serkan UÇAN
İşe giriş tarihine göre 60 yaşında ve 7 bin prim günü ile emekli olabilir. Çalışıp primini tamamlaması ve yaşını doldurması gerekiyor.
1974 doğumluyum. 1987 SGK girişim var. 7200 primim var. Ne zaman emekli olurum. Şükrü YILDIRIM
25 yıl 50 yaş ve 5375 primin günü şartlarınız var. Yılınız ve priminiz dolmuş. Yaşınızın tamamlanacağı 2024 yılında emekli olursunuz.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.