Çalışma hayatında iş güvencesini sağlayan önemli kurallar var. Bu kurallar çalışanı koruduğu gibi işveren açısından da güvenceler taşıyor. Haklı fesihler kötü niyetli çalışana karşı işvereni koruyor. Yine çalışan için haksız işten atılma durumunda işe geri dönüş imkanı ve tazminatı bulunuyor. Bir de kötü niyet tazminatı var. Fesih hakkını kullanırken işverenler hata yaptıkları için tazminatla karşı karşıya kalabiliyor. İşçiler de bu hakkı kullanmadıkları için tazminatı kaçırıyor.
HAMİLE ATILAMAZ!
Öncelikle baştan söyleyelim; kötü niyet ile işten çıkarma olmuşsa, ihbar süresinin 3 katı tazminat ödeniyor. Bu konuda mahkeme kararları ve Yargıtay içtihatları bize ölçüyü veriyor. Yani hukuken verilmiş bir hakkı iyi niyet kurallarına aykırı kullanmak ve bununla karşı tarafa zarar vermek diye çerçeve çizilebilir. Örneklendirelim… Bir işçinin kanuni hakkını kullandığı için işten atılması, yasal iznini kullanırken atılması, sendika üyesi olmasının gerekçe gösterilmesi, işçinin işvereni yetkili makamlara şikayet etmesi veya çokça rastladığımız, kadın çalışanın hamile kaldığı için işten atılması gibi örnekleri verebiliriz. Yasanın size verdiği bir hakkı talep etmeniz, (Örneğin gerçek maaşın bordroda olmasını istemek) sebebiyle atılmanız da ayrıca kötü niyet tazminatı almanızı sağlıyor. Bu tazminatı almak için dava açmak ve mahkemenin kararını beklemek gerekiyor. Kötü niyeti gösterir delileri de sunmak lazım.
MİLYONLARIN GÖZÜ ANKARA'DA
Bu yıl her zamankinden daha sıcak bir ağustos geçiriyoruz. Havalar bir yana, Ankara'da çok sıcak siyasi gelişmeler yaşanırken aynı anda milyonlarca kamu çalışanını ve emekliyi ilgilendiren toplu sözleşme görüşmeleri devam ediyor. Bir yandan zamlar konuşulurken çok önemli sosyal haklar da masada. Kamu çalışanı adına yeni kazanımların işaretlerini alıyoruz. Bu arada 4B ve 4C'lilerin kadro istekleri, üniversite mezunu işçi kadrosundaki kamu çalışanlarının ise memurluk beklentileri de masada.
NASIL HESAPLANIR?
İşçinin kıdemine göre belirlenen ihbar süresinin üç katı kadar kötü niyet tazminatı ödeniyor.
6 aya kadar çalışanlar:
2 hafta X 3 = 6 haftalık ücret.
6 ay- 1.5 yıl arası çalışanlar:
4 hafta X 3 = 12 haftalık ücret.
1.5 yıl- 3 yıl arası çalışanlar:
6 hafta X 3 = 18 haftalık ücret.
3 yıldan fazla çalışanlar:
8 hafta X 3 = 24 haftalık ücret.
20 GÜN İZNİNİZ VAR
1960 doğumluyum. 4 yıldır çalışıyorum bana 14 günden fazla izin vermiyorlar. Benim hakkım olan izin kaç gün? Şakir SUCU Normal şartlarda 5 yıla kadar kullanacağınız izin 14 gün. Ancak kanun 50 yaş üzerindekilere 20 günden az izin verilemeyeceğini söylüyor. Bu yüzden hakkınız 20 gün.
Asker sonrası alın
İşsizlik maaşı alıyorum. 5 ay daha alacağım. Askere gideceğim. Askerde iken maaşım devam eder mi? Mehmet YİĞİT Askerlik süresince işsizlik ödeneği alamazsınız. Askerlik dönüşü 30 gün içinde başvurarak almadığınız maaşları her ay almaya devam edersiniz.
Borçlanamazsınız
2009'da sigortalı oldum. Öncesinde üç çocuğum oldu. Borçlanarak erken emekli olabilir miyim? Hüsniye KARA Doğum borçlanması 3 çocuğa çıkartıldı ama maalesef sigorta öncesindeki doğumları kapsamıyor. Bu konuda bir değişiklik yapılmaz ise doğum borçlanması hakkınız bulunmuyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?
10.09.1969 doğumluyum. 20.04.1988 sigorta başlangıcım. Halen çalışıyorum. Ne zaman emekli olurum? Mehmet CANLI
25 yıl, 50 yaş ve 5375 prim gün şartlarına tabisiniz. Yılınız dolmuş muhtemelen priminiz de tamamdır. Emeklilik tarihiniz 10.09.2019 olacak.
1984 doğumluyum, Temmuz 2005'te sigortalı oldum. 3000 günüm var. Ne zaman emekli olabilirim. Yasemin ALTIN
7000 gün ve 58 yaşa tabisiniz. 4000 gün daha ödeyip, 2042 yılında emekli olabilirsiniz.
13.07.1973 doğumluyum. İşe girişim 01.05.1996. 5100 günüm var. Askerliğimi 1993 yılında yaptım. Ne zaman emekli olurum? Efe ÇALIŞKAN
25 yıl, 56 yaş ve 5825 prim gün şartlarına tabisiniz. 6 aylık askerlik borçlanması yaparak 25 yıl, 55 yaş, 5750 prime tabi olabilirsiniz. 650 gün daha prim ödeyerek 04.05.2028'de emekli olabilirsiniz.
1990'da askere gittim. 20.05.1969 doğumluyum. 14.09.1992 tarihinden itibaren Bağ-Kurluyum. Ne zaman emekli olurum? Mert ARSLAN
Bağ-Kur'dan 9000 prim gün ve 53 yaşa tabisiniz. 16 aylık askerlik borçlanması ile 20.05.2021'de emekli olabilirsiniz.
1969 doğumluyum. 1987 ile 2002 arası SSK'lı çalıştım. 2002'de memur oldum. Ne zaman emekli olabilirim? Hasan A.
9000 prim gün ve 50 yaşa tabisiniz. Prim gün sayınız tamamlanmış. Yaşı bekleyeceksiniz. 2019'da emekli olursunuz.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@sabah.com. tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.