Geçtiğimiz hafta Ramazan Bayramı'nı idrak ettik. Önümüzde de 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Kurban Bayramı var. Gerek dini gerekse milli bayramlarımız kanunlarımızda resmi tatil olarak sayılıyor. Ama bu günlerde çalışan çok sayıda vatandaşımız da var. Resmi tatil günlerinde çalışanların hakları bulunuyor. Çalışanların çoğu, belirlenen iş saatlerinden daha uzun süre çalışıyor. Fazla mesai bir işçinin haftada 45 saatten fazla çalıştığı durumlarda oluşuyor. Ay sonunda çalışanın 45 saati aşan her çalışması, ücretinin yüzde 50 artırılmasıyla ödeniyor. Bu sürenin altında haftalık saat tespit edilen işyerlerinde ise, yani haftada iki gün tatil yapan ve 40 saat çalışılan yerlerde ise fazla çalışma saatleri 45 saate kadar yüzde 25 artırılarak ödeniyor. Resmi tatil günlerinde çalışmada ise ücret ödemesi farklı oluyor. Bir takvim yılı içerisinde 14.5 gün milli bayram ve genel tatil var. İşçilere, milli bayram ve genel tatil kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, o günün ücretleri tam olarak, çalışırlarsa her gün için artı bir yevmiye ödeniyor. Örneğin günlük ücreti 50 TL olan bir işçi tatil gününde çalışmazsa ay sonunda hesabına 50 lira üzerinden maaş yatıyor. Tatilde çalışırsa 50 liraya bir o kadar daha eklenerek o gün için 100 lira alıyor. Bu işçi eğer haftalık 45 saatlik çalışmasını tamamladıktan sonra bayramda mesai yapmışsa bu saatlerin yüzde 50'si de ödeniyor. Böylece işçinin o gün alacağı ücret 125 lira olabiliyor. Burada 45 saati aşan kısım kaç saat ise o kadar artı mesai ödeniyor. 7.5 saat düşünüldüğünde yukarıdaki hesap ortaya çıkıyor.
FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR?
Fazla çalışma ücreti aylık 225 saat üzerinden belirleniyor. Bu da günlük 7.5 saate denk geliyor. Bununla işçinin önce bir saatlik ücreti bulunuyor ve fazla çalışılan saatte yüzde 50 fazlası hesaplanıyor. Resmi tatillerde ise o gün için fazladan bir günlük ücret (7.5 saat) ödenmek zorunda. Bu günlerde fazla mesai yapılırsa yine yüzde 50 artı ödeniyor. 30 günde bir işçi 7.5x26=195 saat çalışıyor. 4 günlük hafta tatili karşılığında ise hesap 4x7.5=30 şeklinde yapılıyor. Böylece toplam saat 225'e çıkıyor.
ÖDENMEZSE TAZMİNAT HAKKI
Mesai yaptığı halde ücretini alamayan işçiye derhal haklı fesih ile tazminat hakkı doğuyor. Bu durumda işçinin ayrıca fazla mesailer için de alacak davası açma hakkı var. Tabii işten ayrılmak istemiyorsanız, böyle bir durumda hemen ALO 170'i arayarak durumu ihbar edebilir, Çalışma İl Müdürlükleri'ne müracaatta bulunabilirsiniz.
GELİR TESTİ YAPTIRIN
Oğlum askerden döndü çalışmıyor. İşsizlik sigortası için İŞKUR'a başvurdu. Gelir testi yaptırması gerekiyor mu? Mustafa ÇAYLAK
Eğer işsizlik maaşı için başvurduysa maaş aldığı sürece GSS primi ödemesine gerek yok. Ama iş aramak için başvurduysa gelir testi yaptırması gerekiyor.
EMEKLİLİK 50 YAŞINDA
08.01.1966 doğumluyum. İşyerinden kendi isteğimle ayrıldım. 7600 iş günüm var. İşe giriş tarihim 21.07.1988 askerliğimi ne kadar borçlanmalıyım? Mert AYDIN
Askerliğinizi işe giriş tarihinden önce yaptıysanız 2 ay borçlanarak 51 yerine 50 yaşında emekli olabilirsiniz.
PRİMİ GÜNE GÖRE ÖDEYİN
Evde her ay 12 gün hizmetli çalıştırıyoruz. Ben sigortaya primleri nasıl ödeyeceğim? Saygın KARABAY
10 gün ve yukarısı çalışmalarda asgari ücretten sigorta yaptırmak gerekiyor. Primleri öderken gün sayısına göre ödeyeceksiniz. Yani 12 günlük prim ödeyeceksiniz.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
01.04.1957 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 06.11.2001. Askerliği sağlık nedenlerimden dolayı 2 ay yaptım ne zaman emekli olurum? Mert CAN Askerlik borçlanması size bir şey kazandırmaz. Şartlarınız 7200 gün ve 60 yaş. Gününüz dolunca emekli olursunuz.
27.04.1970 doğumluyum. 01.11.1988 sigorta başlangıcım, 4000 gün primim var. Askerliği ödememin ne gibi bir faydası olur? Fatih SARI
25 yıl 5450 gün ve 51 yaş şartlarınız var. Askerliği eğer Kasım 1988'den önce yaptıysanız 6 ay borçlanıp yaşı 50'ye çekersiniz. Aksi halde primlerinizi artırmak için borçlanabilirsiniz.
05.02.1969 doğumluyum. 1986 sigorta girişim. 8000 prim gün sayım. Ne zaman emekli olabilirim? Zeki ALİM
Gün ve ay bilgisi vermemişsiniz. 24 Kasım 1986'dan önce işe girdiyseniz 49, sonraysa 50 yaşında emekli olursunuz.
23.11.1966 doğumluyum. 04.04.1988 sigorta başlangıcım. 1023 gün primim var askerlik borçlanması da yaptım ne zaman emekli olabilirim? Ramazan KANDEMİR
25 yıl 50 yaş ve 5375 güne tabisiniz. Eğer askerlik işe girişten önce ise 25 yıl, 5300 prim gün ve 49 yaşa tabisiniz demektir. Bu primle emekli olamazsınız. Ya da 3600 günü tamamlayıp 60 yaşını bekleyeceksiniz.
RESMİ TATİLLER
Tatil günü Süresi Yılbaşı 1 gün
Ulusal Egemenlik Çocuk Bayramı 1 gün
Emek ve Dayanışma Günü 1 gün
Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı 1 gün
Ramazan Bayramı 3.5 gün
Zafer Bayramı 1 gün
Kurban Bayramı 4.5 gün
Cumhuriyet Bayramı 1.5 gün
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@ sabah.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.