Uzaklardayız... İstanbul'a 1527 kilometre... Güneşin Anadolu'ya ilk doğduğu yer olan Iğdır'dayız.
Şehitler diyarındayız.
Kurtuluş Savaşı... 192 şehit ve gazi... İstiklal madalyalı.
Kore Savaşı 38 gazi... Kıbrıs Barış Harekâtı 150 gazi.
Ermenilerin şehit ettiği Iğdırlı... Binlerce.
Terör şehidi... 42 yiğit.
Ve... Iğdır Havalimanı'na adını veren... 15 Temmuz şehidi... Hain darbe girişiminin aramızdan aldığı kahraman... Özel Harekât Astsubayı Kıdemli Başçavuş Bülent Aydın.
Unutmadan...
Bülent Aydın'ın yeğeni Büşra Nur Aydın, valilikte görev yapıyor.
Nişanlısı polis.
Yakında evlenecekler... Şimdiden kutladık, mutluluklar diledik.
***
Doğu'nun Çukurova'sı
Ercan Turan... Iğdır Valisi... Yılların dostu.
İlk sözü, "Doğu Anadolu'nun Çukurova'sına hoş geldiniz" oldu... Kucaklaştık... Hasret giderdik.
Leyleklerin kış mevsiminde terk etmediği tek şehrin Iğdır olduğunu söyleyelim yeter... Tam Çukurova iklimi.
Şehrin merkezinde leylek heykeli bile var... Vali Ercan Turan'ın bize hediyesi, kaya tuzundan yapılmış leylek maketi.
Iğdır Ovası... 67 bin hektar... Uçsuz bucaksız.
Yonca... Yılda sekiz kez biçiliyor.
Mısır deposu... Limon... Susam... Pamuk... Arpa... Buğday... Kayısı... Elma... Bereketli topraklar.
Elma dedik de aklımıza geldi... Iğdır'ın meşhur türküsü:
"Iğdır'ın al alması, ay balam,
Yemeye bal alması."
***
Iğdır'da öğrenci... Ve Iğdır'da kadın
Merkez, ilçeler, köyler... Nüfus 210 bin.
İlkokul... Ortaokul... Lise... Öğrenci sayısı 56 bin.
Vali Ercan Turan'ın projesi... "Iğdır okuyor... Yükseliyor."
Kentli de, köylü de kızını okula gönderiyor... "Haydi kızlar okula" yükselen slogan.
Iğdırlı kadın... Çalışıyor... Üretiyor... Satıyor.
Girişimci Kadınlar Kooperatifi... Vali Yolu Caddesi'nde.
Kayısı reçeli... Şeftali reçeli... Ceviz reçeli... Elma reçeli... Çeşit çok... Süper domates sosu bile var.
Evet... Süper domates... Iğdır'a özgü.
Ve... Gızıl gül reçeli... Pembe gül... Iğdırlı, "Gırmızı" diyor.
Aroması, Isparta gülünden, reçelinden farklı...
Alıcısı çok.
Girişimci Kadın Kooperatifi'nde yemek de yiyebilirsiniz... Evlere yemek servisi de var.
***
Çarklar dönüyor
Organize sanayi bölgesi... Fabrika çok... Üretim tam gaz.
Asansör bile yapılıyor... Ayakkabı... Çöp konteyneri... Yapı malzemeleri... Süt ürünleri... Gıda... Kapı fabrikası da var.
İhracat... Nahçıvan'a... Azerbaycan'a... Yılda 100 milyon dolar... İyi para.
***
Gurbet bereketi
Doğu ve Güneydoğu Anadolu gerçeği... Göç.
Iğdır... Büyük göç vermiş... İstanbul'a... Almanya, Hollanda, Belçika'ya... Iğdır dışındaki Iğdırlı... 100 binin üzerinde.
Ama... Giden, doğduğu yeri unutmuyor... Kopmuyor.
Örneğin Iğdır... İstanbul'dan, Avrupa'dan yaz tatiline gelen hemşeri çok.
Memleket hasreti... Akraba ziyareti... Mezar ziyareti... Ekonomiye, gurbetçi bereketi.
***
Stratejik coğrafya
Türkiye'de... Üç ülke ile sınır komşusu olan tek şehir... Iğdır.
Azerbaycan... Ermenistan... Ve İran'a sınırı var.
Iğdır-Nahçıvan arası... 168 kilometre.
Aralık ilçesi... Dilucu Sınır Kapısı...
Nahçıvan... 117 kilometre.
Komşu kapısı desek yeridir.
Pasaporta gerek yok... Gidiş-geliş için kimlik kartınızı göstermeniz yeterli.
Iğdır'da... İlçelerinde... İran plakalı araç çok.
Iğdır ekonomisine İranlı dopingi... Alışveriş yapıyorlar... Dönüyorlar.
Esnaf memnun.
Iğdır'da... İran Saray Lokantası bile var.
***
Soykırım Anıtı
Ermeniler tarafından katledilenlerin anısına... Anıt ve müze... Ziyaretçi çok.
Anıt oldukça yüksek... 42.5 metre.
Ermenistan'dan görülüyor.
Bölge... Geçmişte çok acı çekmiş... Bazı köylerde toplu mezarlar var... Örneğin Gedikli Köyü... 150 şehit.
Bölgenin kanaat önderlerinden Ziya Zakir Acar, Osmanlı arşivlerini araştırmış... Kitap yazmış.
Soykırımı anlatıyor... Dört yaşındaki Güllü, altı yerinden süngülenmiş, öldürülmüş.
Iğdır'a gelip de müzeyi ve anıtı görmemek olmaz.
***
Zamanın ruhu
Iğdır'a ilk gelişimi hatırlıyorum... 1968. Başbakan Süleyman Demirel ile gelmiştik.
O tarihte ilçe olan Iğdır'da, elektrik yoktu... Jeneratörün cılız ışığı ancak bazı yerleri aydınlatıyordu... Kaymakamın evi... Hastane... Emniyet... Jandarma.
Otel... O tarihte otel ne gezer?
Başbakan Demirel, gece kaymakamın evinde kalmıştı.
Bakanlar ise... Kars'a ya da Ağrı'ya gitmişlerdi... Sabah dönmüşlerdi.
Araçlarda yatan da çoktu... Müsteşarlar... Genel müdürler.
Oysa... Heyetin konaklaması için yer ayrılmıştı... Iğdır'ın ortasında:
Dello Mehmet Hanı.
Ama... Handa, yer yatağında kim kalır? Hele devlet büyükleri... Kuru ot dolu yatakta yatılır mı?
Ben... İşte o Dello Mehmet Hanı'nda kalmıştım... Mışıl mışıl da uyumuştum.
Sonra defalarca geldim.
Iğdır büyüdü... İl oldu... Oteller yapıldı... Dört yıldızlı.
Son gelişimde Hotel Star Royal'de kalmıştım... Yine aynı oteldeyim... Otel dolu... Yerli, yabancı konuk.
***
Tuz mağarası... Yarın
Iğdır'da... Türkiye'nin 500 yıllık tuz ihtiyacını karşılayacak tuz mağaraları olduğunu... Biliyor muydunuz? Gezip görmenizi isteriz.
Milat'tan beş bin yıl öncesine uzanan derinlik/zenginlik... Tarihin içinde dolaşacağız...
Yarın... Yine buralardayız.
