Samsun'da, 19 Mayıs'ta doğan güneş... Sonra Amasya... Ardından Erzurum... Ve Sivas... "Vatanın bölünmez bütünlüğü, milletin bağımsızlığı" kararının alındığı kongre.
Milli mücadelenin sesini ve Türkiye'de olup bitenleri Anadolu'ya duyurmak şart.
Sadece Anadolu'ya değil... Bütün dünyaya.



Öyleyse... Mutlaka bir gazete çıkarılacak... Sivas'ta.
İrade-i Milliye Gazetesi... İlk sayısı, 14 Eylül 1919'da yayınlandı.
Bugün... 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nı coşkuyla kutlarken... Zaman tünelinde... İrade-i Milliye Gazetesi'nin sayfaları arasında bir gezintiye... Ne dersiniz?

***

Kamuoyu

Gazete, Arap harfleriyle yayımlanıyor. İkinci sayıda yer alan kısa bir yazı dikkatimizi çekti.
Paylaşmalıyız:
"Asil Kürt milletini İngiliz altınlarıyla aldatmaya çalışan vatan haini Celâdet ve arkadaşları hakkında verilecek hükmü kamuoyuna bırakırız."

***

Dördüncü sayı

Gazete oldukça kalın... Haber çok... Sayı 4... Kısa haberlerden biri:
"Konya Valisi Cemal Bey ile yardakçıları firar etmiş ve Konya vilayeti merkezi de milli harekete katılmıştır."
Sayı 4... Bir başka haber:
"Ankara Valisi Muhittin Paşa'nın, gizli ödenekten aldığı parayla Çorum'a gelerek orada bazı hazırlıklar yaptığı haberi alınmış ve kendisi vilayet merkezine kaçmışsa da Keskin kazası civarında Kuvayı Milliye tarafından yakalanarak Sivas'a gönderildiği anlaşılmıştır."
Sayı 4... Kısa bir haberi daha aktaralım... Ve gazetenin başka bir sayısına geçelim.
Koçhisar'dan Sivas'a... Kongreye telgraf:
"Bütün Koçhisar halkının, Sivas Kongresi'nin pek kutsal olan kararlarına büyük bir saygıyla yardımcı olacaklarını bildiririm... İmza: Belediye Başkanı İsmail."

***

15 bin altın lira

İrade-i Milliye... Yine Sayı 2. Ve bir kısa yazı daha:
"Kaçak Vali Ali Galip ile Fransız binbaşısının hakkında verilecek hükmü okuyucuların takdirine bırakıyoruz."
Aynı gazetede şöyle bir haber var:



"İngilizler tarafından polis müdürü Nurettin Bey'e 15 bin altın verildiği belgeye dayalı olarak haber alınmıştır."
Gazete, bu haberin altına kısa bir not yazmış:
"Osmanlı polis müdürü mü, İngiliz polis müdürü mü?"

***

Sivaslı kadınlar

Gazete... Sayı 17... Uzun bir haber-yorum... Başlığı:
"Hanımlar tarafından kurulan Anadolu Müdafaa-yi Vatan Cemiyeti."
Yazının ilk cümlesi:
"Sivas'ta saygıdeğer hanımefendilerimizin gösterdikleri büyük gayret sayesinde oluşup kurulan Anadolu Kadınlar Müdafaa-yi Vatan Cemiyeti gittikçe genişleyip gelişmektedir."

***

Bölünmez Aile Ocağı

Gazete... Sayı 19... Başlık... Büyük puntolarla: "Türklük ve Kürtlük Bölünemez Bir Aile Ocağıdır!"
Ve haber... Bir telgraf metni. Telgrafı çeken 7 kişi:
Keçili Gazi Bako.
Dersim'in Malcan Boğazı'ndan Şeyh Hasanlı Aşireti Başkanı Ali.
Keçili Aşiretlerinden Yusuf.
Abbas Uşağı Başkanı Seyit Ali.
Aşuranlı Başkanı Çako İsmail.
Kırışlı Aşiretlerinden Dursun.
Balaban Aşireti Başkanı Başo. Telgraf oldukça uzun... Şöyle bitiyor:
"Bin yılı aşkın bir zamandır birlikte yaşadığımızdan dindaşlarımız olan Türklerden ayrılmak hatırımıza bile gelmez. Bu birliğin korunması için hayatımızı, varımızı fedaya her an hazırız. Kimlikleri bizim tarafımızdan bilinmeyen malum kişilerin Kürtlük adına söz söylemeye haklarının ve yetkilerinin olmayacağını sunar ve ayrılığı doğuracak bu gibi düşünceleri büyük bir nefretle reddederiz!"

***

Develi'de bir olay

Kayseri-Develi... Polatlı Köyü... Köy halkından Hacı İbrahim oğlu Lütfi, "yalan haberler yayıyor... Halkın moralini bozuyor."
Ayrıca... Kozan Askeri Sancak Beyi Mösyö Tayarga'ya bilgi veriyor... Vatana ihanet.
Sonrası... Develi'den, Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Yönetim Kurulu Başkanı Osman, Sivas'a telgraf çekiyor.
Telgrafın son kısmı:
" ...vatana ihaneti kesin olarak anlaşıldığından... Evi köy halkı tarafından yıkıldı... Ailesi köyden uzaklaştırıldı... Adı geçen Lütfi haini hemşerilikten uzaklaştırıldı."

***

Telgraf yağmuru

Yurdun her yerinden Sivas'a telgraf yağıyor... Heyeti Temsiliye'ye.
Gazete... Yedinci sayısında... Telgraflara da yer veriyor.
Elbistan'dan gelen telgraf:



"Vatansever teşkilatlarına bütün minnettarlığımızı ve milli emellerimize uygun şekilde hareket edecek olan kabineye yardımcı olacağımızı sunarak başarınızı Allah'tan dileriz."
Gebze'den telgraf... Yenişehir'den telgraf... O kadar çok ki.
Bilecik'ten telgraf:
"Vatanla ilgili kutlu girişimlerini uğur saymakla övünürüz."

***

Mülakat

İstanbul'da yayınlanan YENİGÜN Gazetesi, bir muhabirini Sivas'a yolluyor.
Mülakat... Mustafa Kemal Paşa ile.
Gazetecinin sorularından biri:
"Siz milletvekilliğine adaylığınızı koyacak mısınız?"



Yanıtlar... Sivas'taki İrade-i Milliye Gazetesi'nde de yer alıyor... Sayı 7.
Mustafa Kemal Paşa'nın yanıtı:
Ben sadece vatan ve milletime böyle bir tarihî anda varlığımı tamamen ayırabilmek amacıyla kutsal mesleğimden ayrılıp halkın içine döndüm.
Bunu yaparken sıradan bir millet bireyi olarak elimden gelen her fedakârlıktan geri kalmamak niyetindeyim.
Bundan dolayı tamamen milletimin genel iradesine bağlıyım ve boyun eğiyorum.
Eğer millet beni milletvekili seçmek isteğini gösterirse memnuniyetle kabul ederim fakat kendiliğimden hiçbir girişimde bulunmayacağım.

***

Öneriyoruz

İrade-i Milliye Gazetesi... Önemli bir tarihi belge.
Bugünün Türkçesi ile ve kitap olarak yayınlanmalı.
Bunu... Türkiye Büyük Millet Meclisi de yapabilir.
Bir yayınevi de.
Hatta... Bir gazetemiz ek olarak da verebilir... Her hafta bir sayısını.