SABAH Gazetesi'nin il buluşmaları.
Afyonkarahisar... Denizli... Uşak... Ordu... Samsun... Malatya... Kayseri... Diyarbakır... Gaziantep... Sivas... Erzurum... Bursa... Ve 17'nci buluşma... Aksaray'dayız.
Orta Anadolu'nun yükselen kenti.
Tarih... Kültür... Turizm... Gelişen ekonomi.
İlk gün, ilk gözlem: "Tanıtım."
Öyle sanıyoruz ki, Aksaray'ın en önemli sorunu.
***
Beyaz Saray
Aksaray, "adı" nereden geliyor?
Evliya Çelebi... Ünlü "Seyahatname"sinde... Aksaray'ı anlatıyor:
Selçuklu Sultanı Kılıçarslan'ın, "taht merkezi" olması nedeniyle büyük bir saray inşa edilir.
Saray, uzaktan bakıldığında bembeyaz göründüğü için, bulunduğu şehrin adı "Aksaray" olarak değiştirilir.
Aksaray... Müthiş bir hazine... Yüzyıllara meydan okuyan tarihi eser o kadar çok ki.
***
Aksaray-İstanbul hattı
Fatih Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra... Sıra "Anadolu'ya" gelir.
1470... Aksaray ve çevresi, Vezir İshak Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu tarafından fethedilir.
Fatih... İstanbul'a, "Anadolu'nun mührünü" vurmak istemektedir... Karar verir... Ve...
Aksaray'dan İstanbul'a, "nüfus transferi" yapılır.
İstanbul'daki "Aksaray'ı" kuranlar... Aksaray'dan gidenler.
"Laleli." Yine Aksaray'dan gidenlerin eseri... Aksaray'da, "Laleli Mahallesi" olduğunu biliyor muydunuz?
***
Aksaray-Kıbrıs hattı
Tarih 1571... "Kıbrıs'ın fethi."
Osmanlı... Karar verir... "Kıbrıs şenlendirilecektir." Yani... Anadolu'dan Kıbrıs'a, "iskân politikası." "Görev" yine "Yiğit Aksaraylı'ya" düşer.
Karara göre... Aksaray'daki "her on haneden biri" Kıbrıs'a gidecektir.
Bir ayrıntı... Aksaray sancağından gidenlerin yüzde 67'si...
"Gönüllü... Hüsn-i rıza ile... Koşa koşa" Bir kısım Aksaraylı ise... Yüzde 33... "Cebren... Sürgün...
Mecburi iskân." Bugün... Aksaraylı, "Dünyanın her yerinde."
***
Gurbetçiden can suyu
Rasim Çetin... "Almanya Aksaraylılar Derneği" Başkanı.
Almanya'da, "125 bin Aksaraylı" olduğunu söylüyor. Celil Acar... "Aksaray Gazeteciler ve Yazarlar Cemiyeti" Başkanı... Dün dedi ki:
Dışarıda hemşerimiz çok... Almanya'da... Fransa, İngiltere, Hollanda, Avusturya, Belçika'da... Avrupa'nın her yerinde.
Kovid-19... Gurbetçiler, geçen yaz, ata topraklarına gelemediler.
Bu yıl... 1 Temmuz'dan itibaren... Kademeli normalleşme... Gurbetçiler... "Aksaray'a hücum."
Düğün... Nişan... Sünnet... Alışveriş... Konut alanlar... Gelinin boynuna altın zincir takanlar... Aksaray ekonomisine, "Can suyu... Gurbetçi desteği... Piyasaya canlılık geliverdi."
***
Deli değil... 'Çok akıllı'
Adı Hamid... Osmanlı döneminde, "Sözünü esirgemeyen... Doğru bildiğini çekinmeden söyleyen" bir Aksaraylı.
Açık sözlülüğü nedeniyle, adı, "Deli Hamid'e" çıkmış.
"Medreselerde" ders vermiş... Birçok ilde, "kadılık" yapmış...
"Kazaskerliğe" kadar yükselmiş.
"Padişah Divanı'na" girmiş.
Günün birinde... "İlmiye sınıfından", yani bilim adamlarından "vergi alınması" gündeme gelince... "Divanda" söz istemiş... Ve... Padişah Dördüncü Mehmed'i, sert bir dille eleştirmiş.
Sonuç... Önce Rodos'a, sonra Kıbrıs'a sürgün.
1687'de... Sizlere ömür... Nur içinde yatsın.
***
Siyaset... Seçim... Anket
Aksaray... 14 Ekim 1920'de... 40 sayılı kanunla... "İl" oldu.
20 Mayıs 1933... 2197 sayı kanunla... Niğde'nin, "ilçesi."
Ve... Özal dönemi... 15 Haziran 1989... 3578 sayılı kanun... Aksaray, yeniden "il" yapıldı... Aksaraylı sevinçten havalara uçtu... Günlerce kutlama yapıldı.
1991... Milletvekili seçimi... Aksaray'a gittik.
"Seçimle ilgili tahminimizi" sordular... Soranların başında da İbrahim Özel var... Şehirde tanınan bir isim.
Dedik ki... Türkiye'de de, Aksaray'da da... "Doğru Yol Partisi birinci olur."
İbrahim Özel, tepki gösterdi: "Ama anket sonuçları öyle demiyor... Anavatan Partisi birinci."
"Anketleri boş ver" dedik.
İbrahim ısrarlı... İnatçı; "Özal, Aksaray'ı il yaptı... Bahse girerim, Anavatan birinci."
Bahse girmemesini önerdik... "Özal, şimdi ANAP Genel Başkanı değil ki... Cumhurbaşkanı... Bahsi kaybedersin." İbrahim Özel, tutturdu... Bahis de bahis...
Üstelik kravatına falan değil... Tepeden tırnağa giyim kuşam...
"Parasına yazık olacağını" söyledik... Ama İbrahim, söz dinlemedi... "İlle de bahis." Sonuç... Seçimden 3 gün sonra İbrahim, Ankara'ya geldi:
- Abi bir daha seninle bahse girmeyeceğim...
Haydi, Vakko'ya gidiyoruz.
Günümüzde de... Doğmamış çocuğa don biçen çok... Anketler havada uçuşuyor... Geçiniz.
***
Mavi seferberliği
Vali Hamza Aydoğdu... Belediye Başkanı Dr. Evren Dinçer... Sağlıkçılar... Kovid- 19 seferberliği, "tam gaz."
Vilayet binasının önündeki meydana "çadır" kuruldu... "Seyyar aşı istasyonu."
Geçen ay... Aksaray'ın, "korona haritası" kırmızıydı.
Şimdi... "Turuncu."
Hedef... Bir an önce, "maviye" ulaşmak.
Vali ile de konuştuk... Belediye Başkanı ile de.
"Seferberlik" iyi gidiyor... Aşıya koşan çok. Aşı karşıtı yok.
Son dakika... Ticaret Borsası Başkanı Halit Özkök... Koronaya yakalandı... Hastanede tedavi altında. Geçmiş olsun.
***
Geçmiş olsun
Orhan Ağaçlı, 88 yaşında... Sadece Aksaray'ın değil, bölgenin, "Ağabeyi... Kanaat önderi."
Hayır işlerinde... "Lider."
Bir Anadolu efsanesi... Girişimci... "Yatırım hastası."
Bütün derdi... "İnsanlara ekmek vermek... İstihdam yaratmak... Vergi ödemek için yarışmak."
Eşi Habibe Hale Ağaçlı'yı kaybetti... Acısı büyük.
Ardından... Sağlık sorunları... Ankara'da ameliyat... Uzun süre hastanede yattı... Aksaray'a gidemedi.
Şimdi... İyileşti... Memleketine geldi... Hemşerilerini sevindirdi.
Geçmiş olsun... Aksaray, onunla gurur duyuyor.
***
Arkası yarın
Çarşamba... "Aksaray buluşması..."
Özlem giderdik... Geceyi burada geçirdik.
Bugün... Aksaray kazan, biz kepçe... Sohbet... Seçim... Siyaset.
Yarın... Aksaray notlarına devam.
Bu köşe yazısını aşağıdaki linke tıklayarak sesli bir şekilde dinleyebilirsiniz