Türkiye'nin ekonomideki makas değişikliği şu aralar en çok tartışılan konulardan... Tam olarak vatandaşın önüne bir projeksiyon sunulmadığı için kafalar biraz karışık... Aslında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın faiz-enflasyon teorisi Türkiye'deki işadamları, ekonomistler ve vatandaşlar için ilk kez duyulan bir konu değil... Erdoğan, iktidara geldiği günden bu yana fikrinde bir değişiklik olmadı.
'Şimdiye kadar neden uygulamadı?' diye sorabilirsiniz.
Sanırım sorunun yanıtı geçtiğimiz günlerde Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Nurettin Nebati'nin yaptığı "2013'ten beri düşük faiz politikamızı her uygulamaya yeltendiğimizde güçlü bir itirazla karşılaştık. Bu sefer bunu uygulamada kararlıyız" açıklamasında gizli...
***
Bu teoriye de uygulanmaya çalışılan modele de itiraz edenlere bakıyorum...
Genelde herkes negatif reel faizden dem vuruyor.
Yani Merkez Bankası'nın politika faizinin enflasyonun üzerinde olması gerektiğini belirtiyorlar. Aksi durumun TL cinsi varlıklardan, dövize doğru yönelişi hızlandırdığını, bunun da enflasyona yansımasının kaçınılmaz olduğunu söylüyorlar.
Haklılık payları yok değil...
Ancak şu anda dünyada ezberlerin ötesinde bir tablo yaşanıyor.
Türkmenistan dönüşü uçakta Cumhurbaşkanı Erdoğan, birkaç cümleyle anlattı. Amerika, Avrupa ve İsrail'in enflasyon ve faiz oranlarına dikkat çekti.
***
Burada da Cumhurbaşkanı'nın haklılık payı var.
Rakamlara birlikte bakalım...
Neredeyse her ülkede şu anda politika faizi enflasyonun altında... Yani reel faiz negatif... Çekya'da politika faizi yüzde 2.75, enflasyon yüzde 5.80. Norveç'te faiz yüzde 0.25, enflasyon yüzde 3.5. İsveç'te faiz 0, enflasyon yüzde 2.5. Kanada'da faiz yüzde 0.25, enflasyon yüzde 4.40. İngiltere'de faiz yüzde 0.10, enflasyon yüzde 3. ABD'de faiz yüzde 0.25, enflasyon yüzde 6.20. Gelişmekte olan ülkelerde de tablo benzer... Brezilya'da faiz yüzde 7.75, enflasyon 10.67. Rusya'da faiz yüzde 7.50, enflasyon 8.13. Romanya'da faiz yüzde 1.75, enflasyon 7.94. Peru'da faizler yüzde 2, enflasyon yüzde 5.83. Herhalde bu durumda olmayan tek ülke Çin ile Güney Afrika… Çin'de enflasyon 1.5, faiz 3.85… Güney Afrika'da da enflasyon yüzde 5, politika faizi 3.50…
Bu rakamların yanına ülkelerin büyüme verilerini de koyun.
Sanırım o zaman Türkiye'nin yeni modelde neden ısrar ettiği daha net anlaşılır. (–Ki dün gelen üçüncü çeyrek verileri bu yıl da Türkiye ekonomisinin çift hane büyüyeceğini kanıtladı)
