Yaklaşık 8 milyon kişinin gözü aralık ayında açıklanması beklenen ücretlerde... Aslında zam sadece onları da değil bütün çalışanları ilgilendiriyor. En son Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in asgari ücretten vergi alınmamasına yönelik çalışıldığını açıklaması yüksek zam beklentisine giren işçileri daha da heyecanlandırdı. Şu anda asgari ücretten SGK primi, gelir vergisi, damga vergisi ve işsizlik sigortası işçi payı olmak üzere 752 TL kesinti yapılıyor. Asgari ücretliden yüzde 15 gelir vergisi ve binde 7.59 oranında damga vergisi kesiliyor. Bu iki vergi için işçinin maaşından yapılan aylık kesinti 214 TL. 8 milyon asgari ücretli var. Eğer devlet gelir vergisi ve damga vergisi almaktan vazgeçerse Hazine'ye yıllık 20.5 milyar TL'lik bir maliyet çıkıyor. Bu milyonlarca çalışan için devletin büyük fedakarlık yapması demek... Hükümet vergi almaktan tamamen vazgeçerse çalışanların maaşında açıklanacak zam oranı dışında 214 TL'lik bir artış daha yapılmış olacak.
AZ ÇALIŞANDAN AZ VERGİ...
Dünyada da asgari ücretten çeşitli kesintiler yapılıyor. Örneğin, Macaristan... Asgari ücretin yüzde 19'u sosyal güvenlik, yüzde 15'i gelir vergisi kesintisine gidiyor. Toplam oran yüzde 34. Almanya'da yüzde 20 sosyal güvenlik, yüzde 5 gelir vergisi olmak üzere toplam yüzde 25'lik kesinti yapılıyor. Bulgaristan'da yüzde 23'lik kesintinin 14'ünü sosyal güvenlik, 9'unu gelir vergisi oluşturuyor. Fransa'da yüzde 11 vergi, yüzde 11 SGK primi kesintisi yapılıyor. Japonya'da yüzde 16 sosyal güvenlik, yüzde 5 gelir vergisi olmak üzere toplam yüzde 21 kesinti var. Ukrayna'da asgari ücretten yüzde 20 gelir vergisi alınıyor. Arjantin'de yüzde 17'lik sosyal güvenlik kesintisi yapılıyor. Hindistan'da sosyal güvenlik kesintisi yüzde 14. Çin'de yüzde 11. İngiltere'de ise yüzde 6 sosyal güvenlik, yüzde 4 gelir vergisi kesintisi yapılıyor.
Avrupa'da birçok ülkede en düşük gelir grubu olarak kabul edilen asgari ücretlilerden alınan vergi oranları genellikle daha düşük... Almanya, İngiltere, Fransa gibi AB ülkelerinde asgari ücretliden alınan gelir vergisi oranları yüzde 4 ila 11 arasında değişiyor. Türkiye'de esasında en büyük sorun asgari ücretli çalışan sayısının çokluğu... Türkiye'de çalışan nüfusun neredeyse yarısı asgari ücretli... Avrupa'da ise asgari ücretliler çalışanların ortalama yüzde 9'u...
HER YERDE ZAM GÜNDEMDE...
Şu anda bütün dünya yüksek enflasyonla boğuşuyor. O yüzden asgari ücret gündemin ilk sıralarında... Birçok ülkede asgari ücret zammı saat başı rakamla ifade ediliyor. En son İngiltere asgari ücreti 23 yaş üzeri için saat başı 9.50 sterline yükseltme kararı aldı. Halen 8.91 sterlin olan asgari ücretteki bu zam yüzde 6.6'lik bir artışa denk geliyor. Almanya'da asgari ücret 1 Temmuz 2022'ye kadar saati 10.45 euroya çıkacak. 12 euro olması isteniyor. Fransa'da saatlik ücret 10.25 euro.
SON 19 YILDA ARTIŞ ENFLASYONUN ÜZERİNDE
Asgari ücret son 19 yılda birkaç dönem hariç genellikle enflasyonun üzerinde belirlenmiş durumda. Geçen yıl brüt asgari ücret yüzde 21.56 arttı. 2002'de ortalama 184 TL olan net asgari ücret 2021'de 2.825 TL oldu. Bu da nominal olarak yüzde 1.435'lik artış anlamına geliyor. Ancak enflasyon hesaba katıldığında reel artış bu orandan daha düşük... Hükümet son 19 yıldır genellikle asgari ücreti enflasyonun üzerinde belirledi. 2022 asgari ücreti belirlenirken de enflasyonun en az 7-8 puan üzerinde bir artış olabileceği belirtiliyor.
