Yıllardır tartışılan bir konu nihayet sonlanıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan önceki gün açıkladı. Artık vatandaşın elektrik faturalarından yüzde 2'lik TRT payı ve yüzde 0.7'lik enerji fonu alınmayacak. (Faturalardan alınan bu iki kaleme yüzde 18 KDV'yi eklediğinizde yaklaşık yüzde 3.2'ye ulaşıyor.) Tabii, açıklamayı duyar duymaz muhalefet, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun sözlerini hatırlatarak işi sahiplenmeye çalıştı.
Neymiş "Kılıçdaroğlu istemiş de TRT payı ve fon bedeli kalkıyormuş."
Halbuki, bu AK Parti hükümetlerinin iktidara geldikleri günden bu yana masalarındaki bir konuydu.
Neden şimdiye kadar beklendi diyebilirsiniz…
Enerji fiyatlarının bugünkü gibi yüksek olmaması sanırım geçmişte durumu bu kadar acil kılmamıştı.
Biliyorsunuz, TRT payı 37 yıl önce kanala gelir sağlamak için getirildi. İlk başlarda oran yüzde 3.5'ti. 2003'ten itibaren yüzde 2'ye indirildi. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın 2020 Kamu İşletmeleri Raporu'na göre ise geçen yıl TRT buradan 1.2 milyar lira gelir elde etti. Enerji fonundan bakanlığın kasasına giren rakam ise 1 milyar TL civarında… Bu kalemlerin kaldırılmasıyla vatandaşın faturalarında bu oranda indirim yapılmış oldu. Kalkacak olan TRT payı ve fon bedeli faturalarda yüksek indirim sağlamayacak belki ama sembolik önemi var.
Peki ya vergiler?
Bir elektrik faturasından enerji birim fiyatı, dağıtım bedeli, enerji fonu, TRT payı, elektrik tüketim vergisi, belediye tüketim vergisi, KDV alınıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın verilerine göre, bir elektrik faturasının yüzde 19'unu vergi ve fonlar; yüzde 29'unu dağıtım (elektrik dağıtım şirketinin sağladığı hizmet için ödenen bedel); yüzde 52'sini de enerji birim bedeli oluşturuyor. Avrupa'da ise Türkiye'den daha fazla vergi var. AB'de elektrik faturasının kırılımına bakıldığında, yüzde 35'i vergi ve fonlar, yüzde 30'u dağıtım bedeli, yüzde 35'i enerji bedeli…
Sanırım elektrikte Avrupa'da en ucuz üçüncü ülke olmamız bu yüzden…
Bunlar resmi veriler… O yüzden isteyen açıp Eurostat'tan kontrol edebilir.
Haa, dün dikkat çekici bir araştırmayı da Elektrik Mühendisleri Odası yapmış…
4 kişilik 1 ailenin aylık asgari elektrik tüketiminin 230 kWh olduğu varsayımıyla aylık brüt asgari ücretin kaçta kaçının elektrik faturasına gittiğini hesaplamış... Türkiye'de aylık brüt asgari ücretin yüzde 4.89'u elektrik faturasına gidiyor. Elektrik faturasının brüt asgari ücrete oranına bakıldığında Türkiye 27 Avrupa ülkesi içinde 16. sırada. Bu da Türkiye'de ailelerin asgari ücretlerinden elektriğe Avrupa ortalamasından daha az bir pay ödediği anlamına geliyor. Kötü değil ama tabii gidecek yol var.
Örneğin, bu oran Hollanda'da yüzde 1.75… Umarım, asgari ücrette beklenen artış gerçekleşir de bu oranlara yaklaşırız.