Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu, dün yılın son Enflasyon Raporu'nu açıkladı. Yıl sonu tahmini yüzde 14.1'den 18.4'e yükseldi. Faiz indirim kararından sonra ilk kez kameraların karşısına geçince haliyle gelen sorular da genellikle yeni döneme ilişkindi.
***
'Yeni dönem' diyorum. Çünkü, geçenlerde faiz indiriminden sonra epeyce gürültü koptu. Ben de o gün bankanın faiz indirim kararının bir 'Tercih' olduğunu yazmıştım. Aslında Başkan Kavcıoğlu'nun dünkü konuşması o tercihin nedenlerini anlatıyor.
Kavcıoğlu diyor ki, "Türkiye'nin uzun yıllardır uyguladığı yüzde 5 cari açık, yüzde 5 büyüme ve yüzde 5 enflasyon politikası fiyat istikrarı ile çelişmiştir, sürdürülebilir olmamıştır. Tamamen veri analizi yaparak, sahada ve firmalarla yapılan görüşmelere göre, çok büyük sipariş, çok büyük yatırım ve üretim iştahı var. Dolayısıyla ihracatı artırıp cari fazla verince Türkiye'nin finansman sorunu daha net şekilde çözülmüş olacak.
Bu da fiyat istikrarını sağlamış olacaktır." Fakat fiyat istikrarını kalıcı hale getireceklerinin de altını çiziyor.
Söylediklerinin büyük kısmı doğru…
Türkiye salgın sonrasında özellikle Avrupa'nın tedarik üssü konuma doğru hızla ilerliyor. Üretim sıkıntısının yaşandığı ortamda bu fırsatın kaçırılmaması gerekiyor. İhracat ve üretim artışı cari dengede iyileşme sağlayabilir.
Denge sağlanırsa kur baskısı azalır.
Ancak…
Tabii, bir taraftan büyüyüp diğer taraftan cari fazla vermek hassas bir denge…
Öbür taraftan dışarıda enflasyon artıyor. Kalıcı fiyat istikrarını sağlamak da zorlaşabilir.
Velhasıl, mantığı doğru olsa da uygulanabilirliğinde zorluklar yaşanabilir.
***
ELEKTRİKTE ARTIŞ ENFLASYONU NE KADAR ETKİLER?
Merkez Bankası'nın raporunun kutularındaki çalışmalardan biri de elektrik fiyatlarıyla ilgiliydi. Biliyorsunuz, son dönemde Avrupa'da doğal gaz fiyatları yüzde 466 arttı. Neredeyse geçen yıl sonuna göre beş kat artış var. Bu tabii ki elektrik fiyatlarına dolayısıyla da enflasyona yansıyor. Rapordaki bir rakam dikkat çekici…
Elektrik fiyatlarında yüzde 10 oranındaki bir artış, tüketici enflasyonu üzerinde 0.27 puanlık doğrudan etki yaratıyormuş…
Ayrıca elektrik fiyatlarındaki gelişmeler üretim maliyetleri kanalından üretici fiyatlarını etkilediği için bunun da tüketici fiyatlarına dolaylı olarak yansıdığına dikkat çekiliyor. O da hesaplanmış… Yİ-ÜFE elektrik fiyatlarında yüzde 10 oranında bir artışın tüketici enflasyonuna dolaylı etkisinin 0.15 puan civarında olduğuna işaret ediliyor.