OKURLARIN soru işaretli tepkisine yol açan bir haber, 26 Ekim tarihinde, birinci sayfa manşetten Rahim Ak imzasıyla Ayda 500 Liraya Ev başlığıyla verilmişti. Aynı zamanda, Sabah'ın "mortgage" konulu yazı dizisiyle de bağlantılı olan haberde, mülk fiyatları ile aylık taksit ödemeleri hakkında bazı matematik hesaplar yapılıyor, bugüne göre daha az ödemelerle nasıl ev sahibi olunacağı anlatılıyordu.
Hesaplardan biri spota da yansımıştı: "Diyelim kiracısınız... Ayda 750 YTL kira ödüyorsunuz... Aynı formül geçerli... 100 bin YTL'lik yeni evin aylık taksidi 1.274 YTL... Kira parasının üstüne sadece 500 YTL koyup bu taksidi ödeyebilirsiniz..."
Hasan Özdemir:
"Acaba Sayın Rahim Ak, 100 bin YTL'ye alınan ev nerede 750 YTL'ye kiraya verilir açıklayabilir mi bana? Bildiğim kadar bu paraya Türkiye'nin neresinde ev alırsanız alın bir ev en fazla 400 YTL kira getirir. Bu hasap hatasının düzeltilmesini rica ederim."
M. Çelik şöyle yazıyor:
"Manşetle içerik arasında, konu ile haberin sunuş tarzı arasında bu kadar tezatlık, ülke gerçeklerine aykırılık ve "vatandaş"la kafa bulan bir haberi gazetenizde okumak, beni açıkçası hayal kırıklığına uğrattı. Ev sahibi olmak hayaliyle yaşayan yüz binlerle dalga geçerçesine, ihtiyacı olmayan, zaten ev sahibi kitleye 'haydi iş başına! Sırtından para kazanacağınız bir sürü kiracınız olacak. Üçüncü, dördüncü evinizi de alın, verin 750 liraya kiraya paşalar gibi evleri bedavaya getirirsiniz' anlamına gelen cümleleri okuyan "yüz binler" de eminim ki sizinle dalga geçecek."
Peşin ödeme zorunluluğu
Bu eleştirileri Rahim Ak'a ilettim. Yanıtı şöyle:
"Mortgage sisteminde konutun yüzde 25'inin peşin ödenmesi gerekiyor. Bunu yazı dizimiz sırasında ve daha önce defalarca yazdık. Yani 100 bin YTL kredi ile alacağımız evin bedeli ancak 133 bin YTL oluyor. 100 bin YTL kredi almak için 33 bin YTL peşinatımız olması gerekiyor. 100 bin YTL'yi ise sadece hesap ve karşılaştırmak için ortalama verdik.. Diğer taraftan başta İstanbul olmak üzere özellikle büyükşehirlerde kira bedelleri (son aylarda yükselerek) çok lüks konutlar hariç genellikle 500 ile bin YTL arasına çıktı. Haberde kira bedeli 750 YTL olarak ortalama bir değer olarak alındı. Bu konutların fiyatı ise 100 ile 200 bin YTL arasında değişiyor. Haber bir yazı dizisi olduğu için bir önceki yayındaki yüzde 25'lik peşin ödeme zorunluluğunun aynı haber içinde tekrarlanmaması ve okurun bunu bildiğinin varsayılması bizim hatamız olabilir.
Okur yanlış algılamış
Eleştirilerden biri de zaten evi olanların bir konuta daha sahip olarak kiraya vermesi önerisiyle ilgili. Yazı dizimizin o günkü bölümünde olaya hem kiracı hem ev sahibi açısından bakmış, kiracı olanlar 750 YTL kira ödeyeceğine, üstüne 500 YTL koyarak mortgage taksidi ödeyebilir, böylece ev sahibi de olurlar demiştik. Mortgage sistemi ile konut sahibi olup kiraya verilmesini ise yeni bir yatırım aracı doğacağı mantığı ile yayımlamıştık. Burada başlangıçta konut arzının az olması nedeniyle yükselecek olan konut fiyatlarından yatırımcıların bir miktar ek para ödeyerek yararlanabileceği vurgulanıyordu. Maalesef bazı vatandaşlarımız bunu 'kiracıların sırtından para kazanın' şeklinde algılamış.
Ayda 1.250 YTL'lik taksidin ülke gerçekleriyle örtüşmediği görüşüne de katılmıyorum. Sistemin bütün insanları kapsayamayacağı defalarca yazıldı. Örneğin asgari ücretle yaşayan insanların sistemden yararlanmaları mümkün görünmüyor. Ancak Türkiye'de tüm insanlar da asgari ücretle yaşamıyor. Son üç yılda satılan otomobil ve ardından konut kredilerinin artış hızı bunu gösteriyor. Faizler yüksekken bile bu yıl ilk 6 ayda 80 bin kişi konut kredisi kullandı, 9 ayda ise bu rakamın 140 bini bulması bekleniyor."
Açıklama böyle.
Okurlar Rahim Ak'ın yanıtından tatmin olmadılarsa, benimle yine temasa geçebilirler.
