Doç. Dr. Gökhan Okan
Doç. Dr. Gökhan Okan
Böcek ısırıkları hakkında bilinmesi gerekenler
16.08.2021 | Pazartesi

Böcek ısırıkları ısırmanın yoğunluğuna ve kişinin alerjik durumuna bağlı olarak bölgesel yada sistemik bulgulara neden olmaktadır. Bölgesel olarak ısırılan bölgede kaşıntı, kızarıklık, ağrı, renk değişikliği, su ya da iltihap birikmesi gibi bulgulara neden olur.

Sistemik olarak karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal, nefes almada zorlanma, göğüste sıkışma, hırıltılı solunum, dilde şişme gibi alerjik belirtiler oluşabilir. Sistemik bulgular geliştiğinde zaman geçirmeden hastaneye başvurulmalıdır.

Son zamanlarda sivrisinek ısırmaları sonucunda vücutta iz kalabiliyor. İz oluşmaması için ne gibi önlemler alabiliriz?

Böcek ısırıklarının neden olduğu kaşınma ciltte yaralara neden olur. Yeni oluşan yaranın koruyucu olmaksızın güneşle teması, ciltte iz kalma riskini arttırır. Isırık bölgelerindeki kaşıntı sonrası zarar gören cilde sürülen parfüm, deodorant, kolonya gibi kozmetik ürünlerin temasıyla da lekelenme riski fazlalaşır.

Ciltte ısırık sonrası leke kalmaması için ısırık bölgesinin dezenfekte edilmesi ve kaşıntının kontrol altına alınması gerekmektedir. Isırık olan bölgenin güneşten korunması ve o alana kolonya, parfüm gibi kozmetik ürün sürülmemesi önemlidir.

TARÇIN, ALOE VERA, PAPATYA, LAVANTA...

Doğal yollarla ısırılan yerlerin kaşıntısını geçirmenin yolları var mı?

Böcek ısırıklarının hafif olduğu durumlarda evde bulunan bitkisel ürünler yardımcı olabilir. Tarçın, aloe vera, papatya, lavanta, nane, limon, fesleğen ve çay ağacı gibi bitkiler böcek sokmasına iyi gelen doğal çözümlerdir. Ağır vakalar mutlaka dermatoloji hekimleri tarafından tedavi edilmelidir.

Böcek ısırıklarına ne iyi gelir?

Alerjik reaksiyonunun olmadığı, bölgesel böcek ısırıklarında harici tedaviler yeterli olmaktadır. Isırığın olduğu bölge su ve sabunla yıkanmalı ardından dezenfektan sürülmelidir. Soğuk kompres uygulamaları ısırıktan kaynaklanan ödemin hafiflemesine yardımcı olur. Kaşıntıyı hafifletmek için antihistaminik ilaçlar, harici uygulanan steroidli kremler; ağrı varsa ağrı kesici tabletler kullanılabilir. Sistemik reaksiyona neden olan böcek ısırıklarında acilen hastaneye başvurulmalıdır. Damardan antihistaminik ilaçlar, sistemik steroidler ve ileri vakalarda adrenalin tedavisi gerekebilir.

ANAFİLAKSİ KAŞINTI, KIZARIKLIK, YÜZDE, DİLDE VE BOĞAZDA ÖDEM...

Böcek ısırıklarında anlık müdahale önemli mi?

Böcek ısırıklarından dolayı sistemik alerjik reaksiyon geliştiğinde acil müdahale çok önem taşımaktadır. Sistemik reaksiyon yani anafilaksi tüm vücutta görülen ve hayati önemi olan bir klinik tablodur. Anafilaksi kaşıntı, kızarıklık, yüzde, dilde ve boğazda ödem, nefes almada zorluk, baş dönmesi, karın ağrısı, ve ishal şeklinde bulgularla kendini gösterir. Bu tip bulgular olduğunda hemen acile başvurulmalı ve tedavi başlanmalıdır. Anafilaksi geçiren hastalar düzeldikten sonra bir müddet daha gözlem altında tutulmalıdır. Bazen anafilaksi düzeldikten kısa bir süre sonra ikinci atak gelişebilir.

Böcek ısırıkları ölümle sonuçlanır mı?

Böcek ısırıkları özellikle arı sokmasına bağlı sistemik ağır alerjik reaksiyon gelişebilir. Anafilaksi bir çok organı etkileyen klinik bir tablodur. Erken tanı konulup, tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilir.

Böcek ısırıkları sonucunda ortaya çıkan kaşıntıyı geçirmenin yolu var mı?

Hafif vakalarda ısırık olan bölgenin ılık su ile yıkanması, soğuk kompres uygulanması kaşıntıyı hafifletir. Antihistaminik tabletler, topikal steroidler şikayetlerin azalmasına yardımcı olan ilaçlardır. Baş ve boyunda olan ve geniş alanda görülen böcek ısırıkları tedavisinde oral kortikosteroidler kullanılabilir.

Böcek ısırmaları sonucunda ortaya çıkan kaşıntıyı alan doğal yöntem olarak kaşınan bölgeye şekerli su sürülebilir.

BULAŞICI HASTALIK TAŞIMA OLASILIĞI DAHA YÜKSEKTİR

Böcekleri vücudumuzdan uzak tutmanın doğal yolları var mı?

Ne yazık ki böcekleri vücuttan tamamen uzak tutmanın yolu bulunmamaktadır. Alınacak bir takım önlemlerle böcek teması azaltılabilir. Bahçede veya yeşil alanda zaman geçirilecekse uzun çorap, ince ama uzun kollu bluz, boyun bölgesinde ince bir fular olmalı ve ayakkabı giyilmeden açık ortamda bulunulmamalıdır. Sivrisinek ısırıklarından korunmak için cibinlik kullanılmalı, bitkisel ve optik sivrisinek kovucular bulunulan ortamlarda yer almalıdır. Arı alerjisi olan kişiler parlak ve çiçekli giysiler giymemelidir.

Böceklerin hastalık taşıyarak ısırdıklarında bunu vücuda yayma ihtimali var mı?

Böcekler, zehirleme ve alerjik reaksiyon oluşturmanın yanı sıra bulaşıcı hastalıkların kişiden kişiye bulaşmasına da aracılık edebilirler. Sıtma, Lyme hastalığı, tifüs ve sarı humma gibi hastalıklar böcek ısırmaları sonucunda bulaşabilecek hastalıklar arasında yer alır. Özellikle sıcak ve tropikal iklime sahip bölgelerde bulunan böceklerde bulaşıcı hastalık taşıma olasılığı daha yüksektir. Bu tip durumlarda böceklerin taşımış olduğu enfeksiyonun tüm vücuda yayılma riski bulunmaktadır.

Arı sokmasına alerjimiz olup olmadığını bilmiyorsak nasıl bir yol izlemeyeliyiz?

Bir kişiyi arı soktuğunda arının soktuğu yerde geçici ağrı, yanma, kaşıntı ve ufak bir şişlik oluşabilir. Bu normal bir reaksiyondur ve genellikle tedavisiz iyileşir. Bazı kişilerde ise arının soktuğu yerdeki şişlik giderek büyüyebilir, arının soktuğu yerden uzaktaki vücut bölgelerinde hemen anafilaktik şok tablosuna neden olabilir. Bu genel bir alerjik reaksiyondur ve seyrek de olsa ölümle sonuçlanabilir. Eğer kişinin ailesinde arı alerjisi hikayesi varsa öncesinde arıya karşı alerjisi olup olmadığı deri ve kan testiyle tespit edilebilir.

Arı alerjisinin tanısı; hastanın sorgulanması, deri testleri ve laboratuvar kan testleri ile konulur. Hasta çok iyi sorgulanmalı, geçmişteki arı sokmalarının zamanı, ne gibi özellikler taşıdığı, reaksiyonun nasıl seyrettiği ve beraberinde ne gibi şikayetlerin ortaya çıktığı araştırılmalıdır. Daha önceden arı tarafından sokulup ciddi reaksiyon görülen kişilere arı alerjisi aşısı uygulamak gereklidir.

SON DAKİKA SON DAKİKA