Nitrik oksit vücudumuzda yaygın olarak bulunan ve bedenimizin gençlik iksiri olarak sayılabilecek bir moleküldür. Neredeyse tamir etmediği organ, hücre ve doku yoktur. Vücudumuzdaki sayısız hücre arasında iletişim sağlayan nitrik oksit; birçok hastalığın önlenmesinde, hatta egzersiz performansının artmasında bile güçlendirici bir role sahiptir. Kalp hastalıklarından koruduğu, beyin hücrelerinin iletişimini artırarak hafızayı güçlendirdiği son bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Bu hafta sizlere nitrik oksitin sağlığımıza etkilerini bilimsel veriler ışığında anlatmak istiyorum.
1992 yılında yılın molekülü olarak ilan edilen nitrik oksit; kardiyovasküler, sinir ve bağışıklık sistemi gibi birçok sistemde farklı rolleri olan biyolojik bir düzenleyicidir. Damarın iç yapısındaki düz kaslar üzerinde gevşetici etkisi yanında bağışıklık sistemini tetikleyen zararlı molekülleri öldürür. Vücudumuzdaki milyonlarca hücre arasında iletişimi sağlayan nitrik oksit, insan vücudunun hemen hemen her hücresi tarafından üretilir.
Vücudumuzda nitrik oksit sentaz enzimi aracılığıyla L-arjin in aminoasidinden doğal olarak sentezlenir. Kan dolaşımına katılarak kan akışını kolaylaştırır, endotelyal aktiviteyi düzenleyerek kalbe giden damarların beslenmesini ve sağlıklı kalmasını sağlar.
Nitrik oksidin sentezlenmesinde arjinin dışında, diğer bir aminoasit olan L-sitrülin, böbrekler tarafından nitrik oksitin öncüsü olan L-arjinine çevrilir. Nitrik oksitin en önemli işlevi kan damarlarının iç kaslarını gevşetmesi ve kan dolaşımını iyileştirmesidir. Kan, besin ve oksijenin vücudun her yerine etkili ve verimli bir şekilde ulaşmasını sağlar. Vücutta nitrik oksit yeterli düzeyde değilse, kalp hastalığı, diyabet ve erektil disfonksiyon gibi durumlar ortaya çıkabilir.
BAĞIŞIKLIK HÜCRELERİNİ DÜZENLİYOR
Nitrik oksit, enfeksiyon yapan organizmalara karşı savunma molekülü olarak görev yapar. Ayrıca bağışıklık sistemi için oldukça önemlidir.
ŞİFALI ÇORBA!
Nitrattan zengin çorbalar bağışıklık sisteminde güçlü destekleyicilerdir. Tavuklu, havuçlu, brokolili ve kepekli erişteli tavuk çorbası özellikle kış aylarında mükemmel yemeklerdir. Tencereye bir adet haşlanmış didiklenmiş tavuk göğsünü, bir su bardağı tavuğun haşlanmış suyunu, bir kase doğranmış brokoliyi, bir adet doğranmış havucu, bir yemek kaşığı zeytinyağı ve bol taze karabiberle iyice pişirin. Akşam yemeklerinde bir kase kadar için. Böylece nitrat içeriği yüksek bu çorbadan nitrik oksit üretimini de destekleyerek kış hastalıklarından da korunabileceksiniz.
BEYİN HÜCRELERİNİ KORUYOR
İngiltere'deki Leicester Üniversitesi'ndeki Tıbbi Araştırma Konseyi Toksikoloji Birimi'nde yapılan araştırma, nitrik oksidin beynin hesaplama yeteneğini değiştirebileceğini gösteriyor. Bu bulgu, Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisi ve genel olarak beyin işlevini anlamamız için bizlere ışık tutuyor.
BADEM YİYİN, BEYİN VE SİNİR HÜCRELERİNİZ GELİŞSİN
Arjinin amino asidinden zengin badem, beyin ve sinir hücreleri için mükemmel bir nitrik oksit kaynağı olarak görev görebilmektedir. Bademli enerji topları sinir hücrelerinin yenilenmesini destekleyebilir. Bademi mutfak robotundan geçirin. Bir çay bardağı badem ununun (robottan geçen) içerisine bir yemek kaşığı badem ezmesi, bir çay kaşığı tarçın, iki yemek kaşığı ince çekilmiş yulaf ekleyip kaşıkla iyice karıştırın. Hamur kıvamına gelen harca ceviz büyüklüğünde şekil verin. Günde bir adet ara öğünde tüketin.
KAN DAMARLARININ GEVŞEMESİNİ SAĞLIYOR
Yapılan çalışmalar, nitrik oksitin, kan basıncını düşürerek kalbi koruduğunu göstermiştir. Bir diğer işlevi ise, trombositleri daha az yapışkan hale getirerek pıhtı oluşturmasını engellemesidir. Zengin ıspanak ve pancardan hazırlanacak taze sebze suyu, trombositlerin yapışmasını önleyen bir iksirdir. Bir orta boy taze pancar, bir büyük kase taze ıspanak yapraklarını, katı meyve sıkacağından geçirin. İçine bir silme çay kaşığı zerdeçal, yarım silme çay kaşığı tane çekilmiş karabiber ve bir tatlı kaşığı zeytinyağı ekleyerek haftada üç kere tüketin. Böylece pıhtı oluşumu önlenebilir.
EGZERSİZ PERFORMANSINI YÜKSELTİYOR
The Journal of Sports Medicine and Physical Fitness dergisinde yayınlanan çalışmaya göre fiziksel aktivite ile nitrik oksit arasında ilişki olduğu gözlemlenmiş. Spor performansını iyileştirdiği, spor sonrası toparlanmayı desteklediği ve sporcunun sağlığına fayda sağladığı açıkça görülmüştür.
SPOR SONRASI İÇİN İDEAL MEYVE SUYU
Egzersiz öncesi veya sonrası narlı pancar suyu performansın yükselmesi için birebir. Bir kase doğranmış nar, iki küçük boy pancar ve yarım demet taze maydanozu katı meyve sıkacağından geçirerek bu lezzetli taze sebze ve meyve suyunu içerek daha güçlü egzersiz yapabileceksiniz.
NİTRİK OKSİT ÜRETİMİNİ ARTIRMAK İÇİN 3 YOL
1 NİTRATTAN ZENGİN YİYECEKLER YİYİN: Kırmızı et, balık, tavuk, hindi, yumurta, baklagiller, badem, fındık, kakao, siyah çikolata, kavun gibi besinlerin içinde nitrik oksit üretiminde rol alan arginin ve sitrülin aminoasitleri bolca bulunmaktadır. Nitrik oksidin sentezlenmesi için bu besinlerden yeterli ve dengeli yemek önemlidir. Ayrıca nitrat içeriği zengin pancar, kereviz, tere, ıspanak, roka, pırasa, karnabahar gibi sebzeleri yediğimizde nitratlar nitrik oside dönüştürülür.
2 ANTİOKSİDAN ALIMINI ARTTIRIN: Nitrik oksit kan dolaşımında hızla çözünür ve sürekli yerine konması gerekir. Antioksidanlar nitrik oksidin parçalanmasına neden olan serbest radikalleri önleyerek nitrik oksidin ömrünü uzatır. Portakal, kırmızı biber, çilek, yeşil yapraklı sebzeler, nar, brokoli, karnabahar gibi C vitamini, E vitamini ve polifenollerden zengin taze sebze ve meyvelerin tüketilmesi doğal yollardan antioksidan düzeylerinizi yükseltmenizin en iyi ve kolay yolu olduğunu söyleyebilirim.
3 AĞIZ ÇALKALAMA SUYUNU SIK SIK KULLANMAYIN: Ağız çalkalama suları nitrik oksit üretmeye yardımcı olan faydalı olanlar da dahil olmak üzere her türlü bakteriyi öldürür. Ağızdaki özel bakteriler nitratı nitrik okside dönüştürür. Araştırmalar, ağız çalkalama sularının nitrik oksit üretmek için gereken oral bakterileri 12 saate kadar öldürdüğünü göstermiştir. Bu durum nitrik oksit üretiminde bir azalmaya ve bazı durumlarda kan basıncında bir artışa yol açar.
