Hipersomnia birincil veya ikincil bir durum olabilir. İkincil hipersomnia, başka bir tıbbi durumun sonucudur. Hipersomniası olan kişiler gün içinde çalışmakta zorlanırlar çünkü sık sık yorulurlar, bu da konsantrasyonu ve enerji seviyesini etkileyebilir.
HİPERSOMNİA TÜRLERİ
Hipersomnia birincil veya ikincil olabilir. Primer (birincil) hipersomnia, başka tıbbi durumlar olmadan ortaya çıkar. Tek semptom aşırı yorgunluktur.
İkincil hipersomnia diğer tıbbi durumlardan kaynaklanmaktadır. Bunlar uyku apnesi, Parkinson hastalığı, böbrek yetmezliği ve kronik yorgunluk sendromunu içerebilir. Bu koşullar geceleri zayıf uykuya neden olarak gündüz yorgun hissetmenize neden olur.
Hipersomni, gün içinde ani önlenemeyen uyku ataklarına neden olan nörolojik bir durum olan narkolepsi ile aynı değildir. Hipersomnisi olan insanlar kendi başlarına uyanık kalabilirler, ancak kendilerini yorgun hissederler.
HİPERSOMNİA NEDENLERİ
Birincil (primer) hipersomnianın, uyku ve uyanma fonksiyonlarını kontrol eden beyin sistemlerindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülmektedir.
İkincil hipersomni, yorgunluğa veya yetersiz uykuya neden olan durumların sonucudur. Örneğin, uyku apnesi hipersomniaya neden olabilir çünkü geceleri nefes almakta zorlanabilir ve insanları gece boyunca birden çok kez uyanmaya zorlayabilir. Buna ek olarak bazı ilaçlar da hipersomniaya neden olabilir. Diğer olası nedenler düşük tiroid fonksiyonu ve kafa travmasıdır.
KİMLER HİPERSOMNİA RİSKİ ALTINDADIR?
Gün içinde kendilerini fiziksel olarak yoran rahatsızlıkları olan kişiler en çok hipersomnia riski altındadır. Örneğin bu durumlar arasında uyku apnesi, böbrek rahatsızlıkları, kalp rahatsızlıkları, beyin rahatsızlıkları, atipik depresyon ve düşük tiroid fonksiyonu bulunur. American Sleep Association, bu durumun erkekleri kadınlardan daha fazla etkilediğini belirtiyor.
Düzenli olarak sigara içen veya içen kişiler de hipersomnia gelişme riski altındadır. Bu nedenle hemen bırakmaları tavsiye edilir. Uyuşukluğa neden olan ilaçların hipersomniaya benzer yan etkileri olabilir.
HİPERSOMNİANIN BELİRTİSİ
Hipersomnianın ana belirtisi sürekli yorgunluktur. Hipersomniası olan kişiler, uyuşukluğu hiç gidermeden gün boyunca kestirebilirler. Ayrıca uzun süreli uykudan uyanmakta güçlük çekerler.
HİPERSOMNİANIN DİĞER BELİRTİLERİ
HASTALIĞIN TEŞHİSİ
Hipersomniayı teşhis etmek için bir doktor semptomlarınızı ve tıbbi geçmişinizi gözden geçirecektir. Fizik muayene uyanıklığı test edebilir. Doktorlar, hipersomniayı teşhis etmek için aşağıdakiler dahil çeşitli testler kullanır:
Uyku günlüğü: Uyku düzenini izlemek için gece boyunca uyku ve uyanıklık zamanlarını kaydedersiniz.
Epworth Uykululuk Ölçeği: Durumun ciddiyetini belirlemek için uykululuğunuzu değerlendirirsiniz.
Çoklu Uyku Latans Testi: Gün boyunca izlenen bir şekerleme yaparsınız. Test, yaşadığınız uyku türlerini ölçer.
Polisomnografi: Gece boyunca bir uyku merkezinde kalırsınız. Bir makine beyin aktivitesini, göz hareketlerini, kalp atış hızını, oksijen seviyelerini ve solunum fonksiyonunu izler.
HİPERSOMNİA TEDAVİSİ
Bu durumun tedavileri, hipersomnianın nedenine bağlı olarak değişebilir. Narkolepsiye yönelik birçok ilaç hipersomniayı tedavi edebilir. Bu ilaçlar daha uyanık hissetmenize yardımcı olan uyarıcılardır.
Yaşam tarzı değişiklikleri tedavi sürecinin kritik bir parçasıdır. Bir doktor düzenli bir uyku programına girmenizi önerebilir. Belirli aktivitelerden kaçınmak, özellikle yatma vakti civarında semptomları da iyileştirebilir. Bir doktor ayrıca enerji seviyelerini doğal olarak korumak için yüksek besinli bir diyet önerebilir.
Hipersomnisi olan insanlar için uzun vadeli durum nedir?
Hipersomnisi olan bazı kişiler, doğru yaşam tarzı değişiklikleriyle semptomlarını iyileştirebilir. İlaçlar da bu duruma yardımcı olabilir. Ancak, bazı insanlar asla tam bir rahatlama elde edemeyebilir. Bu yaşamı tehdit eden bir durum değildir, ancak bir kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir.
Hipersomniayı nasıl önleyebilirim?
Bazı hipersomni formlarını önlemenin bir yolu yoktur. Huzurlu bir uyku ortamı yaratarak ve alkolden kaçınarak hipersomnia riskini azaltabilirsiniz. Ayrıca uyuşukluğa neden olan ilaçlardan ve gece geç saatlerde çalışmaktan kaçının.
