TikTok'da içerik üreten kişilerden diyet ve beslenme önerileri almadan önce bu bilgilerin sağlık üzerindeki etkilerini sorgulamak büyük önem taşıyor.
Bilim insanları, TikTok içerisinde en popüler 10 fitness ve beslenmeyle ilgili hashtag içeren 1.000 videoyu analiz etti. İncelenen her video, çalışmanın başladığı 2020'den bu yana bir milyardan fazla izlenen videolardı.
Araştırmacılar, TikTok videolarında gıda, beslenme ve kilo ile ilgili ana temaları belirlemeyi hedeflediler. Temalar arasında kilo kaybının yüceltilmesi, sağlık ve inceliğe ulaşmak için yiyeceklerin tasvirine karşın uzman görüşlerinin eksikliği belirgin bir şekilde göze çarpıyordu.
Videoların içeriği, favori tarifleri ve günlük yeme alışkanlıklarını paylaşan influencerlardan, kilo verme ve vücut yağını azaltma konusundaki ipuçlarına kadar geniş bir aralıkta yer alıyordu.
Bilim insanları, platformdaki çoğu diyet tavsiyesinin uzmanlardan değil, genç ve kadın içerik üreticilerinden geldiğini buldu. Çalışma, bu üreticilerin çekici veya karizmatik oldukları için yaygın hale geldiğini, ancak "beslenme" tavsiyesi vermek için hiçbir uzmanlığa sahip olmadıklarını söyledi.
Çalışmayı yöneten Vermont Üniversitesi Beslenme ve Gıda Bilimleri Bölümü'nde Doçent Doktor Lizzy Pope, "Bu videolarda herhangi bir uzman görüşü görmedik" dedi. "Bu içerikte etkileşime giren çok az doktor veya diyetisyen var. Yani temelde sadece kişisel deneyimlerini dünyayla paylaşan insanlardı. Ama beslenme konusunda o kadar çok kirli bilgi var ki çok dikkatli olmamız gerekiyor."
Doç. Dr. Pope, çalışmanın analiz ettiği içeriğin çoğunun "kilo vermeyi teşvik ettiğini veya belirli bir vücut ölçüsüne ulaşmaya ihtiyaç duyduğunu", videolarla "beş egzersizle 15 kilo verin" gibi içerikler bulunduğunu, bu şekilde kilo vermenin de kolaylaştırılmaya çalışıldığını vurguladı.
"İçeriklerde bu durum çok yaygındı," dedi. "Bedenlerin ve yiyeceklerin ince, ideal bir vücuda sahip olarak uyum sağlamak için nasıl görünmesi gerektiğine dair birçok bilinçaltı mesaj vardı. Videoların çoğu, ima edilen ya da kesinlikle zayıf olan belirli bir vücut şeklini elde etmek için yapılması gerekenlerden bahsediyordu."
Araştırmacıların analiz ettiği diğer videolar, diyet kültürünün yararlarına ve zararlarına dikkat çekti.
Vermont University'de bir beslenme uzmanı olan ve çalışmanın ortak yazarı Marisa Minadeo bir basın açıklamasında, "Milyarlarca insanın internette kiloyla ilgili içerikleri görüntülemesi, diyet kültürünün toplumumuzda oynadığı rol hakkında çok şey söylüyor" dedi.
Çalışma, "TikTok'taki beslenmeyle ilgili içerik büyük ölçüde ağırlık normatiftir ve TikTok'un baskın kullanıcıları olan genç insanlarda düzensiz yeme davranışlarına ve vücut memnuniyetsizliğine yol açabilir" dedi.
Johns Hopkins Medicine, gençlerin en sık 12 ila 15 yaşları arasında gelişen yeme bozukluklarına karşı daha savunmasız olduğunu ve yeme bozukluklarının hayatlarının bir noktasında kadınların yaklaşık %3'ünü etkilediğini belirtti.
Araştırmacılar, TikTok'un 800 milyon kullanıcısının %60'ının 16 ila 24 yaş arasında olduğu göz önüne alındığında, viral diyet videolarının özellikle izleyiciler için zararlı olduğunu söyledi.
Dr. Pope yaptığı açıklamada, "Her gün milyonlarca genç ve genç yetişkin, TikTok'ta çok da gerçekçi olmayan ve yanlış bir gıda, beslenme ve sağlık tablosu öneren içeriklerle beslenmeye çalışıyor" dedi.
Bu videoların kişinin ve özellikle kadınların kendi bedeni ve görüntüsü hakkında aşırı odaklanmasına ve hem yeme hem de psikolojik bozukluklara yol açabileceğini belirten uzmanlar bağırsak sağlığı için yapılan çeşitli beslenme önerilerinin de zararlı olabileceği konusunda uyarıyor. Her ne kadar zararsız gibi gözükse de bu gıdaların da kişide çeşitli komplikasyonlara neden olabileceğini belirten uzmanlar bireylerin sağlığı konusunda da endişeli.
Araştırmacılar, kullanıcıların güvenilir beslenme tavsiyelerini deşifre etmesine yardımcı olmak ve tetikleyici içeriklerin yayınlanmasını önlemek gibi stratejilerin sorunu çözmeye yardımcı olabileceğine inanıyor.
Doç. Dr. Pope, TikTok'un bazı videolarda kullanıcıları yeme bozukluğu kaynaklarına yönlendirilmesine karşın bu kişilerin kesinlikle bir uzman olarak görülmemesi gerektiğini söyledi.
"Çevrimiçi bir içerik üreticisinin veya bir şirketin bize neyin bize yardımcı olacağını söylemesi oldukça sakıncalı" dedi. "Kilo vermek ya da sağlık sorunlarını çözmek için mutlaka bir uzmandan yardım alınmalı."
