İklim değişikliği nedeniyle mevsimler değişti. Ağaçlar erken çiçek açıyor, kışın kar yağmıyor. Güneşin zararlı etkileri arttı. Küresel ısınma nedeniyle atmosferik sera gazlarındaki artışa bağlı olarak yerkürede ısı artışının ortalama 1.5 derece arttığı bildiriliyor. Tüm bunlar dünyamızı da değiştiriyor. Enfeksiyona bağlı birçok virüs hortladı. İklim değişikliği derimizi de hasta etti. İklim değişikliğinin cildimiz üzerindeki etkilerini Dermatoloji (Cildiye) Uzmanı Dr. Elona Tula ile konuştum...
HANGİ HASTALIKLAR HORTLADI?
"İklim değişikliği, 21. yüzyılın en acil küresel sorunlarından biridir" diyen Uzm. Dr. Tula, şunlara dikkat çekti: "Bir dermatolog gözünden bizim fark ettiğimiz; iklim değişikliği sonucu o bölgeye has, görmeye alışkın olduğumuz hastalıkların profilinin değişmeye başlaması. Türkiye'den örnek verecek olursam; Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın bazı bölgelerinde endemik olan, birincil vektörleri keneler ve geyik sinekleri olan 'Tularemi' hastalığı , 2012 yıllarında Kayseri ilinde salgın oluşturmuştu. Son yıllarda tatarcık yoluyla bulaşan 'Leişmanya' hastalığında artış, kene ısırığı ile bulaşan 'lyme' hastalığı ile uyuz gibi hastalıkların görülme sıklığı arttı."
DERİ KANSERLERİ KORKUTUYOR
Ozonu dünyanın güneş koruma faktörü yani SPF'si olarak düşünürsek, inceldikçe veya dağıldıkça, daha fazla UV radyasyonu sızdığını söyleyen Uzm. Dr. Tula, şunlara dikkat çekti: "Deri yaşlanması, deri hastalıkları, deri kanserleri de iklim değişikliği ile korkutuyor. ABD'de zaten en yaygın kanser olan cilt kanseri oranları dünya çapında artmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre, dünya çapında her yıl 2-3 milyon melanom dışı cilt kanseri ve 132 bin melanom cilt kanseri ortaya çıkıyor."
MELANOM KANSERİ GÖRÜLME RİSKİ AMERİKA'DA YÜKSEK
UZM. Dr. Tula deri kanserinin görülme sıklığı ile ilgili ise "Kutanöz malign melanom, en agresif kanser olan bir cilt kanseridir. Son 40 yılda malign melanom insidansının yaklaşık 4 kat, mortalite oranlarının da 2 kat arttığı geniş popülasyon tabanlı çalışmalarda gösterilmiştir. ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa ülkeleri yüksek insidansa sahip ülkeler olup Güney Asya, Japonya ve Çin'de düşüktür" dedi.
AKNE ÇIKARTIYOR
Amerikan Dermatoloji Derneği'ne (AAD) göre, iklim değişikliği akne oranlarını artırıyor ve 12 ila 24 yaş arasındaki Amerikalıların yaklaşık yüzde 85'ini etkiliyor. Uzm. Dr. Tula, bunu şöyle açıkladı: "Hava kirliliği, iklim değişikliğinin hem nedeni, hem de sonucu olarak görülebilir. Akneyi tetikleyen çevresel faktörler arasında en önemli etken hava kirliliğidir. Akneyi arttıran bir diğer faktör ise stres ve beslenmedir. Yine iklim kaynaklı gıda kalitesi bozulduğu için akne, gül (rosacea) gibi hastalıklara negatif yönde etkisi olabiliyor."
ÜLKEMİZ RİSK ALTINDA
TÜRKİYE'DE deri kanseri görülme oranlarının 2015 yılındaki bir çalışmada 100 bin kişide 1.4 olarak gösterildiğini söyleyen Uzm. Dr. Tula, şunlara dikkat çekti: "Türkiye ekvatora yakın coğrafi konumu nedeni ile risk altında olup, güneşe aralıklı yoğun maruz kalan, açık tenli ve çok sayıda beni olan, ailesel yatkınlığı olan bireylerde eğitim programları ile bilinçlenmenin arttırılması, şüpheli lezyonların dermoskopi (büyüteç) ile taranıp kayıt altına alınması, erken teşhis ve evreye uygun tedavi yaklaşımı halen büyük önem taşımaktadır. Bunlara ek olarak aşırı güneş maruziyeti ve UV bazlı suni bronzlaşma gibi çevresel faktörler de kutanöz melanom gelişimine katkıda bulunmaktadır."
YAŞLANIYOR MUYUZ?
'İKLİM değikliği yaşlanmayı arttırıyor mu' sorusuna ise Uzm. Dr. Tula, şu yanıtı verdi: "Artmış UVR maruziyetinin deri yaşlanmasında artışa sebep olduğu hepimiz tarafından bilinmektedir. Ayrıca iklim değişikliği nedeniyle artan hava kirliliğinin UVR'de olduğu gibi deride oksidatif hasarı artırarak deri kanseri ve deri yaşlanması için risk oluşturduğu belirtilmektedir."
GÜL HASTALIĞI DA ARTTI
DEĞİŞEN iklimle birlikte gül (rosacea), atopik dermatit, sedef gibi cilt hastalıklarının da arttığına dikkat çeken Uzm. Dr. Tula "Aşırı sıcak veya aşırı soğuk hava ile düşük nem varlığının atopik dermatiti (AD) ve gül hastalığını şiddetlendirdiği bilinmektedir. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak artan hava kirliliği, artmış aeroalerjenler ve uzamış polen mevsimi artışa neden olabilmektedir. Egzama, sedef hastalığı da iklim değişiklikten nasibini alan hastalıklar olarak sayılabilir" dedi.
