Sık görülen fonksiyonel mide bağırsak hastalıklarına ilişkin uyarılarda bulunan Gastroenteroloji Bölümünden Prof. Dr. Nihat Okçu, "Fonksiyonel hastalık sindirim sistemi ile ilişkili birçok değişik şikayetlerin olmasına rağmen araştırıldığında altta herhangi bir yapısal -organik- sebep bulunamayan hastalık gurubunu ifade eder. Toplumun yaklaşık yüzde 40'ında görülür. Dünya çapında yapılan bir internet araştırmasına göre neredeyse her 2 kişiden birinde FMB hastalıkları kriterlerine uyan şikayetler görülür. FMB hastalıklarında da en sık görülen şikayetler; karın ağrısı, karında şişkinlik, gerginlik, ishal, kabızlık, bağırsakların ses yapması, sık tuvalete gitme, karında yanma gibi şikayetlerdir. Bu şikayetler organik hastalıklarda da görülmesine rağmen araştırıldığı zaman hastaların büyük çoğunluğunda altta yatan bir organik sebep bulunamamaktadır" diye konuştu.
BEYİN-BAĞIRSAK ETKİLEŞİM BOZUKLUKLARI OLARAK DA BİLİNİYOR
FMB'nin altında birçok etken olması nedeniyle bu hastalığa 'Beyin-Bağırsak etkileşim bozuklukları' da denildiğini belirten Prof. Dr. Okçu, şöyle devam etti:
"FMB hastalıklarını tanımlayacak, hastalığa has bir test günümüzde belirlenmemiştir. Bu nedenle uluslararası çalışma gruplarının belirlediği birtakım kriterler göz önüne alınarak tanı konulur. Hastanın şikayetlerinin FMB hastalıklarına uyup uymadığı belirlenir. ROMA kriterleri olarak bilinen bu kriterler FMB hastalıklarını belirlemede en sık kullanılanlardır. Hastayı dikkatlice dinlemek, en önemli şikayetini iyi belirlemek şikayetlerini artıran, azaltan faktörleri belirlemek, mutlaka fiziki muayene yapmak, psikolojik sorunları mevcutsa psikiyatri uzmanının görüşünü almak tanıda temel noktalardır. Gerekli görüldüğünde organik bir hastalık olup olmadığını ortaya koymak amacıyla tetkikler istenebilir. FMB hastalıkları özellikle genç ve orta yaşlı olan kişilerde ön planda düşünülür. 50 yaş üstünde FMB hastalıkları daha az görülür. 50 yaş ve üzerinde uzun süren şikayetleri olan hastalar mutlaka tetkik edilmelidir."
33 FARKLI ŞİKAYET GÖRÜLEBİLİR
Prof. Dr. Okçu, FMB'nin tiplerine ilişkin şu bilgileri verdi:
"En sık görülenler arasında fonksiyonel hazımsızlık dediğimiz fonksiyonel dispepsi ve Hassas Bağırsak Sendromu (İBS) yer alır. Ancak çalışmalarda 33 farklı şikayetin görüldüğü alt gruplarda söz konusudur. Fonksiyonel bağırsak hastalıklarının başlıca 5 alt tipi mevcuttur. Bunlar; irritabl bağırsak sendromu, fonksiyonel kabızlık, fonksiyonel ishal, fonksiyonel gaz-şişkinlik ve son olarak bir gruba uymayan belirsiz fonksiyonel bağırsak hastalığıdır. Mide bölgesinde son 6 aydan beri süregelen şişkinlik, yanma, ağrı gibi şikayetlerde eğer hasta 50 yaş altında ve uyarı şikayetleri yoksa öncelikle fonksiyonel hazımsızlık düşünülerek hastaya ampirik tedavi dediğimiz şikayetlere yönelik tedavi uygulanır. Bu arada uyarı şikayetleri derken bulantı, kusma, iştahsızlık, zayıflama, tuvalette kan görme, 1. derecedeki yakınlarında mide/bağırsak kanseri olması durumudur. Hasta 4 hafta sonra kontrole çağrılır, hala şikayetleri devam ediyor ise endoskopik tetkik başta olmak üzere diğer kan tetkikleri yapılır. Ama hastanın yaşı 50 ve üzerinde ise hiç ampirik tedavi vermeksizin hemen endoskopik tetkik, gerekirse diğer tetkikleri istenir."
ROMA KRİTERLERİNE UYGUNLUĞU BELİRLENMELİ
FMB hastalarının tanı ve tedavisinde uygulanan yöntemleri Prof. Dr. Okçu, şöyle değerlendirdi:
"Hastanın şişkinlik ve ağrı şikayetleri tüm karın bölgesinde özellikle alt bölgelerde yoğunlaşıyor, en az 6 aydan beri mevcutsa ve yine yaş 50'nin altında ise bu kez fonksiyonel bağırsak hastalıkları ön planda düşünülerek şikayetlerin ROMA kriterlerine uyup uymadığı kritize edilir. Ancak yaş 50 veya üzerinde ise yukarıda bahsedilen alarm semptomları mevcutsa bu kez başta kolonoskopi tetkiki olmak üzere diğer tetkikler yapılır. FMB hastalıklarının tedavisinde başlıca diyet uygulaması, ilaç tedavisi ve gerekli görüldüğünde psikolojik tedavi ve nihayet herbal dediğimiz bitkisel tedaviler uygulanır. FMB hastalıklarının tedavisi gerek hasta gerekse hekim yönünden sabır isteyen uzun süreli tedaviler gerektirir. Tedavi bireysel olup her hastaya değişik diyet ve ilaç tedavisi gerekebilir. Örneğin; İBS'de kabızlık ağır basan hastaların tedavisi ile İBS'de ishal ağırlıklı hastaların tedavisinde farklı ilaç ve tedaviler uygulanır. Bu tür hastalarda psikolojik destek ve psikolojik ilaçlarda oldukça faydalı olmaktadır."
