Caner Arık, nem oranının daha yüksek olduğu günlerde denize girmesinin ardından yaklaşık 2 gün sonra, başında bir şişlik ortaya çıktığını fark etti. Hastaneye başvurduğunda ise; kendisine sıcak ödemi teşhisi konuldu. Bunun sebebi olarak ise; deniz kenarında uzun süre uzanması ve kan dolaşımını engelleyen bir şapka kullanımı olduğu belirtildi. Sıcak ödeminin ortaya çıkışı ve tüm merak edilenleri Doç. Dr. Fatih Mehmet Uçar anlattı.
"SICAK, DAMAR AKIŞINDA SORUNA NEDEN OLUYOR"
Uçar, sıcak havalarda, sıcağa maruz kalan bölgelerde damarda etkilenim oluştuğunu ve bu durumun; damardaki geçirgenliğin artışı şeklinde ortaya çıktığını belirtti. Damar içerisinde bulunan sıvı, bu geçirgenlik artışı ile birlikte, bulunduğu bölgedeki dokuya geçiş yapıyor. Bu da dokuda bir sıvı birikimine neden olduğunu ve buna ödem dendiğini belirten Uçar, sıcağa maruz kalan bölgelerde oluşması durumunda ise sıcak ödemi ortaya çıktığını dile getirdi.
"TAKTIĞINIZ ŞAPKAYA, GİYDİĞİNİZ KIYAFETE DİKKAT!"
Bu durumdan korunmak için neler yapılması gerektiği ile ilgili soruya ise şu cümlelerle cevap verdi;
"Sıcak ödeminden korunmak için; özellikle sıcağa maruz kalınmaması gerekiyor. Özellikle 10:00 – 16:00 arasında dışarıya çıkmamak önem taşıyor. Kıyafet seçiminde renkli, ince ve pamuklu kıyafetlerin yanı sıra, şapka ve gözlük gibi aksesuarların kullanımı tercih edilmeli. Böylece sıcak ödeminden özellikle kurtulabiliriz. Fakat bu vakada şapka kullanımı ile ilgili önemli bir durum söz konusu. Damarın akımında sorun oluşturabilecek, baş bölgesini sıkan bir şapka tercihi ödemin oluşumunu tetiklemiş olabilir. Şişme oluşan bölgede; gergin kıyafetler ve aksesuarlar kullanmak, özellikle damarın akışını bozacak sonuçlar nedeniyle ödemin de artışını kolaylaştırır."
Uçar, normal şartlar altında el ve ayaklarda daha sık görülse de bu vakada baş bölgesinde ortaya çıkmasının, daha nadir görülen bir tablo olduğunu belirtti. Bu dönemde sıcak ödeminin daha fazla görülmesinin nedeninin sıcağa maruz kalma oranının artması olsa da, bu vakada baş bölgesinde ortaya çıkan sıcak ödemi, bölgesel bir hassasiyet, bu bölgedeki damar yapısındaki farklılık olabilir diyerek süreçte nasıl bir bedensel faktörler olabileceğini açıkladı. Ayrıca kafa bölgesini sıkan bir şapka kullanımıyla, bölgedeki damar akışını bozacak bir aksesuar sebebiyle, sıcak ödeminde artışa neden olduğunu dile getirerek kullanılan aksesuarların büyük bir önem taşıdığına vurgu yaptı.
"RİSK GRUBUNDAKİ KİŞİLER İÇİN ÖNEMLİ UYARI"
Kimlerin daha yüksek bir risk altında olduğu sorusuna cevap veren Uçar;
"Her ne kadar baş ve yüz bölgesinde ortaya çıkan sıcak ödemi tablosu, daha nadir görülse de bazı kişilerde daha büyük bir risk tablosu oluşturur. Örneğin; kalp yetmezliği, böbrek yetmezliği veya diyabet gibi kronik hastalarda daha fazla görülüyor. Ayrıca gebelerde de daha fazla görüldüğü biliniyor. Ayrıca çocuklarda da sıcaktan etkilenme oranı daha fazla olduğu için risk grubundadır" dedi.
Sıcak ödemiyle karşılaşanlar için ise neler yapabileceği ile ilgili;
"Özellikle temel neden, sıcaktan kaynaklanması olduğu için ilk olarak sıcaktan uzak durmak gerekiyor. Bunun yanı sıra, el ve ayaklarda sıklıkla görülen sıcak ödemi oluştuğunda, elleri ve ayakları yukarı, kalp seviyenin üstüne çıkararak damardaki akımı artırmayı sağlayarak ödemin hafiflemesi hızlandırılabilir. Fakat bu vakada kafa bölgesinde oluştuğu için bu hareketi yapmak mümkün değil. Ödemin olduğu bölgede yumuşak bir masaj uygulanabilir. Sıcak ödemi eğer ayak bölgesinde oluşuyorsa, damarlardaki kan akışını hızlandıran varis çorabı giyilebilir" tavsiyesinde bulundu.
"YANLIŞ UYGULAMA YARALARA VE ENFEKSİYONA NEDEN OLABİLİR"
Sıcak ödemi durumunda yapılan hataların ise önemli olduğunu vurgulayan Uçar, genellikle belli bir bölgede görülmesi sebebiyle kendi kendine geçebileceğini, fakat hastanın takipsiz kalması, sıcağa maruziyetin devam etmesi gibi hataların, ödemin artışını sürdürebileceğini dile getirdi. Uçar; sözlerine, "Ödemin devam etmesi halinde bu bölgedeki akış bozulduğunu ve yara oluşmaya başlayabilir. Bunun sonucunda da enfeksiyon durumuyla karşılaşılabilir. Bölgesel ödemin ulaşabileceği ciddi bir tabloya dönüşebilir" diyerek devam etti.
Bazı kişilerin daha büyük bir risk grubunda olduğunu söyleyen Uçar;
"Vücudumuzun sıcak havaya karşı bir adaptasyon mekanizması bulunur. Bu mekanizma bebeklerde, çocuklarda ve ileri yaşlardaki kişilerde yeterince iyi değildir. Özellikle sıcak çarpması, sıcak ödemi gibi sorunlardan daha fazla etkilenen gruptur. Ayrıca gebeler de bu grupta yer alır" diyerek açıkladı.
"UZMAN KONTROLÜ OLMADAN İLAÇ ALMAYIN"
Uçar; ödemin oluşması durumunda dikkat edilmesi gereken yanlış uygulamalar konusunda ise uyarıda bulundu.
"Ödem görülen noktalarda, yanlış bazı uygulamalar tabloyu daha kötüleştirebilir. Örneğin; vücutta su toplandığını düşünerek kişiler, su içmeyi azaltabilir. Fakat sıcak ödemine maruz kalan kişiler, zaten yoğun ısı nedeniyle fazlasıyla su kaybı yaşadıkları için daha fazla suya ihtiyaç duyarlar. Aynı zamanda bir diğer yanlış uygulama; uzman kontrolü olmaksızın idrar söktürücü ilaç kullanımıdır. Fakat bölgenin sıcak maruziyeti ve damarsal akış nedeniyle ortaya çıkan ödem, bir sıvı "fazlalığından" kaynaklanmaz. Bu nedenle bu ilaçlardan uzak durulması gerekiyor. Bu hatalar, sağlıklı bir hastada bile sorun yaratabilir."
Bir sıcak ödemiyle karşılaştığınızda nasıl anlayacağınız konusuna cevap veren Uçar; bölgede ilk olarak ısı artışı ve şişlik fark edileceğini ve ayrıca bölgede ortaya çıkan kızarıklığın da bu tabloya eşlik edebileceğini söyledi.
