15 Ocak 2022'de Tonga takımadalarındaki su altı yanardağının şiddetle patlaması, modern cihazlarla kaydedilmiş en güçlü patlamalardan biri olarak tarihe geçti. Patlama, yüzlerce atom bombasının gücüne eşdeğerdi ve şimdiye kadar kaydedilen en hızlı hareket eden su altı akıntısını tetikledi.
Volkanik Patlama İndeksi'nde (VEI) en az 5 olarak derecelendirilen bu patlama, MS 79'daki Vezüv ve 1980'deki St. Helens Dağı patlamalarıyla aynı kategoride yer aldı.
Yeni bir araştırmaya göre, patlamadan 15 dakika önce iki uzak sismik istasyon, bir sismik dalga kaydetti. Araştırma yazarları bu dalganın, patlamaya bir "sismik öncü" olduğunu belirtiyor.
Yanardağın kaldera duvarının altındaki okyanus tabanında zayıf bir bölümdeki çöküşün, hem bu sismik dalgayı hem de patlamayı tetiklediği açıklandı.
Çöküşün ardından, yanardağın yer altındaki magma odası ile deniz tabanı arasında lav ve deniz suyu karıştı ve patlama meydana geldi.
Bu süreç, Rayleigh dalgası olarak bilinen ve katı yüzey boyunca hareket eden bir sismik dalganın oluşumuna neden oldu. Bu dalga, patlamadan 15 dakika önce 750 kilometre uzakta kaydedildi.
Tokyo Üniversitesi'nden volkanolog ve çalışmanın ortak yazarı Mie Ichihara, "Erken uyarılar, felaket risklerini azaltmak için çok önemli. Ada yanardağları, önemli bir tehdit oluşturan tsunamiler oluşturabilir" dedi.
Patlamadan önce, yanardağ Aralık 2021'de ve 2022'nin Ocak ayında hafif hareketlilik belirtileri göstermişti. Ayrıca, devasa patlamadan bir gün önce de faaliyetler kaydedilmişti.
Patlama sırasında yaklaşık 3,8 kilometreküp volkanik malzeme fırlatıldı ve atmosfere 146 milyon metrik ton su buharı salındı. Bu miktar, yaklaşık 58.000 olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek büyüklükteydi.
Patlama, izole bir bölgede meydana gelmesine rağmen, en az dört kişinin hayatını kaybettiği Tonga ve binlerce kilometre uzaklıktaki Peru'da iki kişinin öldüğü tsunamiler oluşturdu. Ayrıca, Kaliforniya'daki San Gregorio'da iki balıkçı yaralandı.
15 Ocak'ta yapılan uydu radar incelemeleri, adanın büyük bölümünün yok olduğunu ve yalnızca Hunga Tonga ile Hunga Haʻapai'nin küçük parçalarının kaldığını gösterdi.
