Süreçle ilgili olarak Reuters'a verilen demeçte, Dünya Sağlık Örgütü'nün kanser araştırma birimi Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı'nın (IARC), temmuz itibariyle aspartamı ilk kez potansiyel bir kanserojen olarak nitelendirmeye hazırlandığı belirtildi.
"ŞEKERDEN 200 KAT DAHA TATLI"
Beyaz, kokusuz bir yapısı olan aspartam, şekerden yaklaşık 200 kat daha tatlı. Ayrıca gıda ve içecek ürünlerindeki katkı maddelerine verilen bir terim olan E numarası olarak sınıflandırılan düşük kalorili bir yapay tatlandırıcıdır.
Grubun dış uzmanlarının bir toplantısından sonra bu ayın başlarında kesinleşen IARC kararı, yayınlanan tüm kanıtlara dayanarak aspartamın potansiyel bir tehlike olup olmadığını değerlendirmeyi amaçlıyor.
"DSÖ'NÜN İKİ FARKLI BİRİMİ DE ORTAK FİKRE SAHİP"
Bu tavsiye yalnızca IARC'den değil, aynı zamanda JECFA (DSÖ ve Gıda ve Tarım Örgütü Ortak Gıda Katkı Maddeleri Uzman Komitesi) olarak bilinen gıda katkı maddeleri konusunda ayrı bir DSÖ uzman komitesinden gelmektedir.
IARC'nin geçmişte verdiği benzer kararlar, tüketiciler arasında endişelere ve kamu kurumlarında davalara yol açmıştı. Üreticiler ise; bu noktada satışını yaptıkları ürünlerle ilgili "yeniden bir tarif" geliştirmeleri ve bu ürünlerin yerine "kanserojen olmayan" diğer maddelerle yeni ürünler oluşturmaları için baskılarla karşılaşmışlardı.
"AÇIKLAMA KAFA KARIŞTIRICI OLARAK NİTELENDİRİLİYOR"
Aspartamın kanserojen madde olarak değerlendirilmesine dair yapılacak duyurunun, kamuoyu nezdinde kafa karıştırıcı sonuçlara yol açtığını söyleyen yetkililer, bu noktada eleştirilmesi gereken faktörler olduğunu da belirtti.
DSÖ Katkı Maddeleri Komitesi (JECFA) de bu yıl aspartam kullanımını gözden geçiriyor. Toplantısı Haziran ayı sonunda başladı ve IARC'nin kararını açıkladığı gün olan 14 Temmuz'da bulgularını açıklayacak.
1981'den beri JECFA, aspartamın kabul edilen günlük limitler dahilinde tüketilmesinin güvenli olduğunu söylüyor. Örneğin, 60 kg ağırlığındaki bir yetişkinin risk altında olması için içecekteki aspartam miktarına bağlı olarak her gün 12 ila 36 kutu diyet soda içmesi gerektiğini belirtiyor. Bu görüş, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa'da dahil olmak üzere ulusal düzenleyiciler tarafından geniş çapta paylaşıldı.
"ASPARTAM İLE İLGİLİ İLK TEMEL ADIM"
IARC sözcüsü, hem IARC hem de JECFA komitelerinin bulgularının Temmuz ayına kadar gizli olduğunu söyledi, ancak bunların "tamamlayıcı" olduğunu ve IARC'nin vardığı sonucun "kanserojeniteyi anlamak için ilk temel adımı" temsil ettiğini ekledi.
Bununla birlikte, Reuters tarafından görülen ABD ve Japon düzenleyicilerinden gelen mektuplara göre, endüstri ve düzenleyiciler her iki süreci de aynı anda tutmanın kafa karıştırıcı olabileceği konusunda endişeli.
"ULUSLARARASI TATLANDIRICI DERNEĞİ KARARA TEPKİLİ"
Üyeleri arasında Mars Wrigley, Coca-Cola ve Pepsico'nun da yer aldığı Uluslararası Tatlandırıcılar Derneği (ISA), bekleyen IARC kararının "geniş çapta gözden düşmüş araştırmalara" dayandığını iddia ederek bu habere tepki gösterdi. ISA, "IARC incelemesiyle ilgili olarak tüketicileri yanıltabilecek ciddi endişeleri" olduğunu söyledi.
ISA genel sekreteri Frances Hunt-Wood, "IARC bir gıda güvenliği kurumu değildir ve aspartam incelemeleri bilimsel olarak kapsamlı değildir ve büyük ölçüde itibarını yitirmiş araştırmalara dayanmaktadır" açıklamasında bulundu.
"ASPARTAM YILLARA DAYANAN BİR ARAŞTIRMA KONUSU"
Aspartam yıllardır araştırılıyor ve geçen yıl Mart ayında yayınlanan bir Fransız araştırması, onu tüketen kişilerde kanser riskini artırabileceğini söyledi. Fransız Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü ve Sorbonne Paris Nord Üniversitesi'nden uzmanlar , verileri analiz ettiler ve meme kanseri ve obezite ile ilişkili kanserler için potansiyel bir risk artışı önerdiler.
İnsanlar üzerinde yapılan daha önceki büyük ölçekli araştırmalar böyle bir ilişki bulamadı ve İngiliz uzmanlar nedensel bir bağlantı bulunmadığını söyledi. Geçen yıl Aralık ayında yayınlanan ayrı bir çalışma, yaklaşık 5.000 diyet yiyecek ve içeceğinde bulunan tatlandırıcının farelerde kaygı ile ilişkili olabileceğini gösterdi.
PNAS dergisinde yayınlanan çalışma , aspartam tüketen farelerin kaygı yaşadığını ve etkilerin tatlandırıcıya maruz kalan erkek kemirgenlerden iki nesle kadar uzadığını kaydetti.
