Halo etkisi (bazen halo hatası olarak geçmektedir), bir kişi karşısındaki olumlu izlenimlerinin, kişinin diğer alanlardaki düşünce veya duygularını olumlu veya olumsuz etkileme eğilime verilen isimdir. Halo etkisi, değerlendiricilerin önceki performans veya kişilik yargılarından etkilenme eğiliminde oldukları olguya verilen addır. Halo etkisi, neyin iyi neyin kötü olduğuna dair asılsız bir inanca dayalı olarak bir kişinin sahip olduğu bilişsel bir önyargıdır.
HALO ETKİSİNİN TARİHİ
"Halo etkisi" terimi, 1920'de Amerikalı bir psikolog olan Edward L. Thorndike tarafından icat edildi. Thorndike'ın bu araştırması askeri subaylar üzerine yaptığı deneylerdeki gözlemlerine dayanmaktadır.
Memurlar astlarıyla iletişim kurmadan önce, Thorndike amirlerine onları karakter özelliklerine göre sıralamasını sağladı. Bunlar liderlik yeteneği ve zekayı içeriyordu. Sonuçlara dayanarak Thorndike, askerler tarafından oluşturulan olumlu ve olumsuz özelliklerin, fiziksel izlenimlerle ilgisi olmayan ilgisiz özelliklere dayandığını belirtti.
Örneğin, uzun boylu bir asker aynı zamanda zeki olarak algılanıyordu. Ayrıca diğerlerinden genel olarak "daha iyi" olarak derecelendirildi. Thorndike, başka bir kişinin karakteri hakkındaki genel izlenimlerimizi belirlemede en çok fiziksel görünümün etkili olduğunu keşfetti.
HALO ETKİSİ TEORİSİ
Thorndike'ın teorisinin genel temeli, insanların ilgisiz bir özelliğe dayalı olarak birinin kişiliği veya özellikleri hakkında genel bir izlenim yaratma eğiliminde olmasıdır. Bu, olumlu veya olumsuz algılara neden olabilir. Her iki durumda da, bu tür öznel yargılar, kişinin diğer özellikleri hakkında eleştirel düşünme yeteneğiniz üzerinde gerçek dışı sonuçlar doğurabilir.
Thorndike'ın çalışması, başka bir psikolog olan Solomon Asch tarafından detaylandırıldı. İnsanların başkaları hakkında fikir veya sıfat oluşturma şeklinin büyük ölçüde ilk izlenime bağlı olduğunu teorileştirdi.
Dolayısıyla, biri hakkında olumlu bir ilk izlenim, onun beceri ve yetenekleri hakkında olumlu varsayımlarda bulunduğunuz anlamına gelebilir. Olumsuz bir ilk izlenim, yanlış bir şekilde bir kişinin tembel veya ilgisiz olduğu gibi olumsuz niteliklere sahip olduğunu varsaydığınız anlamına gelebilir.
HALO ETKİSİNİN NASIL ÖNÜNE GEÇEBİLİRSİNİZ?
Halo etkisinin hayatımızda sahip olduğu boyut göz önüne alındığında, önyargıları gerçeklerden ayırt etmek zor olabilir. Başkaları hakkında daha objektif düşünmeye yönelik olumlu adımlar atarak bu tür öznel görüşleri azaltmak için aktif olarak çalışabilirsiniz.
Halo etkisi, insanların başkalarını ilk izlenimlere göre hızlı bir şekilde yargıladığını teorize ettiğinden, düşünce sürecinizi yavaşlatmanız yararlı olur.
