"Travmatik olayların yakından takip edilmesi, benzer yıkıcı görüntülerin tekrar tekrar izlenmesi, detayların konuşulması, travmaya doğrudan maruz kalmayan kişilerin de benzer psikolojik olguları deneyimlemesine yol açarak travmatik deneyimin karakteristik özelliği olan gücünü ve çevre üzerindeki kontrolünü kaybetme duygularıyla karşı karşıya bırakır.." diyor psikiyatr Prof. Dr Cüneyt Evren... Yaşadığımız son büyük depremde, afetzedelerin ruh hali ve maddi manevi eksikleri, sorunları zaman içinde giderilecektir elbette. Devlet, sivil toplum, birebir insanlarımız bu konuyla yakından ilgililer. Kısa sürede yaraların sarılacağına dair inancımız yüksek. Çabaları görüyoruz. Ama bir de ikinci dereceden travma ya da 'ikincil travma' dediğimiz durum var ki, bu da direkt afetzede olmayıp, durumu yakından takip edenlerin, yani çoğumuzun muzdarip olduğu rahatsızlık... Afetzedelerle empati kurup biz de ayın hisleri yaşıyoruz. Kaygı bozukluğu, yaşama isteksizliği, çalışmanın, üretmenin anlamsız olduğunu düşünmek. Oysa tam da çalışmak, hayata eskisinden daha çok sarılmak durumundayız. Biz iyi olursak, başkalarına, afetzedelere ve deprem bölgesine, kısacası ülkeye daha çok katkı sunabiliriz... Peki içinde bulunduğumuz 'ikincil travma'dan çıkıp, nasıl psikolojik olarak feraha çıkacağız. Uzmanlarla konuyu enine boyuna konuştuk...
Aşırı empati depresyona sürüklüyor
"Bu duygular da temel ihtiyaçlarımızdan olan güven duygusunun sarsılmasına, zarar görülmeyeceği varsayımlarının yıkılmasına sebep olur. Travma mağdurlarını anlayabilme çabasının mağdur ve acısıyla özdeşleşme gerektirdiğine olan inanç nedeniyle bu duruma şahit olan, medyadan takip eden kişilerde de travmatik yaşantıyla ilişkili geri dönüşler, uyku problemleri ve depresyon gibi doğrudan travmanın neden olabileceği belirtiler ortaya çıkabilir." (Aktaran: Prof. Dr. Cüneyt Evren)
Zihnimizi meşgul edip daha çok üretmeliyiz!
Böylesine büyük bir afet, insanlarda tehlike ve güvensizlik duygusu uyandırdı. Olayın beklenmedikliği ve aniliği, ezici bir çaresizlik duygusuna yol açtı. Bu duygudan kurtulmanın ilk yolu bir şeylerle meşgul olmaktır. Günlük yaşamdaki rutinler bu açıdan çok faydalıdır ve zihnimizin sürekli rahatsız edici düşüncelerle meşgul olmasını önler. Bu nedenle kendimizi olabildiğince meşgul tutmamız gerekir. Bu açıdan, iş ve okul hayatına dönüş toplumun ruh sağlığını iyileştirmenin önemli bir yoludur." (Aktaran: Psikiyatr Cem Keçe)
'Empati yorgunluğu' nedir?
"Empati yorgunluğu dediğimiz bir kavram mevcut. Empati yorgunluğu kişinin fiziksel, duygusal, bilişsel çabasını ve dikkatini düzenli ve aşırı bir biçimde ötekinin iyiliği, mutluluğu, rahatlığı için kullanmasıdır. Sadece tek bir yere, tek bir olaya aşırı bir biçimde odaklanıp kalmak ve etkin olmayan bir biçimde gücümüzü orada tüketmek bir zaman sonra yorucu olabiliyor. Eğer empati yapılacaksa bu sağlıklı ölçüde ve işlevsel olmalıdır. (Aktaran: Psikolog Gökhan Ergür)
BERNA ŞAHİNGÖZ (PSİKOLOG)
Günlük hayatınız aksıyorsa psikolojik destek şart!
"Günlük rutininde psikolojik olarak herhangi bir sorun yaşamayan bireyler depremden sonra travmatize olmuş bir şekilde başvuru yapmaya başladılar. Yani evet, depremden sonra danışan sayıları arttı. Bahsettiğim "travmatize olmuş şekilde" başvuran danışanların çoğu kendi önceki travmaları ile ikincil travma yaşayan kişiler. Ancak tabiî ki de sadece bu profille değil; günlük rutinlerini boş vermeye başlayan, her tıkırtıda deprem olduğunu veya olacağını düşünen, hayatın boş ve aslında o kadar da uğraşmaya gerek olmadığı bir yer olduğunu söyleyen kişilerin sayısı da bir hayli fazla. Bu süreçte kişilerin bu şekilde düşünme ve hissetmeleri normal.
