Uluslararası pazarlarda olduğu gibi, yerli tüketiciler de yeni tatlar, ürün çeşitliliği, güvenli gıda, daha az işlenmiş ve daha az katkı içeren gıdaları talep ediyor. Bu farkındalık tüketicilerin son yıllarda özellikle yöresel ürünlere olan ilginin daha da artmasına neden oldu. Artan talep bir yöreye özgü ürünlerin coğrafi işaret ile koruma altına alınarak, üretiminden satışına kadar geçen süreçte belirli bir standarda sahip olmalarını getiriyor. Yöresel ürünlerin taklitlerinden korunması ve yerel üreticinin ekonomik olarak gelir sağlaması için Avrupa ülkeleri başta olmak üzere dünyada coğrafi işaret uygulamalarına başvurulup yasalar çıkartıldı.
ÜRÜNLER ÇIKTIKLARI YERİN İSMİNİ ALIYOR
Coğrafi işaretler yöresel bir ürünün bir ülke, yöre ya da bölge ile arasındaki bağlantıyı ifade etmek için kullanılır. Ancak her ürüne coğrafi işaret verilmiyor. Belirli bir geçmişe sahip ve yöreye özgü nitelikleri olan ürünlere verilmekte. Bu işarete sahip olan ürünlere genellikle ortaya çıktıkları yerlerin isimleri veriliyor. Coğrafi işaretler içerisinde tarım, maden, el sanatları, yöresel yiyecekler ve sanayi ürünlerini barındırmaktadır.
BU İŞARETLER İKİYE AYRILIYOR
Son yıllarda tüm dünyada gıda alanında yerel ürünlerin değerinin fark edilmesi ile bu ürünler için coğrafi işaret koruması yoluna gidilerek üreticilerin ve tüketicilerin serbest piyasa koşullarının negatif etkilerinden korunması ile ilgili uygulamalar artmıştır. Coğrafi işaretler, "menşe adı" ve "mahreç işareti" olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
1.Menşe Adı: Temel niteliklerini sınırları belirlenmiş bir coğrafi alandan sağlayan ve üretimleri bütünüyle o coğrafi sahada gerçekleşen ürünlerdir. Ürünlerin nitelikleri, özellikleri ve doğal faktörleri bulundukları coğrafya ile özdeşleşmiş olmalıdır. Menşe adı olarak tescili yapılan ürünlere örnek olarak Erzincan Tulum Peyniri, Kayseri Pastırması, Pervari Balı ve Antep Fıstığı verilebilir.
2.Mahreç İşareti: Ürünün üretildiği bölgedeki özelliklerinden en az birini taşıması şartıyla, özgü olduğu yöre dışında da üretilebilmesi anlamına gelmektedir. Çorum Leblebisi, Gaziantep Baklavası, Antakya Künefesi, İzmir Tulum Peyniri, Erzurum Civil Peyniri mahreç adı ile tescillenen ürünlerden bazılarıdır.
