Hayatımızın her günü, biz farkına bile varmadan bağışıklık sistemimiz sayısız olası bulaşıcı riskleri idare etmektedir. Sağlığımız üzerinde ondan daha önemli etkiye sahip doku veya organ yoktur. Bu hafta bağışıklığımız için önemli beslenme şeklini inceledik.
Vücudumuzun savunma sistemi olarak da bilinen bağışıklığımız, vücudumuza yabancı ve kontrolsüz giren bakteriler, virüsler, mantarlar ve parazitler gibi zararlı istilacıları tanımlayarak etkisiz hale getirmektedir. Bağışıklığımız, enfeksiyonlarla savaşmanın yanı sıra vücut ağırlığı ve metabolizmamızın düzenlenmesinde, iyileşme süreçlerine yardımcı olmada ve hatta nasıl yaşlanacağımızın belirlenmesi gibi birçok önemli işlevde rol oynar. Yetersiz ve dengesiz beslenildiğinde enfeksiyon vücudumuzun birçok bölgesine yayılır. Bağışıklık sistemimizdeki dokular zaman zaman hata yaparak kendi dokularımıza karşı savaş açıp otoimmün hastalıklara neden olur. En yaygın otoimmün hastalıklar Tip 1 diyabet, romatoid artrit ve sistemik lupustur.
BAĞIŞIKLIĞI BASKILAYAN FAKTÖRLER
Hayatımızın her günü, biz farkına bile varmadan bağışıklık sistemimiz sayısız olası bulaşıcı riskleri idare etmektedir. Vücudumuz bağışıklığımızı baskılayabilecek çok sayıda faktöre de maruz kalmakta. Bağışıklığın dengede kalmasını sağlamak için mümkün olduğu kadar bağışıklık baskılayıcılarından uzak durmalıyız. Obezite veya yetersiz beslenme, eksik veya aşırı egzersiz, stres, uykusuzluk, gıda katkı maddeleri gibi kimyasallar, pestisitler gibi tarım ilaçları, güneş ışığına yetersiz maruz kalma, sigara, hava kirliliği ve bazı ilaçları bağışıklığımızı baskılayan faktörler arasında sıralayabilirim.
LİF İÇERİĞİ ZENGİN BESİNLER YİYİN
Şekerli içecekler, çikolata ve keklerdeki basit şekerlerin tüketimini sınırlamalı, lif içeriği zengin kompleks karbonhidratlara öncelik vermeliyiz. Basit karbonhidratlar enerji açısından yüksektir ancak besin ögeleri bakımından yetersizdir. Hızla emilerek kana geçer ve kan şekerimizde gereksiz dalgalanmalara neden olurlar. Kan şekeri uzun süre yüksek kaldığında bağışıklık hücrelerinin işlevi bozulur. İlk tercihimiz olması gereken sebze, baklagil ve tam tahıllar gibi besinlerde bulunan kompleks karbonhidratlar daha yavaş metabolize edilir ve kan şekerinde dalgalanmalara neden olmaz ve bize hayati vitaminler, mineraller, bitkisel besinler ve lif sağlar. Yulaf, arpa, soğan, pırasa, sarımsak, enginar, kayısı, muz ve tam tahılları lif içeriği yüksek besinler arasında sıralayabilirim.
YETERLİ MİKTARDA PROTEİN ALIN
Dokularımızın ve organlarımızın işlevi, büyümesi ve onarımı için yeterli protein alımı sağlanmalıdır. Diyetle alımında amino asit dengesi çok önemlidir. Çünkü bağışıklık hücrelerimiz enfeksiyonlarla savaşan sitokinleri ve antikorları yapabilmek için doğru aminoasit dengesine ihtiyaç vardır. Et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, yumurta, süt ürünleri, soya ve kinoa gibi bitkisel proteinler vücudumuzun ihtiyaç duyduğu aminoasitlerin tamamını içerirler. Kabuklu yemişler, yağlı tohumlar, kurubaklagiller ve çoğu tahıl ürünleri ise ihtiyaç duyduğumuz tüm aminoasitleri içermezler. Ancak birlikte alındıklarında amino asit dengesini iyileştirerek proteinlerin kullanılabilirliğini artırırlar. Tahıllar ile kurubaklagillerin birlikte alınması dengeli bir amino asit örüntüsüne örnek verilebilir.
SAĞLIKLI YAĞLARI EKSİK ETMEYİN
Ceviz, badem gibi kabuklu yemişler ve bitkisel yağlar yapılarındaki tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri ile bağırsak mikrobiyotasındaki çeşitliliği artırarak bağışıklık sistemi üzerinde faydalı etkiler sağlamaktadır. Doymuş ve trans yağlar vücudumuz için zararlı etki gösterirken, doymamış yağlar sağlığımız için yararlı etkiye sahiptir. Kırmızı et, kümes hayvanlarının derili kısımları, yüksek yağlı süt ürünleri gibi hayvansal besinler doymuş yağlardan oldukça zengindir. Doymuş yağ alımını diyette sınırlandırmak için hindi ve tavuk gibi düşük yağlı et ürünleri ya da derisiz et tercih edilmeli, yağlı fast-food ürünlerinden uzak durulmalıdır. Ayrıca bazı margarinlerde, kek ve poğaça gibi pastane ürünlerinde ve fast-food besinlerde yüksek miktarda bulunan trans yağ alımı diyette sınırlandırılmalıdır.
