Hiç kokuları fark etmekte zorlandığınız oldu mu? Eğer öyleyse, bu basit gibi görünen belirti aslında beyninizin size yıllar öncesinden bir hastalığın sinyallerini veriyor olabilir! Araştırmalar, Alzheimer ve Parkinson hastalıklarının ilk işaretlerinden birinin koku kaybı olduğunu gösteriyor. Üstelik bu belirti, hastalık teşhisi konmadan on yıllar önce ortaya çıkabiliyor! Peki, beyninizin sağlığı hakkında ne söylüyor olabilir? İşte bilim insanlarının çarpıcı bulguları...
Nörodejeneratif hastalıklar olan Alzheimer ve Parkinson, beynin ilk olarak koku alma ile ilgili bölgelerini etkileyerek koku kaybına neden olabilir. Bu belirti, hastalığın diğer semptomları ortaya çıkmadan on yıllar önce görülebilir ve erken tanı konusunda önemli ipuçları sunabilir.
ALZHEİMER VE PARKİNSON HASTALIKLARINDA KOKU KAYBI
Genel olarak, koku alma duyusu yaş ilerledikçe zayıflayabilir. Ancak, bu durum bazen Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların erken belirtisi olabilir.
McGill Üniversitesi'nden Nöroloji ve Nöroşürüji Profesörü Dr. Ronald Postuma'ya göre, Parkinson veya Lewy cisimcikli demans hastaları, kendilerine bir koku verildiğine inanmayabilir. New York Times'a verdiği demeçte, Alzheimer hastalarının ise kokuları farklı algıladığını belirterek, "Onlar, 'Ne kadar hoş bir koku. Çok tatlı kokuyor. Kesinlikle benzin olmalı!' diyebilirler" ifadelerini kullandı.
ALZHEİMER HASTALIĞI VE KOKU DUYUSU
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Yaşlanma Enstitüsü (NIA) tarafından yürütülen 2023 yılına ait bir araştırma, iyi bir koku alma yeteneğinin beyin hacminin korunması ve bilişsel gerilemenin yavaşlaması ile ilişkili olduğunu gösterdi.
Bu araştırmada, NIA'nın Baltimore Uzunlamasına Dayalı Yaşlanma Çalışması'na katılan 567 bireyin koku tanıma testleri ve beyin MR taramaları incelendi. Bulgulara göre, demans veya bilişsel bozukluk geliştiren kişilerde, koku tanıma skorları diğer bireylere göre daha düşüktü.
Ayrıca, daha iyi koku alma skorlarının frontal ve temporal bölgelerdeki beyin hacmi kaybını yavaşlatabileceği ve hafıza, dikkat, bilgi işleme hızı ile duyusal-motor entegrasyon yeteneklerinin daha uzun süre korunmasına yardımcı olabileceği belirlendi. Ancak, bilişsel bozukluk veya demans tanısı konduktan sonraki veriler analizden çıkarıldığında, bu ilişkilerin daha az belirgin olduğu gözlemlendi.
PARKİNSON HASTALIĞI VE KOKU KAYBI
Anosmi, yani tamamen koku kaybı veya koku algısında azalma, Parkinson hastalarının büyük bir kısmında görülmektedir. Parkinson's UK'ye göre, hastaların yaklaşık %95'i bu semptomu fark eder.
Ayrıca, yapılan yeni araştırmalar, koku işlemeden sorumlu beyin bölgesi olan 'olfaktör soğanın' Parkinson hastalarında daha küçük olduğunu ortaya koymuştur.
Parkinson Vakfı, hiposminin (azalmış koku duyusu) Parkinson'un erken belirtilerinden biri olduğunu belirtiyor. Vakfın açıklamalarına göre, "Azalmış koku duyusuna sahip olan herkeste Parkinson gelişmez, ancak Parkinson hastalarının büyük bir kısmında bu belirti vardır. Hastalar, geriye dönüp baktıklarında, Parkinson tanısı almadan yıllar hatta onyıllar önce koku duyularını kaybetmeye başladıklarını fark edebilir."
KOKU KAYBI ERKEN TANIDA KRİTİK ROL OYNUYOR
Koku kaybının, Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkların belirtileri ortaya çıkmadan uzun süre önce başlayabileceği göz önüne alındığında, bu semptomun erken teşhis konusunda kritik bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, yaş ilerledikçe meydana gelen koku kaybını hafife almamak ve doktor gözetiminde bu durumu değerlendirmek büyük önem taşıyor.
