Başta çocuklar sonrasında öğretmenler ve ebeveynler için yorucu olan ama çokça bilginin depolandığı bir eğitim öğretim yılı daha bitti. Kimi evlerde alınan takdir belgeleri kutlanıyor kimilerinde zayıf notların sebebi aranıyor olabilir. Çocuğunuzun karnesi için vereceğiniz en doğru tepki nedir? Başarılı bir karne ile zayıf karneler ebeveynler tarafından nasıl değerlendirilmeli? Bu süreç sağlıklı bir şekilde nasıl yönetilebilir? Tüm sorularımızı Psikolojik Danışman Aleyna Nazlıcan Aday'a sorduk.
ÇABAYI TAKDİR ETMEK GEREK
"Küçük yaş grubunda olan çocuklar için karnelerinin bir sıralama değeri olmuyor. Bu sayede motivasyonları düşmeden tatile geçiş yapabiliyorlar. Ebeveynler bu süreçte çocuklarının yaş dönemine ait kazanımlarına odaklanmalı ve geliştirilmesi gereken alanları yaz tatilinde desteklemeliler. Çocuklarının çabalamasının en önemli başarı olduğunu onlarla paylaşmaları en anlamlı hediye olacaktır. Çünkü çocuk ödevler yaparken, öğretmenini dinlerken, okul kurallarına uyarken, okuma yazma gibi yeni kazanımları öğrenirken verdiği mücadelenin farkında olunduğunu ve çabasının onaylandığını anlayacaktır. Çabasının takdir edilme ihtiyacı sözel ve duygusal olarak karşılandıktan sonra motivasyonunu arttıracak bir tatil, aktivite, hoşlandığı ve istediği yerlere gezi planlamalarını ile kendisi ödüllendirildiğini hissedebilir."
YIKICI TUTUMLARDAN KAÇININ
"Daha büyük yaşlardaki çocuklar, karneleriyle birlikte: takdir, teşekkür, onur belgesi alabiliyorlar. Bu belgeler çocukların başarılarını sıralamaya koymuş oluyor ve derslere karşı olan motivasyonu rekabet ile sağlanmaya çalışılıyor. Her çocuk için bu rekabetin olumlu bir etkisi vardır, diyemeyiz. Çünkü her çocuk takdir almak ister, oysa mükemmeliyetçi bir ebeveyne sahip olan çocuk için takdir değil de teşekkür almış olmak çok kötü sonuçlar doğurabilir. Ailesiyle arasında geçen diyalog bütün bir sene verdiği çabayı göz ardı etmesine ve derslere karşı motivasyon kaybı yaşayıp kendine olan güvenini yitirmesine sebep olabilir. Çocuklar için yıkıcı etkileri olabilecek bu tutumdan ebeveynlerin kaçınması gerekmektedir. Çocuklarını kendi içlerinde değerlendirmeliler. Eğer çocuğunuz karnesinde takdir ve teşekkür almadıysa bile sınav puanları arasındaki değişimlerde gözle görülür bir emek ve karşılığı alınmış not varsa başarısı ve çabası takdir edilmelidir. Çünkü çocuk asıl başarının kendi çabası olduğunu, sıralanmadan daha kıymetli olanın kendi içinde değerlendirilen yükselişi olduğunu öğrenmelidir. Ebeveynler de bu bakış açısı ile karneleri incelemeliler."
ZAYIF NOTLARA ÖFKELENMEYİN, SEBEBİNİ ARAŞTIRIN
"Ebeveynler öncelikle çocuklarının başarılarını değerlendirirken hangi gözlüğü kullandıklarına dikkat etmeliler. Gözlük olarak kastettiğim değerlendirdikleri bakış açılarıdır. Kendisini yansıtacak bir başarı olarak mı görüyor yoksa çocuğun performansını değerlendiren bir not kağıdı olarak mı görüyor? Kendisi okutulmamış içinde kalmış olabilir çocuğunun başarılı olduğunu gördükçe tamamlanmış hissedebilir. Veya tam tersi çocuğu zayıf notlar ile eve gelirse de suçluluk psikolojisine girebilir. Eksiklik hissi ile mücadele etmek zorlayıcı olacağı için öfkeli, kısıtlayıcı ve cezalandırıcı tepkiler verebilir. Aile bu durumda önce kendi değerlendirme süreçlerini gözden geçirmeliler. Geçmişten gelen ve ona ait olan bir travma bakış açısıyla mı değerlendiriyor? Yoksa çocuğunu kendisinden ayrıştırmış, kendine ait olan başarısı olan birey olarak mı kabul ediyor? Buna karar verdikten sonra karnesinde zayıf notlarının olmasının sebepleri araştırılabilir. Hayalleri sorulabilir, çocuğun kendisinden beklentisi neydi? Bunu başaramamasının önündeki engelleri neler oldu? Ne olsa daha başarılı olabilirdi? Cevaplar da daha çok çalışsaydım yanıtı gelme olasılığı yüksek. Şimdi sıra ders çalışma düzenini konuşmakta. Yaz tatili sürecinde ufak ufak çalışma düzeni oturtulmaya başlanması gelecek sene için çocuğun kurduğu hayallere ulaşmasını daha çok kolaylaştıracağı vurgulanmalıdır. Ebeveynler, çocukları kendi akademik yolculuğunu kişiselleştirebilsinler diye destek verirlerse bu süreci kolaylaştırırken aralarında ki güven ve sevgi bağını da güçlendireceklerdir."
