Beslenme ve Diyet Bölümü Diyetisyen Zeynep Özcan Sert, sonbaharın gelmesiyle kış aylarında çeşitli ve sağlıklı sebzeler tüketmek için evde konserve hazırlıklarının başladığına dikkat çekti.
YANLIŞ MUHAFAZA GIDAYI BOZABİLİR
Sebzelerin seçiminde, konserve yapımında ve tüketilmesinde dikkatli davranılması gerektiğini ifade eden Sert, "Ev yapımı konservelerin tam kapatılmaması, yanlış muhafaza edilmesi, açıldıktan sonra kısa sürede tüketilmemesi konserve gıdalarının bozulmasına; bozuk gıdanın tüketilmesi ise oldukça tehlikeli olan gıda zehirlenmelerine neden olabiliyor. Konserve yapılacak sebzelerin, satın alınmasından hazırlanıp tüketilmesine kadar tüm süreçlerde hijyen koşullarına dikkat edilmesi oldukça önem taşımaktadır. Konserve için kullanılacak sebzeler taze, olgun ve yarasız-çürüksüz olmalı, kesinlikle küflü olmamalıdır. Ön hazırlık yapılırken sebzeler iyice yıkanmalı ve konservelemeye uygun şekilde doğranmalıdır. Evde konserve yapılırken gıdanın güvenli olmasını sağlayacak olan en önemli nokta, şeker ve tuz ilavesi değil, etkin olarak uygulanacak ısıl işlemin süresi ve sıcaklığıdır. Konserveler hazırlandıktan sonra mutlaka yapıldıkları yıl ve mevsim yazılarak etiketlenmelidir. Ek önlem olarak konserve gıda, tüketilmeden önce en az 10 dakika kaynatılmalıdır" diye konuştu.
'DOĞRU YÖNTEMLE KAYNATILMASI ÖNEMLİ'
Konserve içerisinde mikroorganizma oluşumunu engellemek için sebzelerin doğru yöntemle kaynatılmasının önemli olduğunu belirten Sert, şunları söyledi:
"Konserve yapılacak sebzeler, düdüklü tencere gibi basınçlı kaplarda asitlik derecesine bağlı olarak 10-20 dakika kaynatılmalıdır. Asitlik seviyesi yüksek olan meyve ve domates gibi gıdalar, ortalama 20 dakika kaynatılmalıdır. Basınçlı kapların seçilme nedeni, normal bir tenceredeki kaynatma ile ocak ateşi ne kadar artırılırsa artırılsın kaynama sıcaklığının 100 dereceyi aşamamasıdır. Bu sıcaklıkta ise botulinum bakterisinin yok edilmesi mümkün olmamaktadır. Özellikle asit oranı düşük olan fasulye ve bezelye gibi sebzeler düdüklü tencerede 15-20 dakika kaynatılmalıdır. Kaynatma aşamasında tuz ve yağ eklenebilir. Kullanılacak kavanozlar ve kapaklar önce akan suyun altında yıkanmalıdır. Sonrasında bir tencerede su kaynatılıp, kavanozlar ve kapaklar tencerenin içinde 15 dakika kaynatılmalıdır. Kavanozlar, tencereden büyük bir maşa yardımıyla çıkarılmalı ve temiz bir mutfak havlusu üzerine ters çevrilmelidir. Kavanozlar soğumadan sebzeler doldurulmalıdır. Konserve yapılırken kesinlikle önceden kullanılmış kavanoz kapakları tercih edilmemelidir. Çünkü önceden kullanılan konserve kapağı, tam kapanmaz ve konserve içine hava sızmasına neden olur. Bu nedenle her seferinde mutlaka yeni ve sterilize edilmiş kapaklar kullanmak gerekmektedir."
'YÜKSEK ÖLÜM ORANINA SAHİP'
Gıda kaynaklı clostridium botulinum bakterilerinin başlangıç belirtilerinin toksinli gıdanın tüketiminden sonraki 18-36 saat arasında ortaya çıktığını ifade eden Sert, "Zehirlenmenin erken belirtileri, belirgin halsizlik, zayıflık ve baş dönmesidir. Bulanık görme ve çift görme, ağız kuruluğu, konuşma ve yutkunmada zorluk, kalp atımında azalma, tansiyon düşüklüğü, nefes alıp vermede zorluk, kaslarda zayıflık, ciltte beklenmedik renk değişiklikleri, terleme, karın ağrısı, bulantı, kusma ve kabızlık genel belirtileri arasında yer almaktadır. Tedavi edilmediği takdirde yüksek ölüm oranına sahiptir ve oldukça tehlikelidir" diye konuştu.
'SERİN, KURU VE GÜNEŞ IŞIĞI ALMAYAN YERDE SAKLANMALI'
Konservelerin serin, kuru ve direkt olarak güneş ışığı almayan bir yerde saklanması gerektiğini kaydeden Sert, "Konserve tüketilmeden önce kapağı kontrol edilmelidir. Kapakta kabarmanın ve bombeleşmenin olması bakteri ürediğinin göstergesidir. Böyle bir durumda konserve asla tüketilmemelidir. Ayrıca kapakta sızma ve küflenme; sebzelerin renginde, kokusunda değişiklik gibi durumlarda konservenin bozulduğu anlaşılır. Bozulmuş konserveler kesinlikle tüketilmemelidir. Konserve, buzdolabında muhafaza edilmek şartıyla açıldıktan sonra 2-3 gün içinde tüketilmelidir. Konservelerin çabuk tüketilebilmesi için çok büyük olmayan kavanozların tercih edilmesi önerilmektedir. Açılmamış konserveler ise 6 aya kadar saklanabilir. Kapağı açılmış konservenin uzun süre bekletilip tüketilmesi, bakteri oluşumunu hızlandırır ve gıda zehirlenmelerine yol açar" dedi.
