İnsansız Hava Araçları'nın (İHA) 110 yıllık bir mazisi var. 1909 yılında Amerikalı mucit Elmer Sperry, uçuş halindeki uçakların dengesini sağlamak amacıyla cayroskopik (fırıldak gibi kendi ekseninde dönen) aletler dizayn etmeye başladı. Ardından otomatik pilot olarak tasarlanmış bir robot icat etti. İHA'ların temeli böylelikle atıldı.

İki dünya savaşı arasındaki dönemde pilotsuz güdümlü silah sistemlerinin geliştirilmesine odaklanıldı. Bunu ilk olarak 1939 yılında Alman Dr. Fritz Gosslau başardı. Tasarım; biri pilotlu, diğeri pilotsuz iki uçaktan oluşan bir sistem üzerine kurulmuştu: Pilotsuz radyo kontrollü drone pilotlu uçaktan kontrol ediliyor ve bir tonluk bomba taşıyabiliyordu. Bu projeden sonra İHA'lar 'silahlandı'.

Türkiye'nin; Milli İstihbarat Teşkilatı'nın tespiti, İHA'ların işaretlemesi ve F-16 bombalaması ile gerçekleştirdiği terör örgütü PKK'nın lider kadrosundan Rıza Altun ve ekibine yönelik Kuzey Irak'taki son operasyon HUMINT (İnsana Dayalı İstihbarat), SIGINT (Sinyal İstihbaratı) ve askeri eşgüdümün önemini gösteriyor.

Dünyanın gelişmiş askeri teknolojileri İHA'nın yanı sıra füze teknolojisine önem veriyor. Çünkü günümüzde 'dehşet dengesi' bu şekilde sağlanıyor. Silahlı İnsansız Hava Araçları (Armed Unmanned Aerial Vehicle-AUAV) bunun önemli unsurlarından biri. Ama Soğuk Savaş'taki nükleer dehşet dengesini andıran şimdiki dengeyi asıl sağlayan balistik füzeler.

SESTEN 27 KAT HIZLI FÜZE

Rus yapımı Avangard bu türün son ürünü. Adıyla müsemma deneysel bir çalışmanın ürünü olan Avangard, atmosferi aştıktan sonra sesin 27 katı (27 mach) hıza ulaşabiliyor. Bu da 32 bin kilometre demek. Rusya, bu sistemi geçtiğimiz yılın 26 Aralık'ında test etti. Avangard, Orenburg Bölgesi'nden fırlatıldı ve Kamçatka'daki Kura poligonunda yer alan hedefi vurdu.

Putin, bu testten sonra Avangard'dan gerçek bir teknolojik buluş olarak söz etti.

"Bir meteor, ateş topu gibi gidiyor ve yüzey sıcaklığı 1600-2000 dereceyi bulabiliyor" dedi.

Ruslara göre Avangard, ulaştığı hız nedeniyle hiçbir füze savunma sistemi tarafından imha edilemiyor. Diğer konvansiyonel kıtalararası balistik füzelerden farklı olarak atmosferin yoğun katmanlarında onlarca kilometre irtifada seyredebiliyor. Dikey ve yatay hareket edebiliyor.

Rus medyası Avangard'ın bu yıl ordu envanterine gireceğini duyurmuştu. Sistem, Güney Urallar'daki Orenburg bölgesinde konuşlu Dombarovski Füze Birliği'nin emrine girecek.

Avangard'ın test edilmesinden sonra ABD medyasından "Savunmasısız" ifadesiyle özetlenebilecek tepkiler gelmişti. National Interest (NI) Dergisi, "Amerikan askeri uzmanlar, ABD'nin bu füzeyi engelleme yeteneğine karamsar bakıyor" diye yazdı. CNBC ise Avangard'ın en gelişmiş savunma sistemlerini bile aşabildiğini yazmıştı. Topol RS-12m de, Rus yapımı uzun menzile sahip (10 bin kilometre) karadan karaya balistik füzelerden biri.

ABD'nin elinde bunun muadili olan LGM-30 Minuteman var. Menzili 10 bin+ kilometre olan bu füzenin dikkat çekici özelliklerinden biri tren veya hareket halindeki diğer araçlara monte edilebilmesi.

Amerikalıların elinde bir de Poseidon var. Ezoterizm literatüründe kayıp kıta Atlantis'te adına bir tapınak da bulunan ve hırsıyla kıtanın batmasına sebep olan Antik Yunan mitolojisinin 'denizler tanrısı' Poseidon'un ismini taşıyan bu füze 4 bin 700 kilometre menzile sahip. En önemli özelliği denizaltılar tarafından kullanılabiliyor oluşu. Zaten ismi de bu yüzden Poseidon.

Çin'in elinde ise bahse konu sınıftan DF-41'ler var. Bu balistik füzelerin menzili 12 bin ila 15 bin kilometre arasında değişebiliyor. Füze katı yakıtla çalışıyor.

HAVA SAVUNMADA RUSLAR ÖNCÜ

Gelelim uzun menzilli hava savunma sistemlerine… Hava savunma sistemi gelişmiş ülkeler arasında ön plana çıkan Rusya. Rusya'nın elinde, malumunuz meşhur S-400 füzesi bulunuyor. Bu sistem herhangi bir füzeyi 400 kilometre ileriden teşhis ederek imha edebiliyor. Saniyede 4,8 kilometre gibi çok yüksek bir hızla balistik füze önlemesi yapabiliyor.

Almaz-Antey tarafından dizayn edilen ve Fakel Machine-Building Design Bureau tarafından üretilen S-400 füzeleri hava savunma sistemlerinde dengeleri değiştiren bir niteliğe sahip. S-300 ile başlayan bu serinin tasarımı 1980'lerin sonunda tamamlandı. Serinin yeni nesli S-500 de 2020'de envantere girecek.

Yine Almaz-Antey tarafından 2004 yılında geliştirilmeye başlanan S-500 test aşamalarından geçti.

ABD'lilerin S-400 kadar mahir olmayan bir muadil füzesi var. O da Patriot. Raytheon Company'nin ürettiği füze, savunma üzerine kurulmuş olan bir sistem. Bu sistem, saldırı için kullanılan 3-6 metre uzunluğundaki füzeleri ve bununla birlikte ses hızı ile mukayese edildiğinde bu hızın 3-5 katı oranındaki hızla gelen füzeleri tespit ediyor ve havadayken karşı füze göndererek imha ediyor. Sistemin radar menzili 80 kilometre.

Çin'in elindeki yeni nesil hava savunma sistemlerinden biri FD-2000 füzeleri. Sekiz füze rampasına sahip olan bir kamyonla taşınabilen bu yeni sistem, tek seferde 32 füze ateşleyebiliyor.

İsrail'in ABD ile ortaklaşa finanse edip ürettiği Arrow'lar da bu sınıfın tanınmış sistemlerinden. Arrow sisteminin yapımına 1986 yılında başlandı. Arrow'un 1, 2, 3 gibi modelleri bulunuyor.

Bekasını İsrail tehdidine endeksleyen İran'ın elinde ise Şahab-1, Şahab-2 ve yeni nesil Şahab-3 füzeleri var. Bu sistem Kuzey Kore'nin desteğiyle üretildi. Şahab'ların menzili İsrail'i vurabilecek uzunlukta. Zaten bu amaçla tasarlandıkları söylenebilir.

Hindistan'ın elinde ise Çin desteğiyle geliştirdiği Agni füzeleri var. İlk defa 1989 yılında denenen füzenin dört çeşidi bulunuyor. Ve Agni 5, Hindistan'ı uzun menzilli balistik füzeye sahip altıncı ülke yapan bir sistem.

İHA'DA HANGİ ÜLKE NE DURUMDA?

Türkiye, İnsansız Hava Aracı üretiminde hiç tartışmasız en hızlı atılım yapmış ve dünyada ilk sıralara yükselmiş ülke. Nasıl ki hava savunma sistemleri ve kıtalararası balistik füzeler konvansiyonel tehditlere binaen üretiliyorsa İHA'lar da terörle mücadele tehdidini bertaraf etmek için üretiliyor. Türkiye'nin İHA'larını metnin sonunda anlatacağız. Şimdilik, ülkemizin terörle mücadele önceliklerinden ötürü İHA'lara ağırlık verdiğini ve bu alanda âdeta bir devrim gerçekleştirdiğini söylemekle yetinelim.

Ruslar'ın, İHA'larda hava savunma sistemlerinde olduğu gibi öncü pozisyonda olduğu söylenemez. Ama envanterlerinde önemli İHA'lar var tabii. Envantere 2020'de girecek yeni nesil İnsansız Hava Aracı'nın adı Okhotnik (S 70). Okhotnik Rusça'da iz süren anlamına geliyor.

Rusların bir de salt intihar saldırıları için tasarlanmış İHA'sı var. Kalaşnikof tarafından üretiliyor. Adı Kamikaze. Bu İHA, İkinci Dünya Savaşı'nda Japon pilotların taktiği olan kamikaze saldırılarından ilhamla üretildi.

Kamikaze'nin özelliği intihar bombacıları gibi hedefe ulaştıktan sonra kendini patlatması. Birçok İHA'dan oldukça küçük boyutlara sahip uçağın ebatları, 1210x950x165 milimetre. Saatte 130 kilometre hız yapabilen bu silah havada 30 dakika kalabiliyor.

Orion-E, Eleron-3 ve Orlan-10 taktik araçlar, şu anda Rus ordusunda kullanılan İHA'lar'dan bazıları. Forpost ise ordunun kullandığı tek büyük ebatlı İHA. 16 saate kadar havada kalabilen aracın ağırlığı 456 kilogram, uzunluğu 5.85 metre, kanat açıklığı ise 8.55 metre.

Rusların Okhotnik İHA'sının Amerikan muadili RQ-170. Geliştirme çalışmaları 2012 yılında başladı. Yüz yıldır İHA teknolojisi üzerine çalışan ABD'nin pek çok farklı modelde İHA'sı var. Bunlardan bazıları şunlar: Gnat, RQ-5A Hunter, MQ-1C Grey Eagle, RQ-7A Shadow, MQ-8B Fire Scout, RQ-4A Global Hawk, RQ-2B Pioneer, RQ-7B Shadow, MQ-1B Predator, MQ-9 Reaper, RQ-4B Global Hawk, RQ-170 Sentinel, MQ-9 Reaper, CQ-10 Snowgoose, MQ-1B Predator ve MQ-9 Reaper.

Gelelim İngiltere'nin İHA envanterine… İngilizler de 1930'lardan beri İHA üretiyor. Yeni nesil İngiliz İHA'larından bazıları şunlar: Hermes 450, Thales Watchkeeper, WK450 BAE Herti, BAE Skylynx II, BAE Fury, QinetiQ Zephyr (Yüksek irtifa, uzun menzil. Geliştirilme aşamasında.) ve Unknown Aerospace Cygnet. (Lojistik. Geliştirilme aşamasında.)

İsrail de İHA üzerine çalışan ülkelerden. Türkiye, yakın zamana kadar İsrail Heron'larını kullanıyordu. Envanterimizde hâlâ var. Ama artık yerli İHA'ları kullanıyoruz.

İsrail'in elinde Heron' haricinde IAI serisi, Aeronautics serisi ve EMIT serisi İHA'lar var. İsrailliler geçtiğimiz aylarda Hindistan'ın Bangalor kentindeki Aero India Fuarı'nda kamikaze İHA'sı Mini Harpy'i de tanıtmıştı. Bu tanıtımın ilginç yönü, Rus S-300 ve S-400 füzelerinin muhtemel hedef olarak gösterilmesiydi.

Çin'in envanterinde 1966'da üretimine başladığı ChangKong 1 ve son olarak 2 İHA'ları bulunuyor. Diğer Çin İHA'larından bazıları şunlar: ASN-206, Xianglong, BZK-005, WZ-5, ASN-105, ASN-206, ASN-104, WZ-5, WZ-6, WZ-50, WZ-2000.

Hindistan, İsrail'in Heron'larını kullanan ülkelerden. Bunun haricinde Hindistan'ın elinde Nishant, Searcher Mk I/II, DRDO Rustom, Lakshya PTA

HAL/DRDO Gagan gibi İHA'lar var.

Kıta Avrupası'nda Fransa'nın elinde Harfang, SAGEM Sperwer, Dassault AVE-D Petit Duc, Dassault AVE-C Moyen Duc, Dassault-Sagem SlowFast gibi İnsansız Hava Araçları bulunuyor.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ABD ve Rusya başta olmak üzere savaşın galipleri ve giderek küresel sistem tarafından silahlanma anlamında âdeta 'hadım edilen' Almanya'nın elinde İsrail yapımı Heron'ların yanı sıra Drohne CL 289, Aladin, Rheinmetall KZO, Luna X 2000, MIKADO ve ABD ile birlikte geliştirilen EuroHawk var. İran'ın envanterinde ise -Kur'an'-ı Kerim'de geçen Ebabil kuşundan ilhamla- Ababil İHA'sı ve Mohajer-3 ve 4 İHA'ları bulunuyor.

YERLİ İHA'NIN ÖNCÜSÜ BAYRAKTAR

Şimdi artık Türkiye'nin İHA devrimine geçebiliriz. Ülkemiz, İHA teknolojisinde son yılların tartışmasız yükselen yıldızı ve artık dünyanın en iyi İHA'larını üretiyor. Bunlardan en öne çıkanı Bayraktar TB1 ve TB2 Taktik İHA sistemleri. Bunun haricinde TAİ Anka S de yerli İHA teknolojisinde öne çıkan bir ürün. Bayraktar Mini İHA, Malazgirt İHA ve Karayel ile bir 'kamikaze İHA' olan Alpagu&Kargo, TSK envanterindeki diğer bazı önemli İHA'lar. Yani Türkiye'nin elinde de tıpkı Rusya ve İsrail'in olduğu gibi 'kamikaze İHA' var.

Bunların haricinde Malazgirt Döner Kanat Mini İHA'sı, Doruk 101-A Aerostat Sistemi, TAI Akıncı SİHA'sı, Vestel Efe Min İHA, Vestel Karayel, TAI Sivrisinek (R-İHA), SE Savunma Albatross VTOL, Aselsan Arı 1T gibi yerli araçları da anmak gerekiyor.

Türkiye'nin envanterinde Gnat 750, Falcan 600, Firebee, CL-89 ve Heron gibi yabancı İHA'lar da bulunuyor. Ki artık bunlara ihtiyacımız kalmadı.

Türk Balistik Füze Programı da ümit vadedici biçimde ilerliyor. Örneklerden biri Yıldırım sistemi. Yıldırım, düşmanın yüksek öncelikli hedeflerini istenilen yer ve zamanda ateş altına alabiliyor. Menzili 250 kilometre. Sistemin menzilinin 1500 kilometre çıkarılması hedefleniyor.

Yine yerli üretim olan Sakarya ve Kasırga çok namlulu roketatar sistemleri de Türk Silahlı Kuvvetleri'nin önemli ateş gücünü oluşturuyor.

Toros'tan, J-600 T Yıldırım'a, TRG-122D, TRG-300, ÇNRA modellerinden TR-302G Güdümlü Kasırga'ya, B611M ve sonrasında Bora/Khan'a kadar pek çok türde kısa menzilli balistik füzeler de üretimde.

Hisar füzeleri de öz kaynaklarla üretilen ilk savunma sistemi olması hasebiyle önemli. Roketsan üretimi Hisar; askeri üs, liman, tesis ve birliklerin hava tehditlerinden korunması amacı ile sabit ve döner kanatlı uçaklara, seyir füzelerine, havadan karaya atılan füzelere ve insansız hava araçlarına karşı kullanılan bir hava savunma sistemi.

Türkiye'deki savunma sanayii devriminin mimarı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, milli uzun menzilli bölgesel hava savunma sisteminin adını 'Siper' olarak açıklamıştı. Erdoğan, ilk teslimatı 2021'de beklediklerini de söylemişti. Sisteminin oluşturulması, Savunma Sanayi Başkanlığı'nın öncülüğünde TÜBİTAK SaAGE, Aselsan ve Roketsan tarafından başlatıldı.

Toparlarsak… İHA'lar ve uzun menzilli hava savunma sistemleri beka meselesi açısından kritik öneme haiz. Öyle önemli ki, son olarak Golan Tepeleri'nin işgalini gayrimeşru bir kararla ABD yönetimine kabul ettiren İsrail, Suriye ve asıl olarak Rusya'ya mesaj vermek için Hindistan'daki fuarda olduğu gibi S-400'leri kamikaze İHA'larının muhtemel hedefleri arasında gösterebiliyor.

Türkiye'nin S-400 alacağı netleşince buna nispet yaparcasına… Elbette bunun bir önemi yok. Kaldı ki o kamikaze İHA'lar S-400'leri bertaraf edecek niteliklere sahip değil. Psikolojik harekât yapıyorlar akılları sıra.

İsrail 2017 yılının Kasım ayında işgal altında tuttuğu Golan Tepeleri'nde Rus yapımı bir İHA'yı düşürdüğünü de duyurmuştu. Rus yapımı aracın Suriye yönetimine ait olduğu belirtilmişti. Haaretz Gazetesi, İHA'nın Patriot füze sistemiyle vurulduğunu iddia etmişti.

Türkiye, S-400'lerle uzun menzilli tehditleri bertaraf etmiş olacak. Böylelikle, dünyanın giderek ısındığını da göz önüne alırsak bir konvansiyonel savaş riskine karşı önlemini almış olacak. ABD, İsrail gibi Türkiye'ye karşı terör örgütünü destekleyen ülkelere ise İHA ve SİHA operasyonlarıyla gereken cevap zaten fazlasıyla verildi, veriliyor, verilmeye de devam edilecek.

Geriye kaldı kıtalar arası balistik füze sınıfı. Şu anda ABD, Rusya, Çin, Fransa ve İngiltere uzun menzilli balistik füzelere sahip ülkeler. Bunlara son olarak Hindistan da eklendi. S-400'lerin ortak üretiminden sonra Türkiye'nin bu ülkeler arasına girmesi bekleniyor. Doğrusunu söylemek gerekirse bu kararın hayata geçirilmesi 'dehşet dengesi'ni lehimize çevirmemiz için elzem.