Erik bir dekorasyon dergisi meyvesidir. Şehrin harcıâlem semtindeki IKEA mutfaklı hücre haneyi; ya 'köyde' ya 'ormanda' olduğu bilhassa üstüne basılarak söylenen, kendini dergilere gururla açan, steril mutfaklı, çoğu zaman eklektik salonlu villalarla eşitleyen bir elemandır. Büyük bir çanağa en yeşilinden can erik koydunuz mu, bu iki yuva aniden aynılaşır. Bahar coşkusunun sınıfı yoktur çünkü. Baharın ilk müjdecisi olduğu için de simgedir erik. Gel gör ki ekşiden, mayhoştan haz etmeyenlerimiz için zordur. Yüz buruşur, dil kamaşır, her zaman o kadar da afiyetle yenmez. Ama kiraz öyle mi ya? Kirazla erik hiç bir olur mu? Kiraz, ne kadar alındıysa hepsi yıkanıp koca bir kâseyle kucağa alınan ama daha fotoğrafı çekilip de Instagram'a konamadan, kaşla göz arasında tükenendir. Ertesi güne kalmaz, dolapta unutulup çürümez. Bitmesi önlenemez. Bahardan ziyade yazdır (Al kiraz üstüne kar yağmaz!) ve mâninin de dediği gibi hep azdır ("Hoppala yarim yaz geldi / Çarşıya kiraz geldi / Aldım beş okka kiraz / O da yare az geldi").
Kiraz dudak hangi ruj?
Kiraz, kadın. Çilek gibi. Çilek, Çin'de kadın ve kutsal... Çinlilerin dünyaya kazandırdığı kiraz ise Japonya'da kutsal ve kadın... Japonya'ya gitmenin ideal zamanı, kiraz ağaçlarının çıldırdığı mart tam da bu yüzden... Bizim halk edebiyatında sevgilinin dudağı, kiraz. Karacaoğlan'a göre "İki kuş geldi de kondu cerene / Başı yeşil, ayakları kırmızı / Çiğ düşürmüş nişanına, teline / Ağzı kiraz, dudakları kırmızı..." Bu da var; Seyrânî'den: "Selamı verince eğlendi biraz / Atardı ağzına uğrunca çerez / Dudağının rengi sultanî kiraz / Hiçbir gül benzemez kendi gülüne..." Ne renk dudak bu sultanî kiraz? Chanel mi, MAC mı? Tuba Ünsal mı en kiraz dudak, Merve Boluğur mu? Serenay Sarıkaya mı, Fahriye Evcen mi? YSL mi, Maybelline mi? En 'ay parçaları' da moda diye o retro mat Ruby Woo'ya bulanmak zorunda mı?
Kiraz turşusu
Turşusu kurulana kadar nasıl olup da yenip yutulup sıfırlanmıyor anlamak zor ama evet, kirazın turşusu da kuruluyor. Fatih Sultan Mehmet için misal; kirazlı turşu yapılıyor. Ki tattım bunu Çorum'da, sırf görüntüsü yeter! 16. yüzyılda kurusu satılıyor. 19. yüzyıl kaynaklarında kirazlı çağla turşusu, kiraz reçeli, kirazlı börek, kirazlı ekmek kadayıfı gibi tariflere rastlanıyor. Kuş kirazı, tavşan kirazı, dağ kirazı, dalbastı kiraz, elifli kiraz, Hisar kirazı, taragani kiraz... Böyle de çeşitler var. Mersin'de tuzlanıp salamura yapılıyor kiraz. Kışın suda bekletilip tuzu alındıktan sonra etin içine koymak için... Karadeniz'deyse tuzu atıldıktan sonra soğanla kavrulup üstüne yumurta da kırılırmış! Kirazın! Fasulyeye yaptıkları gibi... Kiraz kavurması... Malatya'nın kiraz yaprağından ekşili köftesinin makbul olanı, yarmayla yapılanı... Çiya Sofrası'nın lahmi kiraz kebabında, dövülmüş etin yanı sıra mahlep, kakule, kişniş de kullanılıyor. Vişneli yemeklere hiç girmeyelim, çıkamayız.
En adil yöntem
İzmir'de eskiden kimseye hak geçmesin diye kiraz tabağının üstüne bir bez örtülürmüş. Ev halkı da tek tek görüp seçmeden, bezin altından elini uzatıp, şansına hangisi gelirse onu yermiş. Hiç işime gelmez! Hak, hukuk, adalet, eşitlik başka meyvelere kalsın. Kiraz, utanmadan en güzelleri seçilerek yensin! Diyetisyenlerin pek de yüce gönüllü, ah ne de bonkörmüş gibi yaparaktan günde beş-altı tane lütfettikleri gibi de değil öyle, avuç avuç, doya doya... Amma ve lakin bu yaz daha mı hesaplı gitmek gerekecek? Diyetisyen disipliniyle? Nisan sonunda Kadıköy Çarşısı'nda kirazla ilk bakışmamıza, 35 TL'lik etiket gölge düşürdü. Kilosu 35 liraya kiraz! Bunu da gördü bu gözler. Ve buna bu parayı vermez bu eller. Yuh artık. Geçtiğimiz hafta Tire Pazarı'ndaysa 6 liraya düşmüştü kiraz. 'İstanbul kazığı vs Ege bereketi' temalı sitem, serzeniş ve isyanlarla beraber, artık bizde de fiyatın görece normalleşmiş olacağını düşündük. Kiraz kadındı evet ama ilelebet 35'de kalacak hali de yoktu! Dün Murat'a bir kilo ısmarladık. İyi sebze meyve satan bir mahalle marketi var, "Iııııııı, iyi görünüyor oranınki" dedi. Baştaki o "ııııııı"nın ne anlama geldiğini anlamalıydık ama bazen basireti bağlanıyor işte insanın. 28 liralık kiraz maceramız işte böyle başladı! Sen 35 liraya etmedik laf bırakma millet enayi mi diye, pazarda 6 liraya kiraz bul, sonra gel 28 liralık kiraz ye! Bünyemizi de bütçemizi de sarsmadan doya doya kiraz yiyebileceğimiz bir yaz olsun.