Mehmet Zafer ÇAĞLAYAN, Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Makine Mühendisliği bölümünden 1980 yılında mezun oldu. Aynı yıl iş hayatına başladı ve sanayiciliğe adım attı.

1987 yılında Ankara Sanayi Odası seçimlerinde, en genç sanayici olarak Oda Meclisi Üyeliği'ne seçildi. Hemen 2 yıl sonra 1989 yılında ASO Yönetim Kurulu Üyesi olan ÇAĞLAYAN, önce muhasip üye, ardından da 1991'den itibaren 4 yıl süreyle ASO Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak görev yaptı.

ÇAĞLAYAN, Kasım 1995 tarihinde yapılan seçimlerde en genç ASO Başkanı olarak Ankara Sanayi Odası (ASO) Yönetim Kurulu Başkanlığı'na seçildi. ASO'nun en uzun süre görev yapan başkanı olarak o tarihten beri (12 yıl) bu görevi sürdürdü.

ÇAĞLAYAN, 1999 yılında yaşanan Ağustos depremi sonrası 70 bin kişinin yararlandığı ve devletin 1 milyar Alman Markı gelir sağladığı Bedelli Askerlik, Deprem Tahvili, Kamu Arazilerinin ve Milletvekili Lojmanlarının Satışı, Türk işadamlarına Vize kolaylığı getirilmesi, Bölgesel Asgari Ücret ve 70 bin KOBİ için geliştirdiği ve daha sonra yasallaşan Anadolu Yaklaşımı projelerini gündeme getirdi.

Sanayici ve ASO Başkanı olarak, Genel Ekonomi, Üretim, İşsizlik, Sanayi, Ticaret, KOBİ'ler ve Esnaflar ile ilgili olarak hazırladığı önemli çalışma, proje ve önerileriyle Türkiye'nin gelişmesine katkıda bulundu.

1996-1998, 2002-2005 yılları arasında ülkemiz özel sektörünün çatı örgütü olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı olarak da görev yapan ÇAĞLAYAN, aynı göreve 2005 Mayıs ayında 2005-2009 dönemi için yeniden seçildi.

Zafer ÇAĞLAYAN ayrıca, TOBB ETÜ (TOBB Ekonomi Teknoloji Üniversitesi) ile TEPAV Türkiye Ekonomi Araştırma Vakfı Mütevelli Heyet Üyesidir.

Zafer ÇAĞLAYAN, 22 Temmuz 2007 seçimlerinde, AK PARTİ Ankara 2. Bölgeden Milletvekili seçildi. 29 Ağustos 2007 - 01 Mayıs 2009 tarihleri arasında 60. Hükümette Sanayi ve Ticaret Bakanı olarak görev aldı.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı görevinde "Girişimci Bilgi Sistemi"ni kurdu, "Sıfır Faizli Cansuyu Kredisi" uygulamasını başlattı. Cumhuriyet tarihinde ilk defa esnaf ve sanatkarların KOSGEB Kredilerinden faydalanması yolunu açtı. AB Katılım Müzakereleri 27 sektörün analizleri yapılarak "Sanayi Strateji Belgeleri" hazırlandı ve AB'ye teslim edildi.

01 Mayıs 2009 – 6 Temmuz 2011 tarihleri arasında Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanlığı görevini üstlenen Zafer Çağlayan, 12 Haziran 2011 tarihinde Mersin'den AK Parti milletvekili seçildi. Zafer Çağlayan, 6 Temmuz 2011 tarihinde kurulan Ekonomi Bakanlığının ilk ekonomi bakanı olarak 61. Hükümette görev aldı.

1957 yılında Muş'ta doğan ÇAĞLAYAN, İngilizce biliyor. Evli ve iki çocuk babasıdır.