Bugün Kombu ya da Kamboçya olarak bilinen çayın tarihinden hazırlanışına, potansiyel yararlarından kilo kaybına olan etkisine, zararlarından kullanmaması gereken popülasyona kadar aklınızdaki tüm soruları taptaze bilgilerle yanıtlayacağım. Kombu çayı çay mantarının, siyah çay ve bir miktar da şeker fermantasyonuyla üretilen ekşi tatlı arası, asidik ve karbonatlı içeriği ile sodayı andıran bir tada sahip fermente bir içecektir. Kombu mayası fermantasyon sürecini başlatır, içeceğin içerisinde asit ve az miktarda alkol üretilmesine neden olur. Genellikle siyah çayla hazırlansa da siyah çay yerine yeşil çay, oolong çayı, nane, oğul otu, limon veya yasemin gibi çeşitli tat verici besinler de kullanılabilir. Kombu önceleri Çin, Rusya ve Almanya'da tüketilirken günümüzde tüm dünyada geleneksel fermente besinler arasında oldukça popüler. Kombu çayı M.Ö. 220'de Doğu Asya ülkelerinde yetişiyordu. O zamanlar da doğal tedavi aracı olarak görülen bu çaya Kore'den Japonya'ya çay mantarını götüren Doktor Kombu'dan dolayı bu ad verilmiş.
VİTAMİN VE ANTİOKSİDAN
Kombu çayı, çay ve yeşil çay yapraklarının polifenolleri ile birlikte bakteri-maya kombinasyonunun oluşturduğu etki sayesinde sağlığa son derece yararlıdır. Çay ve yeşil çayın kuersetin, teaflavin, epikateşin gibi önemli antioksidan süper etkin bileşikleri vücudun toksinlerden arınmasında ve bağışıklığın desteklenmesinde görev alarak kronik hastalıklardan ve kanserden korunmada rol oynar. Kombu çayı ayrıca birçok sistem üzerinde yarar sağlar. Bunlardan asetik, sitrik ve malik asit pH'ın kontrolünü sağlayarak vücutta istenmeyen bakterilerin üremesini önler. Glukonik ve sakkarik asit ise vücuda dışarıdan gelen yabancı tüm maddeleri yok eder ve kronik hastalıklara neden olan bileşikleri adeta süpürür. Bunun yanında glukonik asit vücuttaki antioksidanların gerekli bölgeye taşınıp, kullanılmasını sağlar. Kombu çayı C vitamini, B1, B2, B6 ve B12 vitaminlerini, proteinlerin yapıtaşı olan amino asitleri, demir, bakır, çinko, flor, klor, iyot, fosfor minerallerini de içerir. Kombu çayının içeriği mayanın kalitesine, kullanılan çayın türüne, fermantasyon süresine, sıcaklığına ve şeker içeriğine bağlı olarak değişir. Kombu çayı yaklaşık yüzde 0.5 oranında etanol de içerir. Bu düşük düzeydeki etanol kalp damar hastalıklarından koruyucu bir etki oluşturur. Bunun yanında kolesterol ve yağların emilimini azaltır. Düz kaslarda gevşeme de sağlayarak kan basıncının düşürülmesinde etkinlik gösterir. Bunun yanında probiyotik bakterileri içermesi özellikle bağırsak problemlerini önleyici etki kazandırır. Fakat hazırlama süreci olması gerektiği gibi gerçekleşmediğinde zararlı bakterilerin veya küflerin üremesi riski söz konusu olabilir.
ZAYIFLAMADA ETKİLİ Mİ?
Fareler üzerinde yapılan bazı çalışmalar Kombu çayının çeşitli asit içeriği sayesinde aynı elma sirkesinde olduğu gibi metabolizmayı hızlandırmada ve yağ birikimini sınırlandırmada etkin olabileceğini gösterse de bu etkinin insanlar üzerindeki yansıması için daha birçok çalışma gerektiğini ifade etmeliyim. Bunun yanında Kombu çayı hazırlanırken bakteri ve maya karışımına şeker eklendiği için fazla tüketimde basit şeker alımı fazla olacaktır ki bu durum da tahmin edeceğiniz üzere obeziteyi tetikler hatta bununla da kalmaz diyabet, gut, eklem hastalıkları gibi kronik hastalıkların oluşma riskini artırır.
GÜNDE 1.5 SU BARDAĞI
1990 yıllarında Kombu çayı tüketen bazı vakalarda alerjik reaksiyonlar, mide bulantısı, laktik asidoz, karaciğerde ciddi fonksiyon kayıpları bildirilmiş olsa da Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) güvenli koşullarda hazırlandığı sürece Kombu çayının güvenilir olduğunu söylüyor. Herhangi bir sağlık problemi olmayan bireylerde bu fermente içeceğin 100-300 mililitre yani 1/2-1.5 su bardağı kadar tüketmelerinde bir sakınca görülmemektedir. Yalnızca bu çayı hazırlarken uygun hijyen konusuna dikkat edilmelidir.
KİMLER TÜKETMEMELİ?
HIV/AIDS hastaları, böbrek ve kanser hastaları gibi bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler bu çayı tüketmekten kaçınmalı. Ayrıca şekerli ve asidik içeriği huzursuz bağırsak sendromu hastalarında ishal, karın ağrısı, şişkinlik gibi sindirim şikayetlerini artırabilir. Bu çay ince bağırsaktan yavaş emilen, bu nedenle bağırsak hareketliliğini ve bağırsakta su tutulumunu artırarak dışkılama düzenini değiştirme özelliğine sahiptir. Huzursuz bağırsak sendromuna sahip bireylerde tüketimi tercih edilmemeli. Gastrit, mide ülseri veya asitli besinlere karşı hassasiyeti olan bireyler için uygun değildir. Kombu çayı düşük miktarda da olsa alkol, kafein ve basit şeker içerdiğinden gebe ve emziren kadınlar da tüketimden kaçınmalı.
KOMBU ÇAYLI MUFFİN TARİFİ
MALZEMELER
4 3 su bardağı tam buğday unu 4 1 paket kabartma tozu 4 1 paket vanilya 4 Yarım çay kaşığı tuz 4 Yarım su bardağı zeytinyağı 4 1 çay bardağı pekmez veya bal 4 1 çay bardağı Kombu çayı
YAPILIŞI
Geniş bir kapta un, kabartma tozu, vanilya ve tuzu karıştırın. Üzerine zeytinyağı, pekmez veya bal ve Kamboçya çayını ekleyin ve iyice çırpın. Hazırladığınız bu karışımı muffin kaplarına dökün ve önceden ısıtılmış 180 derece fırında pişirin. Fırından çıkarıp soğuttuktan sonra afiyetle tüketebilirsiniz.
10 GÜN ODA SICAKLIĞINDA BEKLETİN
NASIL HAZIRLANIR?
1 litre suyun içerisine 5 gram çay yaprakları, 50 gram kadar şeker eklenir ve 10 dakika demlenir, çay yaprakları uzaklaştırılır. Kombu çayını temiz bir mutfakta, temiz mutfak araç gereçleriyle hazırlamak, istenmeyen mikroorganizmaların varlığını ve çaya bulaşmasını önlemek için son derece önemlidir. Bakteri kültürleri veya önceden hazırlamış Kombu çayından bir çay bardağı kadar ilave edilir. Ancak bu mikrobiyal koloni eklenmeden önce hazırlanan içecek uygun fermentasyon koşullarını sağlamak için oda sıcaklığına kadar soğutulmalıdır. Sonra temiz pamuklu bir bezle üstü örtülür ve yine oda sıcaklıklığında 7-10 gün kadar bekletilir. Daha az zaman, daha az ekşi olan daha zayıf bir Kombu çayı üretirken, daha uzun bir bekleme süresi Kombu çayının fermentasyonunu daha da uzun süre kılar ve daha fazla tat geliştirir. Tülbentten süzülen ve içime hazır hale gelen çay buzdolabında cam, paslanmaz çelik veya besin için güvenli olan plastik kutularda saklanır. Kombu çayının içerisindeki alkol, asetik asit ve laktik asit gibi organik asitlerin seramik kaplar ile etkileşmesi sonucunda kurşun bulaşabileceğinden, çayın seramik demlik veya fincanda hazırlanması ve saklanması önerilmez.