Dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı olan ABD'de geçen yıl hasat çok iyi gitti ama ülkede 1930'dan beri yaşanan en büyük kuraklık mısır üretimini epey olumsuz etkiledi.
Aynı şekilde Brezilya ve Rusya'da da geçen yıl ortaya çıkan kötü hava koşulları mısır fiyatlarını yukarıya doğru ittirdi. Söz konusu olumsuz koşullar sonucunda özellikle insan gıdası ve hayvan yemi fiyatlarının bu yıl yüksek seyredeceği belirtiliyor.
Hatta giderek yükselen bu fiyat gelişmelerine yeni bir isim de bulundu. Buna "agflation" yani tarım enflasyonu deniliyor ve uzun dönemli gıda talebinde de arzdan daha hızlı bir artış bekleniyor. İşte bu nedenle pek çok kurumsal yatırımcı artık tarım üretimine yatırım yapmayı programına alıyor. Tarıma yatırım yapılmasının nedeni şu:
Bilindiği gibi uzun dönem yatırım kararlarında finansal araçların getirileri dikkate alınır ve bu getiriler mukayese edilir. İşte bu mukayese sonucunda ortaya şu tablo çıkıyor: Uzun vadeli devlet ve şirket tahvilleriyle tarım çiftliklerinin getirileri mukayese edildiğinde tarım çiftliklerinin getirilerinin yüksek olduğu görülüyor. Bu nedenle özellikle emeklilik fonları, ellerinde tuttukları kaynakların yüzde birini tarım çiftliklerine yatırıyor.
Mesela Financial Times'a açıklama yapan analist Christina Olivecrona, İsveç devlet emeklilik fonu yönetiminin fon tutarının yüzde birini tarım çiftliklerine yatırma kararı aldığını ve şu anda varlık toplamının yüzde 0.24'ünün tarım çiftliklerine yatırıldığını belirtiyor.
Emeklilik ve sigorta fonları için özellikle tarım çiftliklerine yatırımının cazip olduğu ileri sürülüyor. Çünkü tarım ürünlerinin fiyat gelişme tahminleri, tarım çiftliğine yatırımların enflasyona karşı bir güvence oluşturduğu sonucunu veriyor. Ve tarıma yatırımın sermaye kazancı ve temettü açısından diğer yatırım araçlarından daha iyi olduğu düşünülüyor.
Peki tarım yatırımlarında hiç risk yok mu? Tabii ki var. Sosyal çevre, suyun bulunup bulunmadığı, iklim değişmeleri tarım yatırımlarında riskleri oluşturuyor.
Ayrıca tarım işletmelerinin kârlılığında yöneticiler de çok önemli rol oynuyor. Eğer tarım işletmesi iyi yönetilirse kârlılık çoğalıyor. Bu arada tarım işletmelerinin bulunduğu ülkelerdeki stoklama kapasiteleri de önemli. Rusya, Romanya, Ukrayna gibi ülkelerde stoklama kapasitesi yetersiz. 2008'de Rusya'da büyük bir hububat hasadı elde edildi ama ürün stoklanamadığı için heba edildi.
İşte bu nedenle bu saydığımız ülkelerle birlikte bazı Afrika ülkeleri riskli bulunuyor. Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada, Kuzey Amerika, Uruguay, Şili, Kolombiya ise tercih ediliyor. Bir de belirtmek gerekir ki, özellikle aile şirketleri ürün seviyesi oynak olmayan istikrarlı arazileri tercih ediyor.
Gelelim tarım sektöründe yatırımların artış hızına... Analistlere göre, tarıma yatırım cazip çünkü insanoğlunun her zaman gıdaya, yeme ve enerjiye ihtiyacı olacak. İşte bu nedenle tarım çiftliklerine yatırımlar hızla çoğalıyor. Türkiye'nin de bu gelişmenin dışında kalamayacağı görülüyor. Bu yeni bilgilere göre, Türkiye'deki aile işletmeleri ve emeklilik yatırım fonlarının da uzun vadeli yatırımlarını tarımsal işletmelere yöneltmelerinde büyük fayda var.