Amerikan başkanlık seçimlerini Obama'nın kazanmasının ardından "mali uçurum" tartışması hız kazandı.
Mali uçurum denilen özetle şu: Mevcut yasal düzenlemeler aynen uygulandığı takdirde, ABD ekonomisinde 2013 başından itibaren bütçe gelirleri yüzde 19.6 artarken,bütçe giderleri yüzde 0.25 azalacak. Bu vergi artışı ve harcama azalması, ABD ekonomisini daraltacağı için, gelinecek bu noktaya "mali uçurum" deniliyor.
JP Morgan ekonomistlerinden Michail Feroli'nin tahminine göre, Başkan Bush döneminde vergiden istisna edilen zengin kazançlarından, 2013 başında 280 milyar dolarlık ek vergi alınacak. Yine bütçe açığını kapatmak için başka vergilere de başvurulacak. 2013-2022 arasında alınması düşünülen ek vergilerle birlikte, borç azaltma planının ilk yılı olan 2013'te, bütçe gelirleri, toplam yaklaşık 700 milyar dolar artacak.
Diğer yandan federal bütçenin gider kalemlerinde önemli yer kaplayan askeriye dahil pek çok hizmette de kesinti yapılacak. Böylece bütçe açığı 2013'te 396 milyar dolar azaltılacak.
İşte ABD ekonomisinin AAA notuna tekrar ulaşabilmesi için bu bu önlemler alınacak. Böylece yüzde 72 seviyesinde dolaşan ABD Federal borçlarının milli gelire oranı, 2022'de yüzde 58'e gerileyecek.
Peki bu plan uygulanmazsa ne olacak? Kongre Bütçe Ofisi'nin hazırladığı senaryoya göre, Federal borç yükü yüzde 90'lara çıkacak. Bu borçlara federe devlet borçları da eklendiğinde, şimdi yüzde 102 olan toplam kamu borç yükünün nerelere çıkacağını siz tahmin edin artık.
Tabii ki bu acı reçetenin ekonomi üzerinde daraltıcı sonuçları olacak. Vergiler artırılıp harcamalar kısılınca, 2013'te ekonomi yüzde yarım küçülecek, işsizlik oranı da yüzde 9.1'e yükselecek.

ABD MALİ UÇURUM SENARYOSU

Vergi alınırsa Vergi alınmazsa
2013 Federal bütçe açığı (Milyar $)............ 641....................... 1037
2013 Ekonomik büyüme (%)..................... -0.5.......................... 1.7
2013 İşsizlik oranı (%)................................. 9.1............................ 8.0
2022 'de Federal borç/Milli gelir (%)............ 58........................... 90

Peki bu gerçek bilindiği halde niye vergilerin artırılmasına karşı çıkılıyor?
Özellikle zenginler, kendi vergileri artacağından bu mevcut planın uygulanmasına karşı çıkıyor. "2013'te ekonomi küçülecek, işsizlik artacak" diyorlar.
Bu doğru olsa bile ABD ekonomisinin gelecek yıllardaki sağlığı için bu daralmaya kısa bir süre razı olmak gerekiyor. Aksi takdirde ABD kamu maliyesi 2022'de sürdürülemez hale gelebilir. İşte bu nedenle acı reçetenin uygulanması zenginlerin sağlığını kısa süreli bozsa da, ABD ekonomisinin uzun vadeli sağlığı için şart.
Peki yeniden başkan seçilen Obama bu planı uygulayabilecek mi?
İşte bu biraz zor görünüyor. Çünkü zenginler vergi artışına karşı müthiş bir lobi yapıyorlar. Bu plan sonucunda dünya ekonomisinin de kötüye gideceğini ileri sürüyorlar.
Tabii ki küresel ekonomi ABD'den olumsuz etkilenebilir. Obama herhalde yumuşak bir geçişe yönelecek,vergi artışlarını yumuşatacak.
Fakat unutulmaması gereken şu: ABD halkı bu mali uçurumu bilerek Obama'ya oy verdi.