Gıda, Bakan Eker, "Türkiye gıda güvenliği alanında artık başka bir Türkiye. Amsterdam neyse Ankara da o, Brüksel ne ise Bursa da o" dedi. Ama gelin görün ki bu gıda dolandırıcılarına yürürlükteki Ticaret Kanunu (TTK) ile yapılabilecek pek fazla şey yok. Bakan müthiş bir iş başarıp bunları ilan ediyor ama mevcut TTK bu dolandırıcılar karşısında tüketicinin elini kolunu bağlıyor.
Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker cesur bir adam. Ürettikleri gıdaların üzerine sahte etiket koyan en ünlü markaların da aralarında bulunduğu firmaları açıkladı.
Ancak yeni TTK yürürlüğe girdiği takdirde tüketici bu gıda dolandırıcılarına karşı dava açıp hakkını arayabilecek.
Mesela, Müslüman ya da Musevisiniz dini inançlarınız gereği domuz eti yemiyorsunuz ama şu anki düzende bir pideci dana eti diyerek size rahatlıkla domuz etiyle yaptığı pideyi yedirebiliyor. Bakanlık açıklamasında da zaten ortaya çıkan gerçek bu.
Peki pideci buna nasıl cesaret ediyor? Ediyor çünkü tüketicinin mevcut TTK'ya göre hiçbir şey yapamayacağını biliyor. Bir kere kestiği fişte adı, sanı yok. Web sitesi yok. Kasap da öyle. Eski TTK'ya göre, neden tüketicinin bu dolandırıcılıklara dava açamayacağını yeni TTK'yı hazırlayan Prof. Dr. Ünal Tekinalp, Taraf'ta Neşe Düzel'e verdiği röportajda etraflıca açıkladı.
O halde bizim iş dünyasından bazıları yeni TTK'ya niye karşı çıkıyor, derseniz tüketiciye hesap vermek istemiyorlar da ondan karşı çıkıyorlar. Eski düzenin devamını istiyorlar. Yeni TTK'yla ilgili türlü bahaneler uyduruyorlar ama herkes bazı işadamlarının aslında şeffaflık istemediğinin farkında. Bu konuyla ilgili okuyuculardan gelen elektronik mektuplardan birkaçını aşağıda sunuyorum.
Bir mali müşavirden gelen mektup şu mesela...
"Yeni Ticaret Kanunu'na yönelik tepkilerin ardında, eskimiş ve ahlak dışı ticaret anlayışı var. Bu anlayış, aile şirketlerinde azınlık hisseye sahip kardeşin, yeğenin veya amcanın hakkını alicengiz oyunları ve muhasebe hileleriyle gasp etmek üzerine kuruludur. Yani hak yemek vardır işin içinde. Yeni Ticaret Kanunu'na, sözcülüğünü ağırlıklı olarak TOBB'un ve kısık sesle de olsa TÜSİAD'ın yaptığı bir lobi temelde üç şeye itiraz etmektedir.
1- İnternet sitesi yani şeffaflık. Ticaretimiz şeffaf olmasın, gizli kalsın. Çalışanlarımız artan kârdan zam istemesin, ortaklarımız, azınlık hissedarlarımız kâr payı istemesin ve hatta Maliye de vergi istemesin.
2- Bağımsız denetim. Biz denetlenmeyi de istemiyoruz. Ahbap çavuş ilişkileri ile ibra edilmek istiyoruz ki eski çark dönsün.
3- Son olarak en büyük gürültü koparan düzenleme de, şirketten, şirketle ilgili olmadığı halde keyfi para çekmek yani şirketin içini boşaltmak.
Bu kanunu önce erteleme, olmazsa daha light hale getirme çabaları devam ediyor.
Ş.Y. Mali Müşavir
Bu da bir eski bakandan gelen mektup mesela...
"Türkiye'de onbinlerce B..... telefonu var. Fiyatı ortalama 500 dolar. Türkiye olarak şimdiye kadar rahat 50-60 milyon dolar ödemişizdir. Girin bakın internete web sitesine. Verilen adres İngiltere. Uzun bir uğraştan sonra Türkiye'deki adresi bulunca tam bir kara mizah ya da vatandaş veya devletle alay etme durumu ortaya çıkıyor. Telefon satan şirket telefon numarasını yazmıyor. TOBB millet, vatandaş hatta kendi üyelerinin çıkarları peşinde değil. Bu konular işlerine gelmiyor."
Bülent Akarcalı
Eski Sağlık Bakanı...
Bir hukukçudan gelen elektronik mektup da şu mesela...
"..bank haberim olmadan kredili mevduat hesabı açarak kredi kartımda çok düşük tutarda kalan alacaklarını adıma açtığı hesaptan çekmek suretiyle aylık % 6'ya yakın faizle borçlandırmış ve faizi katlamış. Gelen bir mesajla böyle bir kredi hesabı açıldığını ve ödemediğimi öğrendim. Nereden açıldığı bile belli değil. Ben de Hakkâri'den açılsa ben oraya mı gitmek zorundayım dedim. Haberim ve talebim yok... Tam vatandaşı soyma üzerine kurgulanmış bir yapı var. Şeffaflaşmayı isterler mi..." S.D. Hukukçu
Anlayacağınız 1 Temmuz'da yürürlüğe girecek yeni TTK'nın ana kolonları lobicilerin istekleri doğrultusunda kesilirse, kanunun esası değiştirilirse, istemediğimiz halde domuzlu pide, at ve eşek etli sucuk, salam, sosis, dana deyip tavuk derisi yemeye devam edeceğiz. Sağlığımız bozulacak. Sağlık giderleri hızla çoğalacak. Bu kandırmacaya son vermek ve kendi hayatımıza sahip çıkmak istiyorsak lobinin baskısıyla yeni TTK'da yapılacak değişikliklere tüketici ve vatandaş olarak karşı çıkmamız şart.