Gelecek yıl devletin yapacağı harcamaların ayrıntısı dün açıklandı. Bütçe tasarısına göre, devlet harcamalarının yüzde 15'i eğitime, yüzde 6'sı ise sağlığa yapılacak.
Böylece eğitim gene en fazla harcama yapılan kalem olarak karşımıza çıkıyor. Eğitim ve sağlığın toplam bütçe harcamalarındaki payı yüzde 21'e ulaşıyor. Savunma harcamalarının payı ise yüzde 5 düzeyinde kalıyor. İç ve dış güvenliğin kamu harcamaları içinde toplam payı yüzde 11'e ulaşıyor.
Peki eğitim ve sağlığın bütçe harcamaları içinde ilk sırada yer alması ne anlama geliyor? 2004'e dek hazırlanan devlet bütçelerinde savunma harcamaları hep en yüksek ödenek tutarı olarak karşımıza çıkarıldı. O tarihten itibaren koşullar değişti. Kamu harcamalarının bileşiminde adeta bir devrim yapılarak Cumhuriyet tarihi boyunca en yüksek ödeneği alan savunma, eğitim harcamalarının gerisinde bırakıldı. Böylece insana yapılan yatırım çoğaltıldı. Niye?
Fırsat eşitliği sağlansın düşüncesiyle eğitime ve sağlığa yönelik harcamalar çoğaltıldı. Aksi takdirde Türkiye'de fırsat eşitliği bozularak devam edecekti. Zenginle fakir arasındaki uçurum iyice açılacaktı. İşte bu olumsuz gidiş önlendi ve insana yapılan yatırım harcamaları artırıldı. Diğer bir deyişle bundan böyle düşük gelir gruplarının çocukları da emek becerisi kazanacaklar ve daha yüksek ücretle iş bulabilecekler, refah düzeylerini yükseltecekler.
Bir de her öğrenciye elektronik kitap dağıtımı gerçekleştirilirse Türkiye'nin on beş yıl sonra teknolojik gelişmeleri yönlendiren bir ülke haline gelmesi hiç sürpriz olmaz. Çünkü Turgut Özal da kendi döneminde "atari" isimli oyuncakların ithal vergilerini sıfıra indirerek herkesi şaşırtmıştı ama verdiği cevapla neyi amaçladığını ortaya koymuştu. Özal "Çocuklar bu oyuncukları kullanarak bilgisayar kullanma becerisini kazanacaklar, bu yüzden bundan vergi alınmayacak" diyerek ne kadar ileri görüşlü olduğunu sergilemişti. Zaman onu haklı çıkardı ve günümüzde pek çok genç mühendis ve bankacı bu yoldan bilgisayarla çocukluklarında tanıştılar ve başarılı oldular.
Gelelim bütçenin gelir yönüne... Bütçenin gelirleri arasında da dolaylı vergilerin payı 2012'de yüzde 61 seviyesinde gerçekleşecek. Geçen yıl da bu oran yüzde 61 düzeyindeydi. Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içinde payının gerilemesi gerekiyor. Bu amaçla kayıt dışıyla mücadele etmek için 1500 yeni vergi müfettişi alınacağı belirtiliyor. Ayrıca 2012 bütçesinde tarıma 11 milyar lira, araştırmaya 1.5 milyar lira, KOBİ, esnaf, tarım ve ihracat kredilerine 2.8 milyar lira devlet yardımı yapılacak. Emeğin maliyetinin düşürülmesi için işveren sigorta primine devlet katkısı ise 5.5 milyar lira olacak. Bu devlet yardımı da işverenler için oldukça yüksek bir destek oluyor, çünkü pek çok ülkede krizde verilen devlet yardımları kesildi ama Türkiye hâlâ devam ettiriyor.
Peki bu bütçe iyi bir bütçe mi? Evet iyi bir bütçe çünkü küresel koşullar dikkate alındığında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 1.5'e, kamu borç yükü ise yüzde 37'ye gerileyecek. Bütçesi böyle sağlam olan ülke sayısı Avrupa'da beş, bunlardan biri de Türkiye oluyor.
Bu bütçe başarısının devamı için yapılması gerekenlere gelince... Gelecek yıl özgürlükçü yeni bir anayasanın mutlaka tamamlanması gerekiyor. Başbakan Erdoğan'ın söylediği gibi yeni anayasanın bir yıl içinde tamamlanmaması için ortada bir neden yok. Ancak yeni anayasa yapılarak yüksek oranlı ve sürdürülebilir bir büyüme hızına ulaşmak mümkün olacak. Dolayısıyla sorunların bilinip çözülmesi için özgürlükleri yorumlara bırakmayan bir anayasa gerekiyor. İdeolojisiz ve yoruma imkân bırakmayan özgürlükçü ve eşitlikçi bir anayasa Türkiye'de mali disiplinin ve ekonomik gelişmenin temel dayanağı olacaktır. İki kere iki dört kadar açık bir ilişki ve gerçektir şu. Mevcut anayasa devam ederse, Türkiye'nin ekonomik başarısı devam edemez.