Merkez Bankası yeni enflasyon raporunu dün açıkladı. Rapor yıl sonunda enflasyonun yüzde 70 olasılıkla yüzde 7.5 oranında olacağını tahmin ediyor. Merkez, daha önceki tahmininde ise yıl sonunda enflasyonun yüzde 8.4 olacağını ileri sürmüştü.
Peki tahminindeki bu gerilemenin nedeninin bilimsel bir açıklaması var mı? Yok.
Bizim Merkez, nedense kendi alanını ilgilendiren bilimsel yöntemleri kullanmaktan pek hoşlanmıyor. Enflasyon tahminlerini, para arzındaki artış, ekonominin büyüme hızı ve paranın devir sürati (velocity) gibi temel göstergelerdeki değişmeyi esas alan bilimsel yöntemlere göre yapmıyor. Peki ya nasıl yapıyor? Enflasyon tahminini, işlenmemiş gıda fiyatlarına, döviz kurlarındaki gelişmelere, vergiler ve kamu tarafından yönetilen fiyatlara bakarak yapıyor. Dolayısıyla Merkez'in açıkladığı enflasyon raporunda, para arzındaki değişme, paranın devir sürati gibi kendi görev alanıyla ilgili tek bir gösterge yer almıyor.
Gelelim enflasyon hesabının aslında nasıl yapılması gerektiğine… Geçen yıl enflasyon oranı yüzde 6.5 oldu. Paranın devir sürati 2008 yılında 2.32'den 2009'da 2.08'e geriledi. Para arzı ise 2009'da yüzde 12 oranında çoğaldı. Ekonomide büyüme hızı negatif 4.7 olmasına rağmen paranın devir süratinin gerilemesi, enflasyonun yükselmesini önledi. Bu noktada belki şunu söyleyebilirsiniz. Ekonomide durgunluk vardı, onun için enflasyon yükselmedi. Ama bu açıklama teknik olarak pek bir şey ifade etmez. Bunu söylemek için makro iktisat eğitimi almaya da gerek yok zaten.
Bu yılın enflasyon tahminine gelince… Yılın ilk yarısında para arzı (M2Y) yüzde 8 oranında arttı. Oysa 2009'un ilk altı ayında para arzı yüzde 3 artmıştı. Eğer 2010 yılının ikinci yarısında da Merkez, para arzını aynı oranda artırmayı sürdürürse sonuç ne olur? Türkiye ekonomisinin büyüme hızı OECD'nin tahmini doğrultusunda yüzde 6.8 oranında gerçekleştiği takdirde, para arzı, ekonomik büyüme hızından daha fazla çoğaldığı için paranın devir sürati geriler. Dolayısıyla enflasyon yüzde 5 seviyesinde gerçekleşebilir. Anlayacağınız, Merkez Bankası, üstüne vazife olmayan pek çok veriyi sunarak, bizi oyalıyor. Oysa para arzını hangi seviyede tutacak, paranın devir sürati ne olacak türünden kendi görev alanındaki tahminleri bize sunsa, daha çok aydınlanacağız ve gelecekle ilgili hesaplarımızı daha doğru yapacağız, yanlış tahminler yüzünden zarara uğramayacağız.
