KAFANIZDA, Türkiye'deki "antik" kentlerin bir listesini yapın.. Bu listeye, ihmal edilmiş, üç kalıntı var diye Ankara'yı koymak hatırınıza gelir mi? İstanbul, İzmir, Mardin, Antalya, Antakya, Gaziantep, Adıyaman, Urfa ve diğerlerinin yanına? Benim gelmez!
Kimsenin aklına gelmemiş olacak, ki bu şehirdeki kitapçıların yüzde doksanını dolaşsanız, "Ankara'nın gelmişini geçmişini anlatan bir kitap istiyorum" deseniz, elinize sokak sokak Ankara planını içeren bir kitapçıktan başkasını uzatamazlar..
Bir kitap varmış, meğerse.. Tesadüfen haberim oldu: Antik Ankara.. Çok çok zor bulunsa bile (Ankara'daki hemen bütün büyük kitapevlerini gezdim, sözünü ettiğim kitabı sadece bir tanesinde buldum), Ankara'yı, gelmişini geçmişini, özelliklerini anlatan, şehri ve çevresini keşfederken size eşlik edecek, fotoğraf ağırlıklı, harika bir kitap.. Ankara'nın Nuh tufanına kadar uzanan efsanelere dayalı geçmişini anlatıyor.
Tarih öncesi dönemlere ait kalıntılar.. Hititlerin kenti askeri bir garnizon olarak kullanışları.. Frigyalılar döneminde önemli bir yerleşme merkezi olması. Ana tanrıça Kibele'nin Hacı Bayram Camisi ve çevresindeki tepede oturması.. Lidyalılar döneminde Kral Yolu üzerinde önemli bir ticaret merkezine dönüşmesi.. Büyük İskender yolun güzergâhını değiştirince önemini kaybetmesi.. Sonra kuzey Avrupalı bir kavim olan Galatların Ankara'ya çok parlak bir dönem yaşatması.. Ardından Romalılar ve Pontus Krallığı arasında el değiştirmesi.. Bizans'tan sonra Selçuklular zamanında, hem askeri hem de ekonomik olarak zirveye çıkması.. Derken Moğolların ve İlhanlıların eline geçmesi.. Esnaf teşkilatı olan Ahilik'in bu dönemde kurumsallaşması.. Sonra Osmanlı.. Ve son olarak da Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti olarak tüm Ankara tarihi bir çırpıda okunuyor..
Sonra sayfayı çeviriyor ve başlıyorsunuz "Antik Ankara" gezinize.. Dünyanın en önemli ilk on müzesinden biri, Anadolu Medeniyetleri Müzesi gezi boyunca anlatılanları size ayrıntılarıyla belgeliyor, zaten..
Kitaptaki listeden Ankara'da tam 47 tane müze (Kale'de yeni açılan Sanayi Müzesi'ni eklersek, demek ki 48) ve ayrıca 395 adet arkeolojik sit alanı olduğunu öğrendim... Bence, İngilizce'ye çevrilip Ankara'nın önde gelen bütün büyük otellerine dağıtılmalı, özellikle yabancı misafirlere hediye edilmeli..
Kitabı, Haluk Sargın, araştırmış, yazmış ve resimlemiş.. Eğitiminin bu konularla hiç ilgisi yok, aslında.. ODTÜ'den sonra (1982), Hacettepe'de yüksek lisans yapmış bir biyokimya uzmanı.. Fotoğraf çekmek, hobisi.. Ama öyle bir hobi ki, ulusal ve uluslararası yarışma ve sergilerde aldığı ödüllerle yetinmeyip belgesellere dönüşmüş..
"Antik Ankara"nın yanı sıra bir başka kitabı da, "Yaşayan Eski Ankara Evleri".. Bir albüm.. Ulus ve Kale civarındaki eski evlerin albümü.. Sargın'ın olağandışı fotoğrafları ve Prof. Talat S. Halman'ın harika önsözüyle sunuluyor.
Günlerdir sayfalar arasında geziniyorum. Bu güzelim evlere bakıyorum. Kapıların ardında yaşananları hayal etmeye, perdelerin arasındaki çehreleri görmeye çalışıyorum. Fotoğraflar öyle canlı, öyle şaşırtıcı ki.. Pek bilinmeyen, müthiş bir tarih yaşıyor. 31. sayfadaki eşikte oturmak, 40. sayfadaki "kırmızı başlıklı kız"ı tanımak istiyor insan.. Elimde kitap, bire bir görmem gerek, Prof. Halman'ın deyimiyle, "Bu mimari ve kültür destanını"..
