Bir istatistik kurumunun ne kadar iyi olup olmadığını, o ülkenin kurumlarının kalitesi, kayıtları, kayıtdışılığı belirler... Bu sözler Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı Birol Aydemir'e ait.
Doğrudur, eğer yasalara rağmen kurumlar gerçek bilgilerini TÜİK ile paylaşmıyorsa, istatistik kurumunun üreteceği bilgiler de eksik, zayıf ve karar vericilere seçenek oluşturmaktan o kadar uzak kalacaktır.
Batı'nın var ettiği ve etkin kullandığı istatistik kurumu, neden bizde bu şekilde tecelli etmiştir?
Aslında bunun cevabı, toplumun bilgiye bakışında yatıyor.
Rakamlarla başı hoş değil, sayılara saygısı düşük bir toplumdan söz ediyoruz. Yasa gereği her şirket bir odaya bildirilir ama odaların çoğu, bırakın kentteki emeğin niteliğini, torna tezgâhını, kendine kayıtlı kaç firma olduğundan dahi habersizdir.
TÜİK'in varlık sebebini ben "ölçemezsen bilemezsin, bilemezsen yönetemezsin" kelimeleriyle tanımlıyorum.
Karar süreçlerinde diri, duru ve yansız bilgiler hayatidir. TÜİK tam da buna karşılık gelen kurumumuzdur. Bu yüzden birinci sınıf ülke olma iddiasındakiler, buna uygun bilgi kurumu oluşturmayı desteklemek zorundadır.
Başkan Birol Aydemir, kurumun bu tanıma uygun daha nitelikli veri üretmesi için arayışlarını paylaştı bizlerle... Eksikleri gedikleri konuştuk, öneriler sunuldu ve bunların ışığında TÜİK sürüm 2.0 misali, yenilenme hamlelerini tartıştık.
Daha iyi bir TÜİK için bana göre 4 temel sorunu aşmak şart: Birincisi, üretilen bilgilere erişim sorunudur ki bugün kurum, 287 odalı ev gibi, her odasında başka verilerine ulaşmak için koridorlarında kaybolduğunuz yapıdan çıkmak zorunda. Web sayfasında en çok talep edilen bilgileri, anında ulaşılır kılmak zorunda.
İkincisi, ihtiyaca dairdir ve kullanım alanı ortadan kalkmış veriler yerine değişen, gelişen ihtiyaçlara yönelik bilgiler üretilmesine dairdir. İşsizlik tamam da yalnızca İstanbul'da 500 bin Avrupalı göçmen kaçak işçi çalışıyorsa, bu bilginin ölçülebiliyor olması gerekmez mi? İllere dair veriler yok mertebesinde ise, KOBİ'ler bilgisiz ise, bunlara yönelik üretim kaçınılmazdır.
Üçüncüsü güncellemedir ki hayatı, zamanın gerisine düşmeden kavrayabilmeli, TÜİK verileri, dünü anlatan dikiz aynasına dönmemeli. Dördüncüsü de güvene dairdir. Zaten diğer şartlar sağlanıp, işe yarar verilerin kullanımı yaygınlaştıkça, güven kendiliğinden artabilecektir.
Sağlıklı kamu politikası, yönetişim kalitesi ve isabetli kararlar, daima nitelikli, yansız, doğru, diri ve duru bilgiye ihtiyaç duyar. Başkan Birol Aydemir de zaten bunun peşinde...